Психологиялық-педагогикалық диагностика – бұл оқу-тәрбие жұмысын оңтайландыру мақсатында оқушының жеке-психологиялық ерекшелігін және балалар ұжымының әлеуметтік-психологиялық мінездемесін зерттеуге бағытталған бағалау тәжірибесі. Адамды барлық жағынан тәрбиелеу үшін, оны барлық жағынан білу керек.
Диагностикада зерттеу әдістері қолданылады:
1. Бақылау
2. Әңгімелесу
3. Оқушы жұмыстарын зерттеу
4. Оқушы құжаттарын зерттеу
5. Тест
6. Сауалнамалар
7. Социометрия т.б.
Диагностикалық әдістемені таңдаған кезде мыналарды ескеру қажет:
- сынып оқушыларының жас ерекшелігін;
- балалар ұжымының қалыптасу деңгейін;
- сынып жетекшісі мен оқушылардың қарым-қатынас ерекшелігін;
- балалар мен ересектердің бір-біріне деген сенім көрсету дәрежесін.
Оқушылардың тәрбиелік деңгейін анықтау үшін кешендік диагностика әдісі қолданылады.
Оқушылардың тәрбие деңгейлерін бағалау
Оқушының аты жөні: ____________________________________ Сынып:____
Жауапкершілік және парыз
|
1
|
Сыныбымның ұжымы жақсы жұмыс істеу үшін өзім соған ұмтылуым керек
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Сыныптың жұмысын жетілдіру бойынша ұсыныстар енгіземін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Сыныпта жеке іс-шараларды өзім ұйымдастырамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Сыныптың жұмысын қорытындылауды өткізуге қатысамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Ұқыптылық
|
1
|
Қітапханалық кітаптарына ұқыптылықпен қолданамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Мектеп жиһазына ұқыптылықпен қараймын (сызбаймын, парталарды шимайламаймын)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Өз киімдеріме ұқыптылықпен қараймын (тазалап, қадағалап отырамын)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Табиғи ресурстарды үнімдеймін (электроқуатты, су, қағаз, дәптерді аяғына дейін қолданамын)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Тәртіптік
|
1
|
Мектеп жарлығында жазылған ережелерді білемін, қадағалаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Сабақты назар қойып тындаймын, мұғалімнің түсіндіргенде басқаларға бөгет жасамаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Сыныпта (мектепте) өткізілген сыныптан тыс іс-шараларға қатысамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Сыныптың ұжымдық жұмыстарының нәтижелеріне жауапкершілікпен қараймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Оқуға жауапкершілікпен қарау
|
1
|
Мектепке үй жұмысын орындап келемін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Үй жұмысын орындағанда үлкендерден көмек сұраймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Қосымша әдебиеттерді қолданамын (ғаламтормен қолданамын)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Ұқыптымын, жауапкершілігім мол, өз сөзімде тұрамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Қоғамдық еңбекке қатынасым
|
1
|
Маған берілген тапсырмаларды уақытында орындаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Еңбек рейдтеріне қатысамын (мектептің, сыныптың, мектеп ауласын жинауға көмектесемін)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Ата-анам берген тапсырмасын орындаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Парыз тапсырмаларды ұқыпты орындаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Ұжымдастыру, жолдастық сезім
|
1
|
Менің жолдастарымның басқа сынптастармен қарым-қатынасына қанағатымын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Мектептің барлық ұжымының қызығушылықтарына қол ұшын беруге дайынмын (қоғамдық ұйымдарда және басқа ұйымдарда)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Үлкендердің тапсырмасын немесе сыныптастарымның үй жұмысын орындауға көмектесемін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Жұмысымның нәтижелеріне және жолдастарымның жұмысының нәтижелеріне атап өтуге дайынмын.
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Мейірімділік және ұжымдастыру
|
1
|
Басқа оқушыларға көмектесуге ұмтыламын, қиындықтар туындағанда кішілерге көмектесемін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Ұлкен адамдармен сыпайымын, үлкен адамдарға орын беремін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Кішілерге қамқормын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Маған әрқашан көмекпен келуге болады
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Адалдық және әділдік
|
1
|
Оқушы өз әрекеттері үшін жауапты деп ойлаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Егер бір жамандық жасасам, міндетті түрде мойындаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Мен жоқта менің іс-әрекетім туралы үлкенге айтқан жолдасымды сөз қыламын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Кез келген ұжымның алдында өзімнің пікірімді анық және басқа жерде айтамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Қарапайымдық
|
1
|
Өзімнің табыстарымды айта кетіп, жолдасымның табысы туралы да ұмытпаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Адамды ақшамен емес сыйлайды деп ойлаймын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Кейде мақтануды жақсы көремін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Басқа ұлттың ұлдарымен және қыздарымен дос бола аламын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Мәдени деңгей
|
1
|
Айына 1 рет мұражайға, театрға, көрмелерге барамын
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
2
|
Теледидарлық бағдарламалардың арасынан оқу- танымдық фильмдерді қараймын. (жануарлар және өсімдіктерді дүниесі туралы, жазушылардың, кино әртістердің өмірі мен әрекеттер туралы бағдарламаларды. Қазіргі заманғы музыка мен эстраданы ғана емес, сонымен қатар классикалық музыканы тыңдаймын)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
3
|
Өз сөзімді қадағалаймын, мен болған жерде дөрекі сөздерді қолдануға жол бермеймін
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
Қоғамдық жерлерде тәртіп ережелерін қадағалаймын (сонын ішінде көлікте)
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
Әр пункт бойынша есептеуін шығару.
Орындау ережесі: «Сауалнаманың сұрақтарын оқу, көп ойланбау, өзіңіздің жауаптарыңызды 5 балдық шкаласы бойынша бағаландар»
«0» - әрқашан жоқ немесе ешқашан
«1» - өте сирек, кездейсоқ.
«2» - «иә» жауабынан гөрі «жоқ», кейде есіме түсіремін
«3» - «жоқ» жауабынан гөрі «иә», кейде ұмытып кетемін
«4» - әрқашан «иә», үнемі
Әр пунктің нәтижесін қосып 16-ға болу керек (ұпайдың жоғарғысы), (3+4+3+4)/16, содан кейін барлық пунктердің нәтижесін қосып 9-ға болу (1+0,9+0,7+0,6+0,5+1+1+1+0,2)/9
0,5 дейін- тәрбиенің төмен деңгейі
0,6- тәрбиенің ортадан төмен деңгейі
0,7-0,8- тәрбиенің орта деңгейі
0,9 дейін- тәрбиенің ортадан жоғарғы деңгейі
1- тәрбиенің жоғары деңгейі
Содан кейін әр оқушының көрсеткіштерін қосып оны оқушы санына бөлу керек осылай сыныптың тәртіп деңгейі анықталады.
Оқушылармен жүргізілетін диагностика негізіне ата-аналар, мұғалімдір және оқушының өзі үшін ашық құжат – оқушы тәрбиелігінің картасы жатады.
Сынып оқушысының тәрбиелік картасы
1
оқушының аты-жөні мектеп, сынып, қашаннан оқиды?
2
ата-анасының аты-жөні
3.
ата-анасының кәсібі
4. Оқу үлгерімі
5. Оқу сапасы
Ұжымшылдық және адамгершіліг:
өз мүддесінен қоғамның мүддесін жоғары қоюы
қамқорлығы
қайырымдылығы
мейірімділігі
Шыншылдығы:
өз сөзіне тұрақтылығы
сенгіштігі
ақкөңілдігі
адалдығы
Еңбексүйгіштігі:
ақылдығы
өзіне-өзі қызмет көрсете білуі
үлкендерге құрмет көрсете білуі
Сезімталдығы:
байқағыштығы
тапқырлығы
оқуға ынталылығы
ойланғыштығы
Сынып жетекшісі әр оқушы туралы мәліметті жақсы білуі керек, осылардың қорытындысынан бүкіл сынып ұжымының тәрбиелік деңгейіне мінездеме береді. Ол үшін ұжымшылдық, ұйымшылдық, еңбекқорлық сияқты интегративті сапалық қасиеттерді анықтайды.
Мысалы: оқушыларда қарапайымдылық қасиеті қалыптасқан, бірақ қоғамдық, жанашарлық, белсенділік деңгейлері нашар. Онда сынып жетекшісі өзінің тәрбие жоспарына нашар қалыптасқан қасиеттерді дамыту үшін, нақты міндеттерді енгізеді. «Тәрбиелік карта» бойынша жұмысты жоспарлау сынып жетекшісіне саналы түрде аз шығын жұмсай отырып, тиімді мақсатты жұмыс жүргізуге мүмкіндік береді.
«Тәрбиелік карта» - ата-ана, ұстаздар, оқушылар белсенділерінің біріккен іс-әрекетінің негізі оқушының өзіне-өзі баға беруі, баланы тәрбиелеу бағдарламасы, педагогикалық диагностикалық құжат.
Достарыңызбен бөлісу: |
