С. Т. Иксатова қылмыстық ҚҰҚЫҚ ерекше бөлім
Тоғызыншы тарау. Коммерциялық және өзге ұйымдарға қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстар. Өкілеттіктерді асыра пайдалану (228-бап)
жүктеу/скачать 1,81 Mb.
|
| Тоғызыншы тарау. Коммерциялық және өзге ұйымдарға қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстар. Өкілеттіктерді асыра пайдалану (228-бап)
Қазақстан Республикасында іске асырылып жатқан нарықтық қатынастар белгілі бір талаптарға сай жүзеге асырылады. Нарықтық қатынастардағы мұндай талаптарға нарыққа қатысушыларды құқықтық ережелермен қамтамасыз ету, оларға шешім қабылдауға еріктілік беру, оның нәтижесі үшін жауаптылық белгілеу жатады. Мұның мысалы коммерциялық және өзге ұйымдардағы қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстар үшін, оның ішінде өкілеттіктерді асыра пайдаланғаны үшін қылмыстық жауаптылық белгілеу болып табылады. Қылмыстың тікелей объектісі-коммерциялық немесе өзге ұйымдардың бірқалыпты дұрыс басқару қызметін реттейтін қоғамдық қатынастар. Қылмыстың қосымша тікелей объектісі-азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделері не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделері болып табылады. Өкілеттіктерді асыра пайдаланудың объективтік жағының мына төмендегідей бірнеше белгілері болады: басқару қызметін атқаратын адамның өз өкілеттіктерін осы ұйымның заңды мүдделеріне қарсы пайдалануы; іс-әрекет арқылы азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне не қоғамның немесе мемлекет-тің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтіру. Істелген іс-әрекеттер мен заңда көрсетілген зиянды зардаптың арасында себепті байланыстың болуы. «Ұйымның заңды мүдделеріне қарсы» деген термин заңмен немесе құрылтайшы құжаттармен белгіленген белгілі бір ұйым қызметінің міндеттеріне қайшы іс-әрекеттерді жасау болып табылады. Мұндай ұйымдарды заң коммерциялық немесе өзге де ұйымдар деп жалпылама көрсетіп отыр. Коммерциялық ұйымдарға өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде пайда келтіруді көздейтін заңды тұлғалар жатады. Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын, шаруашылық серіктестік, өндірістік кооператив нысандарында құрылады. Өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған пайдасына қатысушыларына үлестірмейтін ұйым коммерциялық емес өзге заңды тұлға болып табылады. Коммерциялық немесе өзге ұйым болып табылатын заңды тұлғаға мекеме, қоғамдық бірлестік, тұтыну кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысаны-нда және заң құжаттарында көзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкін. Елеулі зиян-моральдық, мүліктік, ұйымдастырушылық залалдардың жиынтығы. Елеулі зиян азаматтардың; ұйымдардың заңды құқықтары мен мүдделеріне, сондай-ақ қоғамның мемлекеттік заңмен қорғалатын мүдделеріне келтірілуі мүмкін. Келтірілген зиянның елеулілігі қылмысты іс-әрекеттің жасалу ерекше-ліктеріне, мәніне, одан туындаған зардаптың көлеміне, жәбірленушілердің санына, олардың экономикалық жағдайларының нашарлауына байланысты нақты жағдайларға қарап тергеу, сот органдары арқылы дербес анықталады. Істелген іс-әрекет пен келтірілген елеулі зиянның арасын жалғастыратын себепті байланыс болуы шарт. Себепті байланыстың болмауы қылмыс құрамының орын алмауын көрсетеді. Қылмыс құрамы материалдық. Мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтірген уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп танылады. Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен және арнаулы мақсатпен істеледі. Қылмыстың субъектісі-арнаулы субъект. жүктеу/скачать 1,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|