Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Сұрақ -жауап, топтастыру , түсіндіру.
Сабақтың көрнекі құралдары:қима-қағаздар.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ Жаңа сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
Біз бүгін бөлшектер түрлерімен танысамыз.
Дұрыс бөлшектер
Бірдей екі шоколадтың әрқайсысын тең 3 бөлікке бөлдік дейік.
1 3
1 3
1 3
1 3
1 3
1 3
Әрқайсысы 1 шоколадты құрайтын 6 тең бөлік шықты.
3
Осындай 2 бөлігін алдық- бұл 2 шоколад;
3
3 бөлігін алдық - бұл 3 немесе 1 шоколад;
3
4 бөлігін алдық – бұл 4 шоколад;
3
5 бөлігін алдық – бұл 5 шоколад;
3
6 бөлігін алдық – бұл 6 немесе 2 шоколад
3
Бөлшектерді қарастырайық: 1 ,2, 3, 4, 5, 6.
3 3 3 3 3 3
1 және 2 бөлшектерінің алымы бөлімінен кіші.
3 3
Алым бөлімінен кіші бөлшектерді дұрыс бөлшектер дейді.
Б ұрыс бөлшектер
Шоколадтың 4 бөлігі- бұл бір бүтін шоколад және осындай шоколадтың екінші 1 бөлігі.
3 3
1 3
1 3
1 3
1 3
1 3
1 3
4 = 1+ 1 = 1 1 3 3 3
*Былай оқы: бір бүтін үштен бір.
1 1 саны бүтін бөлік 1 санынан және 1 санынан тұрады. 1 1 саны –аралас сан.
3 3 3
Бүтін және бөлшек бөліктерінен тұратын сан аралас деп аталады.
Шоколадтың 6 бөлігі- бұл екі шоколад. 6 = 2.
3 3
Бөлшектерді жазуда бөлшек сызығы бөлуді белгілейді.
4 = 1 1 5= 12 6 = 2
3 3 3 3 3
4:3=1(1 қалдық) 5:3=1 (2 қалдық) 6:3=2
Бұрыс бөлшектен бүтін бөлікті шығарып алу үшін алымын бөліміне бөлу керек. Бөлгеннен кейінгі бөліндінің мәні бүтін бөлікке, қалдығы бөлшектің алмына жазылады, ал бөлімі өзгеріссіз қалады.
1мысал
Бөлшектің бүтін бөлігін бөліп шығар:
37 5
1.Алымын (37) бөліміне (5) бөл.
37:5=7 (қалдық)
2.Бүтін бөлігін жаз- бұл бөліндінің мәні 7
3.Бөлшек бөлігін жаз. Оның алымы -2 қалдық.
Бөлімі өзгеріссіз 5 санымен қалады.
4.Сонымен: 37 = 7 2 5 5
2 мысал
4 5 аралас санын бұрыс бөлшек түрінде жаз.
9
4 5 аралас санын бұрыс бөлшек түрінде жазу үшін былай істеміз:.
9
1.Бөлшектің бөлімін бүтін санға көбейт. 9∙4=36
2.Көбейтіндінің мәніне бөлшектің алымын қос. 36+5=41
3.Алынған қосындыны бұрыс бөлшектің алымына жаз.
4.Бұрыс бөлшектің бөліміне бұрынғы бөлімін жаз.
Сонымен: 4 5 = 41 9 9