Сабақтың тақырыбы Құсбегілік ата кәсіп

Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары

Жакыпжанова А.С

• 
  Сөздік қор мен сөздік құрам ерекшелігін түсінеді;
  
• 
  Мәтіндегі сөздер мен тіркестерді тиімді пайдаланады.
  

• 
  Мәтіннен көнерген сөздер, кәсіби сөздерді анықтай алады;
  
• 
  сөздік қор мен сөздік құрам ерекшеліктерін түсінеді;
  
• 
  айтылымда орынды қолданады.
  

Сөздік қор, сөздік құрам, көнерген сөздер, кәсіби сөздер.

• 
  Бүркіт - құс тәңірісі .
  
• 
  Сұңқар масаға соқтықпас .
  
• 
  Аңшының кешіккеніне сүйін .
  

• 
  Ит иесі үшін , құс тамағы үшін алады .
  
• 
  Ақ сұңқар ұшар жем үшін ,
  

• 
  Құстың алғанынан салғаны қызық .
  

5 минут

• 
  Бүркіт - құс тәңірісі .
  
• 
  Сұңқар масаға соқтықпас .
  
• 
  Аңшының кешіккеніне сүйін .
  

• 
  Ит иесі үшін , құс тамағы үшін алады.
  
• 
  Ақ сұңқар ұшар жем үшін ,
  

• 
  Құстың алғанынан салғаны қызық .
  

Таныстырылым

5 минут

5 минут

Халқымыздың атадан балаға жалғасып келе жатқан өлмес мұрасы – құсбегілік, оның төл өнері, ұлттық мақтанышы. Әрине, туған табиғатын төл перзентіндей аялап өткен қазақ үшін ит жүгіртіп, құс салудың қанында барлығының айқын дәлелін, жер бетіндегі халықтардың ішіндегі жеке дара осы текті дүниесінің алтын арқауын жоғалтпай, күні бүгінге дейін алып келгенінен көруге болады.

«Есі кірген — ескісін іздейді» деген қағида ертеден бар. Киіз туырлықты көшпелі елдің құс салу өнері кәсіптен гөрі, серуен, сейілге, спортқа жақын. Бұл өнерді кейде «салбұрын», кейде «саятшылық» атауымыз содан.

«Жүйрік ат, қыран бүркіт, ұшқыр тазы…» — жігіттің жігітіне жарасар, серінің серті мен серігіндей өнер.

«Атам өлсе қойылар, атан өлсе сойылар, ал мынадай қансонар енді қайдан табылар» — деп, дүниенің бәрін тәрк етіп, құсын қолға ондырып, жүйрігін жаратқан ер мінезді елдің ұрпағымыз.

Халқымыздың арғы-бергі тарихын зерттеушілер саятшылық кәсіптің үш мың жылдан аса тарихы бар деседі. Ал, ғалымдардың зерттеуінде айтылғандай, Тамғалы тастағы саятшының қыран құспен аңға шыққан сәтін бейнелеген өрнекті суреттің салынғанына екі мың жылдан әріде десе, бүгінгі жеткен шындыққа бергісіз жүздеген аңыздардың өзі неге тұрады?!

Халқымыз қансонарды ерекше қадірлеген. Шытырлаған аязда қызара бөртіп, таза ауаны еркін жұтып, ат үстінде жүрудің өзі қандай ғанибет! Салауатты өмір салтының далада екенін түсінсек жалқаулықтан тапқан сырқаттарымыздан айырылар едік.
Әр адамға өз елінің аң – құстары аса қымбат. Қазақ қалқы қыран құстары киелі деп көп аулап ұстамайды. Оларды қорғайды. Қыран құстар ғалымдардың бақылауынша 100 жылға дейін өмір сүреді. Қазақ құсбегілері бүркіт жасын былайша есептейді.

1. 
   жасында – балапан
   2. жасында – қан түбіт
   3. жасында – тірнек
   4. жасында – тас түлек
   5. жасында – мұз балақ
   6. жасында – көк түбіт
   7. жасында – қана
   8. жасында – Жана
   9. жасында – май түбіт
   10. жасында – барқын
   11. жасында – баршын
   12. жасында – шөгел
   

• 
  Мәтін мазмұнын түсінеді;
  
• 
  Мәтіннен көнерген және кәсіби сөздерді анықтайды;
  
• 
  Сөздерді қатыстырып сөйлем құрайды.
  

Мұғалім жұптағы оқушыларға аңшылыққа қатысты ырым-тыйымдарды ұсынады. Оқушылар оқып, көзқарасын білдіріп, жұпта талқылайды.

1. 
   Аңға шығар алдында аңшыға «қанжығаң майлансын» деген тілек айтылады.
   
2. 
   Аңдағы алғашқы олжа ешкімге сыйланбайды .
   
3. 
   Атып алған арқардың, тау ешкінің басын немесе сауырын аңды атқан аңшы өзі пайдаланады , ал қалған етті серіктестерімен бірдей етіп бөліседі .
   
4. 
   Бүркіттің тұяғы қасиетті саналады , үйдің төріне
   

5. 
   Аңдар мен құстарды рұқсат етілген мерзімде ғана аулау керек .
   

• 
  Рөлге енеді;
  
• 
  репортаж мәтінін дайындайды;
  
• 
  тақырыпты аша алады;
  
• 
  сөздік қор, сөздік құрам ерекшеліктерін орынды қолданады.
  

http://ulttyqsport.kz/?p=6347

http://sabaq.kz/20911/%D2%9B%D2%B1%D1%81%D0%B1%D0%B5%D0%B3%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA-%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D3%99%D1%81%D1%96%D0%BF/

Оқушылар сұрақтарға сүйеніп, кері байланыс береді.

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)