Сыныппен жұмыс. Содан кейін оқушылармен біріге отырып, мынадай қорытындыға келеді:
Индукцияланған токтың мәні әртурлі болады және магнитті еңгізу/суыру жылдамдығына тәуелді, сонымен қатар катушка орам санына тәуелді.
Ток бағыты магнит қозғалысына тәуелді өзгереді.
Мұғалімге!!! Токтың бағытының өзгеруі магниттің катушкаға енуіне/суырылуына тәуелділігі туралы қортындыны оқушылар төменде Ленц ережесін қарастырғанда жасайды.
Мұғалім оқушылармен талдауды және қортынды оқушыларды жаңа тақырыпты, оқу мақсатарын және жетістік критерийлерін ашуға әкеледі.
Сыныппен жұмыс. Оқушылармен бірге жұмыс жоспарын құрастырады:
Электромагниттік индукция заңын оқып -үйрену.
Ленц ережесін анықтау және оны қолдану.
Өздік индукция құбылысын қарастыру.
«Индуктивтілік» шамасының физикалық шамасын сипаттау.
Электромагниттік индукция заңын есептерде қолдануға үйрену.
Әрбір оқушыға тапсырмалар(карточка)
Сабақтың ортасы
42 мин.
Электромагниттік индукция заңын оқып-үйрену
оқушыларға тапсырма:
Интернет ресурстарын қолданып, кестенің 2 -ші қатарын толтыру.
пайдалы ссылка:
https://physics.ru/courses/op25part2/content/chapter1/section/paragraph20/theory.html http://fizmat.by/kursy/jelektromagnt/jelmagn_indukcija http://www.fmclass.ru/phys.php?id=485f7898a3350
N орамы бар катушка үшін ЭМИ заңының математикалық өрнегі
Магнит өрісінде қозғалатын өткізгіштегі индукциялық ЭҚК-і
Окушылармен бірге толтырылған кестені талдайды.
Мұғалімге!!! Оқушылармен магнит ағынының өзгеру жылдамдығы (∆Ф/∆t) ұғымын, «-» таңбасының физикалық мағынасын талдау маңызды, формуладағы физикалық шамалардың атауын және өлшем бірліктерін қайталау. Кестеге тағы бір қатар қосып, формулаға қатысты жағдайларға сызба сызуға болады.
Ленц ережесін анықтау және қолдану.
Мұғалімге !!! Ленц ережесін түсіндіруін әртүрлі жағдайларға сызба сызып жалғастыруы қажет.
Мұғалімге арналған ресурстар:
https://foxford.ru/wiki/fizika/zakon-elektromagnitnoy-induktsii-faradeya http://100ballov.kz/mod/page/view.php?id=2740 https://www.youtube.com/watch?v=M2e0JbIym-I
Контурдағы индукциялық токтың бағыты Ленц ережесімен анықталады: индукциялық тогының магнит өрісі, өзін тудырған магниттік ағынның өзгеруіне қарсы тұру үшін бағытталған.
Бұл мысалыда ΔФ/Δt > 0, а ei < 0. Индукцилық ток Iинд контурды таңдалған оң айналуына қарсы бағытта жүреді.
Қ озғалған тұрақты магнит тудырған біртекті емес магнит өрісінде өткізгіш орамы орналасқан. В индукция артуынан Вi индукция оған қарсы бағытталады.
Индукциялық токтың магнит өрісі, осы токты тудырған магнит ағынына кедергі жасайды.
Содан соң мұғалім оқушылармен қалған үш жағдайын қарастырады.
Сайттан алынған сурет:
http://www.physbook.ru/index.php/A._%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BE_%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B0
Талдау кезінде оқушылардың назарын келесіге аударады: ток бағытын қарама-қарсыға өзгертеді, егер …
Магнитті бірдей полюсімен еңгізсе және шығарса
Келесіде мұғалім бірінші катушканың тізбегі қосылғанда және ажыратылғандағы, екінші қатушкадағы индукциялық токтың бағытын анықтауды қарастырады.
Сурет сайттан: http://gigabaza.ru/doc/153987.html М ұғалімге !!! Бірінші сабаққа ұсынған тапсырмалар жалпы сыныпқа және жеке жұмысқа бөлінуі мүмкін.
Әр үстелге ноутбук Интернетке қосылған
https://physics.ru/courses/op25part2/content/chapter1/section/paragraph20/theory.html http://fizmat.by/kursy/jelektromagnt/jelmagn_indukcija http://www.fmclass.ru/phys.php?id=485f7898a3350 https://foxford.ru/wiki/fizika/zakon-elektromagnitnoy-induktsii-faradeya http://100ballov.kz/mod/page/view.php?id=2740 https://www.youtube.com/watch?v=M2e0JbIym-I
Мұғалім оқушылармен сабақтың негізгі моментерін талдайды.
Оқушыларға сабақтың басындағы екінші қортындыны толықтыруға ұсынады.
Сабақты «Жетістік баспалдағымен» бағалау.
Мұғалімге !!! Қажетті құралдар жеткіліксіз болса видео ресурсты қолдануға болады:
https://www.youtube.com/watch?v=2jZqGTu-GdQ
оқушылар кестені толтырып талдайды, мұғалім оларға шағын топтарда 2 минут ішінде келесі сұраққа жауап беруін ұсынады:
Бақылаған құбылысты қалай түсіндіруге болады?
Кез-келген жауаптар қабылданады.
Мұғалім, бұл құбылыс өздік индукция құбылысы деп аталады және жауаптарының дұрыстығын сайттағы деректер арқылы тексерулерін ұсынады:
http://ens.tpu.ru/POSOBIE_FIS_KUSN/%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC/05-1.htm https://interneturok.ru/physics/11-klass/belektromagnitnaya-indukciyab/samoinduktsiya-induktivnost
Ресурстармен жұмыс жасаған кезде индуктивтілікті сипаттайды.
