Қара қоңыр топырақ зонасы
Қара қоңыр топырақ зонасы қара топырақтың оңтүстігінде орналасқан. Бұл Орталық Қазақстанның көп жерін, Каспий маңы ойпатының солтүстігін, Шығыс Қазақстан облысының жазықтарын алып жатыр. Бұл – республиканың оңтүстік дала (тым құрғақ далалы) және шөлейтті алқаптарын 90,6 млн гектар немесе республика жерінің 34%-ын алып жатқан зона. Қара қоңыр топырақ зонасы да үш зона аралығына бөлінеді: қуаң даланың күңгірт қара қоңыр топырақты өңірі; қуаң даланың жай қара қоңыр топырақты өңірі; шөлейт жердің ашық қара қоңыр топырақты өңірі. Топырақтың құнарлылығы оңтүстікке барған сайын кеми түседі. Күңгірт қара қоңыр топырақ пен кәдімгі қызыл қоңыр топырақтың гумусы (қара шіріндісі) 4,5-3,0%, ал шөлейт ашық қызыл топырағының гумусы азырақ, 3,0- 2,0%. Бұл топырақ зонасының солтүстігінде астық өндіру мен мал шаруашылығымен айналысады. Өйткені мұнда ылғал аз түседі.
Сұр қоңыр топырақты зона Тапсырма №1 Оқулық пен атлас картаны пайдаланып таблицаны толтырыңыз:
-Қазақстанның топырақ картасынан оңтүстіктен солтүстікке қарай топырақ түрлерінің өзгеруін анықтаңыз?
-Жергілікті табиғат зонасында қандай топырақ түрлері қалыптасқан?
Қалыптастырушы бағалау
Бағалау критериі
Дескриптор
Қазақстандағы топырақтың түрлерін және таралуын анықтайды
Қазақстандағы топырақтың
түрлерін біледі;
Топырақтың таралу аймақтарын жаза алады
Тапсырма№2 Сіздің жергілікті жеріңізде топырақтың қандай типі таралған және оның шаруашылықтағы қызметі қандай?
Қалыптастырушы бағалау
Бағалау критериі
Дескриптор
Топырақ ресурсына баға бере алады;
А)Жергілікті жердегі топырақтың типін біледі;
Б)Шаруашылықтағы қызметін жазады;
Д)Топырақтың таралуы бойынша кескін картаға түсіре алады;
Тапсырма№3 Параграфтың мәтінін қолданып,Қазақстанның топырақ жамылғысының түрлеріне диаграмма құрыңдар.
Қалыптастырушы бағалау
Бағалау критериі
Дескриптор
Топырақ жамылығысының түрлерін анықтайды;
А) үш түрін жазады;
Б) диаграмма жасай алады;
Тапсырма.(қолдану)
2. Қазақстандағы топырақ түрлерінің таралуын кескін картаға түсіріңіз.
1. Сіздің жергілікті жеріңізде топырақтың қандай типі таралған және оның шаруашылықтағы қызметі қандай?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................