«Суреттерсөйлейді» әдісі 3 топ Көк күлтелер
Төмендегісуреттерді қолданаотырыпжалпықоректіктізбекқұрастыружәнедетриттіктізбектібөліп көрсетукерек
Бағалау критерийі
Дескриптор
Білімалушы
Жетон
оқушылар берілген материалдар арқылы қоректік тізбекті анықтайды;
Оқушылар берілген сурет арқылы жалпықоректіктізбек құрастыру жәнедетриттіктізбектіқұрастыруларыкерек
Егер толық берілге н тапсыр маны толық орында са, 4
жетон
Барлығы
4
Сергіту сәті
1
минут
Әр оқушы жарты парақ қағаз алып досына немесе сыныптасына деген жылы лебізін параққа түсіріп, кейін бір-біріне лақтырып, қолына келген хатты 2-3 оқушы оқиды
Хаттағы жылы лебіз
Аяқтал уы
Керібайланыс
Кері байлан ыс
3
минут
Plickers.comбағдарламасыарқылы
*Сабағыңыздың соңын Plickers.com бағдарламасы арқылыаяқтасаңыз,сабақнәтижелі, жемістіболады
Қорытындыбағамдау Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1:
2:
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім?
№4
Сабақтыңтақырыбы: Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру».
Мұғалімнің аты-жөні:Күні:
СЫНЫП: 7
Қатысқан оқушылар саны:
Қатыспаған оқушылар саны:
Сабақ негізделген оқу
мақсаттары
7.3.1.3 - қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастыру
Сабақ нәтижесі:
Оқушылардыңбарлығымынаныорындайалады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Оқушылардыңкейбіреуімынаны орындайалады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
Бағалау Критерийі
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.
Тілдік құзіреттілік
Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру».
Ресурстар
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар,
топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
І.Ұйымдастырукезеңі1.Амандасу 2.Жағымдыпсихологиялықахуалтуғызу. Тренинг «Достық жылуы»
Іс-әрекет: Балалар қанекей алақанымызды бір-біріне ысқылайықшы. Ал енді қасыңда отырған досыңның алақанымен өз алақаныңды түйістіріңдер. Жылу барды ма? Ия. Жарайсыңдар. Бір-бірімізден әрқашан достық жылуымызды аямайық.
Үйжұмысынтексеру
«Қаркесегі» әдісі
(Қозғалуға және араласуға ыңғайлы болу үшін үлкен кеңістік қажет. Немесе оқушылар парталардың айналасына топтар құрып, тиісінше орындықтарды қозғалта алады.
Жаттығудыңсипаттамасы: Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды.
Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.)
Оқулық.
«Қаркесегі» әдісі.
Ортасы 10 минут
Қолдану Берілгенмәтіндердібалалароқыпалады.
Қоректіктізбектер.Қоректікторлар
Биоценозда қоректік торлар - жасыл өсімдіктер жинақтаған энергия мен заттарды бір-біріне беретін организмдердің көптеген қысқа қатарларынан тұрады. Әрбір алдыңғы түр келесіге қорек болатын мұндай қатарлар - қоректік тізбек, ал қоректік тізбектің бөлек звенолары - қоректікдеңгейдепаталады. Қоректік тізбек әрқашан өсімдіктен немесе олардың қалдықтарынан басталады
1-шіқоректікдеңгей, яғни жасыл өсімдіктер –продуценттер, яғни шөпқоректі жануарлар- І-ші реттік консументтерді құрайды. Ал шөпқоректі жануарлармен қоректенетін 1-ші реттік жыртқыш 3-ші қоректік деңгейді, яғни 2- ші реттік консументтер деңгейін; сол сияқты 2 реттік жыртқыштар 4-ші қоректік деңгейді, яғни 3-ші реттік консументтер деңгейін түзеді
Қоректік тізбектегі организмдердің қарым қатынасының мысалы ретінде аралас орманды қарастыруға болады.
Орман өсімдіктері жануарлар қорегінің көзі болатын негізгі биомассаны өндіреді (синтездейді). Ағаштардың жас қабықтарымен мен бүршіктерімен қоректенетін бұғы құрамында энергия жинақталған органикалық заттарды алғаш тұтынушылар. Белсенділіктің әртүрлі түрлері энергияның шығындалуына соқтырады, бірақ жануарлар организмінде жұмсалатын энергиямен салыстырғанда оның жинақталған мөлшері анағұрлым артық болады. Өз денесінде осылай энергияны жинақтаған бұғы келесі тұтынушыға энергия мен қоректік заттың көзі болып есептелінеді. Бұғыны жеген қасқыр энергия, қорек затқа ие болады. Қасқыр өлген кезде, энергияның көп мөлшері топыраққа түседі. Топырақтағы бактериялар мен редуцент-саңырауқұлақтар – ыдыратушылар - өсімдіктерге қажетті минералды заттарға айналдыра отырып, өлексені ыдыратады. Жасыл өсімдіктер, бұғы, қасқыр, бактериялар мен саңырауқұлақтар энергия ағыны жүретін қоректік тізбекті құрайды.
Қоректік тізбекті екі типке бөлуге болады: жайылымдықтізбек жасыл өсімдіктен басталып, одан әрі жайылымдағы фитофагтарға, сонан соң жыртқыштарға жалғасады, яғни өсімдіктерден шөпқоректі жануарлар арқылы энергияның ағыны жүзеге асатын тізбек жайылымдық қоректік тізбек деп аталады.
Ал детриттіктізбектер өлі органикалық заттардан детритофагтарға, одан жыртқыштарға жалғасады. Мысалы, жайылымдық тізбек: жасыл өсімдік→ шөпқоректі жануар
→жыртқыш, ал детриттік тізбек: өлі органикалық зат (детрит)→ микроорганизмдер→ (бактериялар, саңырауқұлақтар) немесе детритофагтар (қос жақтаулы ұлулар, құрттар, бунақденелілердің дернәсілдері)→ детритофагтар жыртқыштарынан (құстар, жер қазғыштар және т.б.) құралады.
Энергия ағыны өлі органикалық заттан басталып және ыдыратушылар жүйесі арқылы өтетін қоректік тізбек түрі детриттік қоректік тізбекті құрайды. Өлі ұлпаларды ыдыратын редуценттер жүйесіндегі бактериялар, саңырауқұлақтар мен басқа организмдер өзінің ролі жөнінен шөпқоректі жануарларды еске түсіреді.
Қоректік тізбектер бір бірінен оқшауланбай, қайта керісінше, айқасып жатады. Олар қоректікторлар деп аталатын құрылымдар түзеді. Қоректік торлардың құрылу принципі мынадай: әрбір продуценттің бір емес, бірнеше консументтері болады. Өз кезегінде олардың арасындағы полифагтар, яғни консументтердің қоректің бір емес, бірнеше көзін пайдаланады.