Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)



бет20/43
Дата29.09.2023
өлшемі496,67 Kb.
#111310
түріСабақ
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   43
Байланысты:
himiya-pnnen-10-synypa-arnalan-ysa-merzmd-zhosparlar-toptamasy

2.2 Ядроларды белгілеу

Ядро тек екі санмен сипатталады. Бұл − берілген элементтің атомының периодтық жүйедегі реттік нөмірі (оны атомдық нөмір деп атайды және Z деп белгілейді) және массалық сан (символы − А).


Атомдық нөмір ядродағы протондар санын білдіреді. Бұл сан ядро зарядына тең. Атомдық нөмір берілген химиялық элементтің барлық атомдары үшін бірдей, мысалы, көміртектің барлық атомдары үшін Z=6. Массалық сан ядродағы протондар мен нейтрондардың қосындысынан құралады. Нейтрондарды N деп белгілесек: А = Z+ N.
Ядроны белгілеу үшін элемент символына массалық санмен атомдық нөмірді қосып жазады (1-сурет). Кейбір кезде атомдық нөмірді жазбаса да болады, себебі элемент символы жазылғаннан кейін, оның өзіне тән нөмірі бар екені түсінікті. Мысалы, 126С деген жазуды тек 12С деп жазуға немесе көміртек-12 деп жазуға болады.



Массалық сан → 131
І ← химиялық элементтің символы
Атомдық нөмір → 53

1 - сурет




2.3 Изотоптар туралы түсінік
Бір элементтегі атомдардың массалық сандары әртүрлі болса, осы атомдар изотоптар деп аталады. Ал барлық атомдарда протондар саны бірдей болғандықтан, массалық сандардың айырмашылығы тек нейтрондар саны әртүрлі болуының нәтижесі деп ұққан жөн. Көптеген элементтер табиғатта изотоптар қоспасы ретінде кездеседі. Элементтің салыстырмалы атомдық массасы оның барлық изотоптарының салыстырмалы атомдық массаларының орта есеппен алынған мәніне тең. Кейбір элементтердің изотоптары және олардың табиғатта кездесуінің пайыздық мөлшерлері 3-кестеде келтірілген.


3 - кесте
Кейбір элементтердің изотоптары



Элемент

Изотоп

Табиғатта
таралуы

Элемент

Изотоп

Табиғатта
таралуы

Хлор

35CI
37CI

75%

Бром

79Br
81Br

50%
50%

Темір

54Ғе
56Ғе
57Ғе
58Ғе



5,8%
91,7%
2,2%
0,3%

Кальций

40Са
42Са
43Са
44Са
48Са

96,9%
0,7%
0,1%
2,1%
0,2%
Келтірілген мәліметтер масс-спектрометр атты қондырғыда алынған.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет