Сабақ тақырыбы: §
жүктеу/скачать 18,15 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- IV. Пысықтау.
| ІІІ. Жаңа сабақ.
Жұлдыздар сутегі мен гелийден тұратын аса ірі аспан денесі. Жұлдыздардың сипаттамалары: Жұлдыздардың жарқырауы Беттік температурасы Радиусы Химиялық құрамы Массасы. Жұлдыз пайда болғаннан бастап оның барлық өмір сүру уақытнда екі қысымның әрекетінен жұлдыз орнықсыз күйде болады. Тозаң мен газ араласқан бұлттың сығылу энергиясы оның ішкі қабаттарын қыздырады. Сығылған бұлт протожұлдызға айналады. Сығылу процесі кезінде центрдегі температура шамамен 10 миллион градустан асқанға дейін жүреді. Осындай температурада сутегінің гелийге синтезделуінің термоядролық реакциясы жүре бастайды. Жұлдыздапдың тұрақсыздық периодының ұзақтығы миллиондаған жылдарға созылуы мүмкін. Ақырында, бұл екі күш теңгеріледі де жұлдыз орныққан күйге өтіп, тұрақыт жарық шығара бастайды. Жұлдыздар өмірінің қалыпты сатысындағы құрылысы: Жұлдыздың массасы неғұрлым үлкен болса, соғұрлым оның өмірі қысқа болады. Сөнген жұлдыздардың соңғы күйінің үш түрі бар: ақ ергежейлілер, нейтронды жұлдыздар, қара құрдым. Сутегі жанып біткеннен кейін сыртқы қабықшаның біртіндеп ұлғайып, ядродан ажырауы салдарынан массалары шамамен Күннің массасына тең жұлдыздар ақ ергежейліге айналады. Ақ ергежейлілердің ерекшелігі олар айныған газдан тұрады. Нйтронды жұлдыз –тығыздығы атом ядросының тығыздығындай болатын аспан денесі. Ол тез айналады, өзінің күшті магнит өрісінде Жердегі бақылаушыға лүпіл сияқты байқалатын радиосигналдар шығарады. Жұлдыз қатты сығылып, «нүктеге» айналады да, өз орнына кеңістікте «қара құрдымды» қалдырып, біздің Әлемнен жоғалып кетеді. Сығылу радиусы: . Жұлдыздың үздіксіз спектрде шығарытн ең көп мөлшердегі энергиясына сәйкес келетін толқын ұзындығы: . Погсон формуласы: Жұлдыздардың шын мәніндегі жарықтылығын анықтау үшін абсолют жұлдыздық шама қолданылады. М-абсолют жұлдыздық шама. m-көрінерлік жұлдыздық шама. R-жұлдызға дейінгі қашықтық. . π – жылдық параллакс. Герцшпунг –Ресселл диаграммасы. Жұлдыздар өмірлерінің әр түрлі кезеңдерінде бір-бірінен массалары, өлшемдері бойынша, жарқырауымен, түсі бойынша, жұлдыздың бетіндегі температура мен тығыздығы бойынша өзгешеленеді. Жұлдыздың массасын анықтау үшін мынадай қатыс пайдаланады: ~ IV. Пысықтау. Жұлдыздар қандай энергия көздерінің есебінен жарық шығарады? Аса жаңа жұлдыз ретінде тұтанғаннан кейін жұлдыздың орнына не қалады? Герцшпрунг- Ресселл диаграммасының бас тізбегіндегі жұлдыздардың орны неге тәуелді? Жұлдыздарда қандай реакцияның есебінен темір элементінен жеңіл химиялық элементтер пайда болады? Жұлдыздың беткі қабатының температурасын қалай анықтауға болады? Пульсар деген не? Қара құрдым деген не? жүктеу/скачать 18,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|