Сабақтың мақсаты: Тақырыптың негізгі сұрақтары бойынша білімін қалыптастыру

№1 . Егеуқұйрықты барокамераға үш минут бойы отырғызып, барометрлік қысым 180 мм. с.б. деңгейіне дейін ауа сорылды. Төмен барометрлік жағдайда болғаннан кейін жануарда 4 минуттан соң тырыспа-селкілдек пайда болды. 5 минуттан соң ақтық тыныс (сирек дем алу) пайда болып, бір бүйіріне қисайып жатты. Кейін тыныс алуы мүлдем тоқтайды. Төменгі барометрлік жағдайда (барометрлік қысым 180 мм. с.б.) өмір сүру ұзақтығы 6минутты құрады.

1. 
   Аталған тәжірибеде жануар қандай жайттың әсеріне ұшырады?
   
2. 
   Көрсетілген жайттардың қайсысы дамыған дерттік үрдістің (гипобариялық гипоксияның) себебі болуы мүмкін?
   
3. 
   Айтылған болжамдарды тәжірибе жүзінде қалай көрсетуге болады?
   
4. 
   Аталған гипоксияда жануарда ҚСҮ мен қанның газдық құрамы қалай өзгереді?
   

№2 . 10 000 метр биіктікте жолаушылар авиалайнерінің тығыз жабылмағандығы анықталды. Бірнеше секөнттің ішінде ұшақтағы барометрлік қысым сол биіктіктегі атмосфералық қысымның көрсеткішімен бірдей (170 мм.с.б.) болды. Экипаж төмен түсе алмай, ұшақ сол биіктікте бірнеше минөт бойы ұшты.

1. 
   Осы апатқа сәйкес жолаушылар организмінде дамыған қандай дерттік үрдістер олардың денсаулығына қауіп төндіріп, өлімге әкелуі мүмкін?
   
2. 
   Бұл дерттік үрдістердің туындау себептері мен даму жолдары қандай?
   
3. 
   Аталған дерттік үрдістердің қайсысы жолаушылар организміне қауіпті және не себепті?
   

№3 Екі жағдайды салыстырып сараптау

1. 
   Бұл екі жағдайдағы дерттік үрдістің себебі қандай?
   
2. 
   Не себепті оттегі маскасымен демалдырғанда біреуінің жағдайы жақсарса, екіншісіне тиімсіз болды?
   

№4. 1946ж. Зерттеушілер Хаустон мен Рилей (АҚШ) барокамерада «Эверест операциясы» тәжірибесі жүргізді. Тәжірибеге жастары 19-27 жас аралығындағы төрт ер адам қатынасты. Тәжірибенің жалпы ұзақтығы – 35 тәулік, оның 32 күнін зерттелушілер барометрлік қысымды таудағы биіктікті сипаттайтын, біртіндеп, алдымен 600 м-ден 2400-ге дейін, сосын 300 м-ден 6000м-ге дейін, соңында 150 м-ден төмендетілген барокамерада өткізді. 27 - тәулікте зерттелушілер 6850 м биіктікке жетіп, сол биіктікте бірнеше күн бойы қалды, содан соң шыңды «бағындыру» жасалынды, яғни барокамерадағы қысым 235 мм с.б. дейін төмендетілді – бұл Эверест шыңының шамасына сәйкес келеді.

1. 
   Тәжірибе жағдайларының қайсысы зерттелушілерде гипоксияға төзімділікті қамтамасыз етті?.
   
2. 
   Берілген эксперименттік зерттеу жағдайында организмнің гипоксияға төзімділігі жоғарылауының тетіктері қандай?
   
3. 
   Аталған тәжірибеде зерттелушілерде гипоксияға бейімделу дәрежесі (дені сау адамдарда) әртүрлі?
   

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 22-31, 75-80
   
2. 
   Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1, с. 73-87
   
3. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 17-22.
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 30 -38.
   
5. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 8-14.
   
6. 
   Патологиялық физиологиядан сынамалық тапсырмалар / Т.П. Ударцева мен Н.Н.Рыспекованың редакторлығымен шыққан, ауд. М.Б.Байбөрі. – Алматы.: изд-во «Эффект», КазНМУ, 2007.- 24 -57беттер
   

7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 33-37.
   
8. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 37-45.
   
9. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 19-21, 23-25
   
10. 
    Давыдовский И.В. Проблемы причинности в медицине (этиология). М.: Медгиз. - 1962. -176 с.
    
11. 
    Царегородцев Г.И., Ерохин В.Г. Диалектический материализм и теоретические основы медицины. М.: Медицина, 1986, С.226 - 233.
    
12. 
    Саркисов Д.С., Пальцев М.А., Хитров Н.К. Общая патология человека. М.: Медицина, 1995. - С.49 - 90.
    
13. 
    Нурмухамбетов А.Н. Спорные вопросы этиологии (лекция) // Вестник КазГМУ, 1999. - № 5,.с.114 - 117.
    

№ 4 тақырып: ОРГАНИЗМГЕ ЭЛЕКТР АҒЫМЫ МЕН ИОНДАУШЫ СӘУЛЕНІҢ ЗАҚЫМДАУШЫ ӘСЕРІ

• 
  Жалпы этиология мен патогенездің негізгі түсініктерін организмге электр ағымы мен иондаушы сәуленің әсерін мысалға ала отырып меңгеру
  
• 
  Патогенездің сызбанұсқасын құрастырғанда теориялық материалдан алған білімін қолдану
  
• 
  Этиология мен патогенез сұрақтары бойынша пікірсайыс жүргізу дағдыларын қалыптастыру
  

• 
  организмге электр ағымы мен иондаушы сәуленің патогенді әсерінің тетіктерін меңгеру
  
• 
  патогенездің сызбанұсқасын құрастыруды үйрену, бастапқы тізбекті, кері айналып соғу шеңберін ажырата білу
  
• 
  Этиология мен патогенез сұрақтары бойынша пікірсайыс жүргізу дағдыларын меңгеру
  

1. 
   Техникалық электр ағымының патогенді әсері
   
2. 
   Электр жарақатына организмнің жергілікті серпілістері
   
3. 
   Электр жарақатына организмнің жалпы серпілістері
   
4. 
   Иондаушы сәуленің тірі организмге әсер ету тетіктері. Иондаушы сәуленің тікелей және жанама әсерлері
   
5. 
   Иондаушы сәуленің жасушаларға әсері
   
6. 
   Жіті сәулесоқ ауруы, түрлері, сатылары, патогенезі
   
7. 
   Созылмалы сәулесок ауруы, патогенезі
   
8. 
   Иондаушы сәуленің ұзаққа созылған салдарлары (өспелік, өспелік емес)