10.2.3.2 -әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату;
Сабақтың мақсаты
Сабақтың мақсаттары Барлық оқушылар білуге тиісті: Тепе-теңдік шарттарын біледі.
Оқушылардың көпшілігі білуге тиіс: Әр түрлі денелердің тепе- теңдігін түсінеді.
Кейбір оқушылар білуге тиіс: Дененің тепе теңдік шартына есептер шығарады.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау формативті
Ресурстар
Сабақтың басы
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар! Өткен тақырыпты тексеру.
Сабақтың басы: 12минут
Оқу мақсаттарын және күтілетін нәтижелерді анықтауға көңіл бөлу;
1.қандай шарттарда дене дене айналмалы қозғалыс жасайды?
2.Статика нені зерттейді
3.Қандай шарттарда дене тепе-теңдік болады?
4. дененің денелер жүйесінің массалар центрінің координаталар жүйесі қалай анықталады?
5.Массалар центрі деген не?
Ауызша
https://www.youtube.com/watch?v=HdX536ZFMzM
Сабақтың ортасы
- Жаттықтыру және білімді есепке алу блогы (20 минут – оқушыға)
1-тапсырма: Тепе-теңдік түрлері Тепе-теңдіктің үш түрі бар: 1.орнықты,
2.орнықсыз
3. талғаусыз күй (52-сурет).
1.Егер тепе-теңдік күйінен шығарылған дене бастапқы күйіне қайта оралса, онда тепе-теңдік орнықты деп аталады.
2.Дене орнықты тепе-теңдік күйінен ауытқыған кезде оны қайта тепе-теңдік күйіне келтіретін күштер пайда болады. Орнықты тепе-теңдік кезінде дененің ауырлық центрі барлық мүмкін күйлердің ең төменгі мәнінде орналасады.
Орнықты тепе-теңдік күйінде дене ең минимал потенциалдық энергияға ие болады. Мысалы, тербелмелі орындық орнықтытепе-теңдік күйде болады.
2.Егер тепе-теңдік күйінен шығарылған дене одан әрі тепе-теңдік күйден ауытқи беретін болса, тепе-теңдік орнықсыз деп аталады. Дене орнықсыз тепе-теңдік күйінен сәл ғана ауытқыса да, денеге әсер ететін күштердің теңәсерлі күші дененің тепе-теңдік күйден ауытқуын арттыра түседі.
Орнықсыз тепе-теңдік күйінде ауырлық центрінің биіктігі ең үлкен мәнге ие болады, демек, дененің потенциалдық энергиясы максимал мәнге ие болады.
Орнықсыз тепе-теңдік күйдегі денегедаршы (арқан бойымен жүретін адам) мысал бола алады (53- сурет). 3.Егер тепе-теңдік күйінен шығарылған дене өзінің бастапқы күйін өзгертпесе, тепе-теңдік талғаусыз деп аталады. Талғаусыз тепе-теңдік күйдегі дененің потенциалдық энергиясы өзгермейді, себебі ауырлық центрінің биіктігі бұрынғы қалпында қалады. Талғаусыз тепе-теңдік горизонталь жазықтықта домалап бара жатқан шар тәріздес денелерге, дөңгелектерге тән. Күтілетін нәтиже:
Осы параграфты игергенде:
• әртүрлі тепе-теңдікті түсіндірген кезде себеп-салдар байланысын орната аласыңдар.