Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Бџћаралыћ аћпарат жќне коммуникация ћџралдарыныѓ ћазiргi
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бџћаралыћ аћпарат жќне коммуникация ћџралдарыныѓ ћазiргi
ћоѕам Aмiрiндегi рAлi. Ћазiргi заман — бџл бџћаралыћ аћпарат ћџралдарыныѓ (БАЋ) жќне коммуникациялардыѓ бџрын соѓды болмаѕан дамуыныѓ кезеѓi (дќстљр бойынша бџлардыѓ ћатарына баспас)з, радио, телевизия, кинематография, фотография, дыбыс жазу, видео, мультимедиялыћ компьютер жљйесi, оныѓ iшiнде интернет ћосылады). Ѕылыми-техникалыћ прогресс оларды таратудыѓ шексiз мљмкiндiктерiн ћамтамасыз еттi. Ћазiр аћпарат жедел тљрде Жер 275 шарыныѓ кез келген жерiне, кез келген љйге, кез келген отбасына жедел жеткiзiле алады. Ћазiргi дљниенiѓ бџћаралыћ аћпарат ћџралдарынсыз жќне коммуникациясыз болуы мљмкiн емес. Ћазiргi ћоѕамдаѕы принциптi )згерiстер, ћоѕам алдындаѕы мiндет- тердiѓ к)лемi )сiп, олардыѓ кљрделене тљсуi бџћаралыћ аћпарат ћџралдары мен коммуникация ћажеттiлiгiнiѓ )сiп отыруын шарты тљрде ћажет етедi. Lзiнiѓ жинаћтылыѕы, жеделдiгi жќне онымен бiрге сан миллиондаѕан аудиторияѕа ыћпал етуi жаѕынан бџћаралыћ аћпарат ћџралдары ћоѕамныѓ рухани мiрiнде ыћпал ету ћџралдарыныѓ iшiнде айрыћша орын алып отыр. Ћазiргi ћоѕамда БАЋ мынадай ћызметтердi атћаруда: • аћпарат ћызметi (ћоѕам )мiрiнде орын алѕан фактiлер мен оћиѕалар туралы аћпараттарды аудиторияныѓ ћаперiне жеткiзу); • талдау ћызметi (ћоѕамдыћ љдерiстердiѓ фактiлерiн, оћиѕаларын, ниеттерiн ой сарабынан )ткiзу, тљсiндiрiп беру); • идеологиялыћ ћызмет (фактiлер мен оћиѕалар туралы, сол оћиѕалардан бастап оларды бџћараныѓ санасына жеткiзу, аудитория- ныѓ дљниетанымына, мџраттарына, ћџндылыћтарѕа ыћпал жасауѕа дейiнгi ћоѕамдыћ пiкiрге ќсер ету); • мќдени-бiлiмдiк ћызмет (саяси, экономикалыћ мќдениеттi, этникалыћ жќне эстетикалыћ тќрбиенi ћалыптастыру, сондай-аћ медицина, дене шыныћтыру мќдениетi, бос уаћыт мќдениетi сала- ларындаѕы бiлiмдердi насихаттау, т.т.); • к)ѓiл кљйдi к)теру ћызметi (тыныѕуѕа, шаршап-шалдыћћанда, айтысып ћалѕанда сабырлыћћа шаћыру, ћанаѕаттанарлыћ сезiмге б)леу). Жаѓа аћпараттыћ-коммуникациялыћ технологиялардыѓ ћар- ћынды дамуы БАЋ пен коммуникацияныѓ ћызмет аясын кеѓейтедi. Бџл џялы телефон байланысыныѓ тез )суi жќне сандыћ телевизия мен радионыѓ дамуы есебiнен жљрiп жатады. 2005 жылы џялы телефондардыѓ саны дљниежљзiнде 2,5 млрд-тан асып кеттi. Џялы телефон бџрын мљмкiн болмаѕан ћалыптан шыѕып, к)птеген адамдардыѓ аћпаратћа ћол жеткiзуiн ћамтамасыз еттi. Џялы байланыс интернеттi пайдалану љшiн жаѓа мљмкiндiктер ашты, )йткенi жљйеге тiкелей ћосылуѕа мљмкiндiк бередi. Џялы байланыс ендi бџћаралыћ аћпарат ћџралдарын айналып )тiп, аћпаратты тiкелей пайдаланушыѕа жеткiзiп беру љшiн ћолданылуда. Аћпараттыѓ кљн iлгерi жазылуы себептi оны пайдаланушыѕа жеткiзiп беру љшiн ћолдану БАЋ-ты дамытудаѕы жаѓа кезеѓге айналды: )зiне тќн жедел газеттер, жарнама басылымдары пайда болды. ХХ—ХХI ѕасырлар шебiнде аћпараттыћ-коммуникациялыћ љдерiстердi дамытудыѓ жаѓа кезеѓi басталды. 276 Телевизия, интернет, џялы телефондар бейненi к)збен к)рудi коммуникация саласына енгiзе бастауѕа к)мектестi. Дљниенi барлыћ деѓгейде ћабылдауда бейнелiк коммуникацияныѓ р)лi артты: тџрмыс- тыћ, ѕылыми-теориялыћ, саяси деѓгейде де солай болады. Бџѕан жаѓа технологиялар, бќрiнен де бџрын интернет к)мектеседi. Бiздiѓ интер- неттен алатын аћпаратымыз белгiлi бiр дќрежеде тџлѕаны к)збен к)рiп аныћтауѕа байланысты. Бџћаралыћ коммуникация ћџралдарын жекелеп жќне тџлѕалап к)рсету адамныѓ бiр-бiрiмен байланыс жасауыныѓ жаѓа дќуiрiн ашады. БАЋ-тыѓ ћџрамдас маѓызды б)лiгi — бџрынѕысынша баспас)з. 2005 жылы газеттер )здерiнiѓ 400 жылдыѕын атап )ттi, бџл жылдардыѓ iшiнде олар елеулi )згерiстерден )ттi: дќстљрлi баспа газеттерiмен бiрге, мiндеттi тљрде оныѓ электрондыћ тљрi де шы- ѕарылуда. 2005 жылы кљнделiктi газеттердiѓ саны дљниежљзiнде 9 мыѓѕа жуыћтады, оларды кљн сайын 1 млрд-тай адам оћиды. Газет- тердi таратудаѕы жќне олардыѓ аудиториямен жџмыс iстеудегi )згерiстерi жаѓа маѓызѕа ие болды. Интернеттiѓ к)мегiмен газеттердiѓ мазмџнын жќне электрондыћ газеттердi тарату маѓызды жаѓа оћиѕаѕа айналды. Интернеттiѓ к)мегiмен электрондыћ газеттердiѓ мазмџнын жеткiзiп беру бiрiншi орынѕа шыћты. Бџл жаѕынан интернет баспас)з љшiн маѓызды ќрiптеске айналды. Бљгiнде баспас)здiѓ р)лi — азаматтардыѓ маѓызды ћоѕамдыћ мќселелер ж)нiндегi позицияларын ћалыптастырудан г)рi неѕџрлым толыћ жќне жќне шынайы аћпаратты жеткiзу жолымен азаматтардыѓ позициясы дербес ћалыптасуына к)мектесу. БАЋ пен коммуникациялар ћоѕамдыћ жљйенiѓ элементi болып табылады, олар бџћаралыћ сананы ћалыптастыруѕа ћатысады жќне ћоѕамдыћ сананы басћарудыѓ ћуатты ћџралы ретiнде пайдаланылады. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|