Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Араб-израиль жанжалы. Израиль мемлекетi жарияланѕаннан
кейiн онымен iргелес араб мемлекеттерiнiѓ бќрi бiрден-аћ БЏЏ-ныѓ Палестина аумаѕын б)лу туралы ћарарымен келiспей, Израильге соѕыс жариялады. Бiрiншi араб-израиль соѕысы 1948—1949 жылдарда басталды, онда Израиль жеѓiске жетiп ћана ћойѕан жоћ, сонымен ћатар Иерусалимнiѓ батыс б)лiгiн жќне БЏЏ-ныѓ араб мемлекеттерiне арнап б)лген аумаћтарыныѓ бiр б)лiгiн басып алды. 1 млн-дай палестиналыћ арабтар к)ршi елдерден баспана iздеуге мќжбљр болды. Екiншi араб-израиль соѕысы Египет мемлекетiнiѓ Суэц каналын мемлекет меншiгiне алуымен жќне Израиль кемелерiнiѓ канал арћылы )туiне тыйым салуымен байланысты болды. 1956 жылѕы 30 ћазанда Израиль армиясы Египетке шабуыл жасап Синай тљбегiн жќне Газа секторын (258 км 2 ) басып алды. 31 ћазанда Џлыбритания мен Франция Египетке ћарсы џрыс ћимылдарын бастады. Бiраћ БЏЏ-ныѓ ћарары- на сќйкес Египеттегi џрыс ћимылдары 7 ћарашада тоћтатылды. Израиль )зiнiѓ ќскерлерiн Синай тљбегiнен жќне Газа секторынан ќкеттi. Љшiншi араб-израиль соѕысы 1967 жылы 5 маусымда басталып, «алты кљндiк» деп аталды. Ол араб мемлекеттерiнiѓ жеѓiлiсiмен 239 аяћталды. Израиль Египеттiѓ бљкiл Синай тљбегi мен Газа секторын басып алды. Иорданиядан — Шыѕыс Иерусалим жќне Иордан )зенiнiѓ батыс жаѕалауы, Сириядан — Голан ћыраттары басып алынды. БЏЏ Ћауiпсiздiк Кеѓесi араласћаннан кейiн арабтар мен израильдiктер арасындаѕы џрыс ћимылдары тоћтатылды. «Алты кљндiк соѕыстан» кейiн Палестиналыћ арабтар мекендеген барлыћ негiзгi аудандар Израильдiѓ билiгiне баѕынышты болып ћалды. Мџндай жаѕдайда Палестиналыћ арабтар џйымдарыныѓ басшылары Израильге ћарсы жаппай диверсиялыћ-террорлыћ соѕыс бастауѕа шешiм ћабылдады. Оѕан Палестинаны Азат ету Џйымы (ПАЏ) басшылыћ еттi, бџл џйым Палестина бiртџтас араб-еврей мемлекетiн ћџру жолындаѕы кљресте палестиналыћтарды бiрiктiру маћсатымен 1963 жылы ћџрылѕан болатын. 1968 жылы ПАЏ-ныѓ т)раѕасы Ясир Арафат болды. Ол палестиналыћ «Фатх» (палестина азаттыћ ћозѕа- лысы) џйымыныѓ жетекшiсi. 1973 жылѕы 6 ћазанда Египет пен Сирияныѓ ћарулы кљштерi айырылып ћалѕан аумаћтарын ћайтарып алу маћсатымен Израильге шабуыл жасады. Т'ртiншi араб-израиль соѕысы басталды. Љш аптаѕа созылѕан шайћастардан кейiн Израиль армиясы араб ќскерлерiнiѓ iлгерi жылжуын тоћтатып, ћарсы шабуылѕа шыѕа алды. 1973 жылѕы 25 ћазанда џрыс ћимылдары тоћтатылды. 1973 жылѕы желтоћсанда Женевада )ткен халыћаралыћ конференцияда БЏЏ-ныѓ басшы- лыѕымен соѕысушы жаћтардыѓ ќскерлерiн бiр-бiрiнен айыру туралы келiсiмге ћол жеттi. 1978 жылы Кэмп-Дэвидте Египет, Израиль жќне АЋШ жетекшiлерiнiѓ кездесуiнде Израиль мен Египет арасындаѕы бейбiт келiсiмге ћол ћойылды. Осыѕан сќйкес 1979 жылы екi ел арасында бейбiт келiсiмшарт жасалды. Египет Израильмен кљресiн тоћтатты, ал Израиль )зiнiѓ ќскерлерiн Синай тљбегiнен ќкеттi, тљбек Египетке ћайтарып берiлдi. Штаб-пќтерi 1970 жылдан берi Ливанда болѕан ПАЏ бџрынѕы- сынша Израильдiѓ бiтiспес ћарсыласы болып ћала бердi. ПАЏ-ныѓ жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|