Салбырова макпал токтарбеккызы

62 
Бағдарламалық қамсыздандыру - бағдарламаларды жүзеге асыруға 
мүмкіндік беретін, компьютерде автоматтандырылған ақпаратты ӛңдеу. 
Геоақпараттық технологиялар геоақпараттық және географиялық 
ақпараттық жүйелер (ГАЖ). Бұл атаулардағы «географиялық» сӛзінің 
мағынасы бар кеңістіктік, ол ғылыми күрделілік пен дәйектілікке үйренеді. 
Әлемдегі ең алғашқы ГАЖ 60-шы жылдары Канада мен АҚШ-та жасалды 
[137]. ГАЖ барлық кеңістік деңгейлерін қамтиды (ғаламдық,аймақтық, 
ұлттық, жергілікті) және барлығы дерлік қоршаған орта және қоғам туралы 
ақпарат 
(картографиялық, 
статистикалық, 
қашықтықтан 
зондтау, 
метеорологиялық және т.б.). Осыған байланысты, А.В. Осин бұл білім беру 
мекемесінің қызметкерлерін қазіргі аттестаттауды тікелей жетекшімен 
жүзеге асыратындығына байланысты, телекоммуникация форматында 
таратылатын жаңа ақпаратты қажет етеді [138] деп атап кӛрсеткен. 
Заманауи оқыту кезінде алға қойылған мақсаттарға, объективті 
жағдайларға, білім алушылардың қашықтығына, байланыс каналдарының 
болуына және олардың жылдамдығына, сәйкес жасалған материалдарға 
байланысты қашықтықтан оқыту технологиясының әртүрлі мүмкіндіктері 
қолданылады. Қашықтан оқыту технологиясы аясында келесі функциялар 
ерекшеленеді:
-баспаға арналған оқу-әдістемелік әдебиеттерді беру; зерттелген 
материалдарды компьютерлік телекоммуникацияларға беру;
-компьютерлік 
телекоммуникациялар арқылы пікірталастар мен 
семинарлар ӛткізу;
-оқу 
бағдарламаларды 
теледидар 
арналарында 
және 
радиостанцияларында тарату [139]. 
Бейнеконференц(видеоконференц) байланыс технологиясы - оқу 
тәжірибесінде жиі қолданылуда, ӛйткені ол нақты уақыт режимінде желі 
(дерек және аудио) арқылы мәліметтер алмасу арқылы бір-бірінен алыс 
адамдармен кездесуге мүмкіндік береді [140]. Бұл технология негізінен 
қашықтықтан оқыту, білім алушылар мен мұғалімнің байланысуы және әр 
түрлі мектеп мұғалімдері мен білім алушылар арасындағы қашықтықтағы 
кедергілерді жою үшін қолданылады. Бейнеконференция байланысы 
денсаулық жағдайына байланысты білім беру мекемесіне бара алмайтын 
білім алушыларға білім туралы ақпаратты жеткізу үшін де қолданылады.
Сонымен қатар, бұл технология географиялық немесе экономикалық 
жағдайдағы білім алушыларға географиялық тұрғыдан шалғайдағы оқу 
орындарында да білім алуға мүмкіндік береді. Видеоконференция 
технологиясын қолдана отырып, білім алушылар әлемнің кез келген 
нүктесіне аудиториядан шықпай-ақ кіре алады, басқа білім алушылар мен 
мұғалімдермен сӛйлесе алады. 
Білім беру жүйесіне салыстырмалы түрде жаңа болып қашықтықтан 
оқыту технологиясының бір түрі кейс технологиясы болып табылады, ол 
мәтіндік, аудиовизуалды және мультимедиялық оқу материалдарының 
жиынтығын (жағдайларын) және білім алушылардың дәстүрлі немесе 

63 
қашықтықтан мұғалімдерден тұрақты консультацияларды ұйымдастыруда 
білім алушылардың ӛзіндік жұмыстарына таратуына негізделген. Т.Б. 
Устинова атап ӛткендей кейс технологиясымен қолданылатын оқу 
материалдары жүйелі түрде ұйымдастырылған материалдар жиынтығының 
толықтығымен тұтастығымен ерекшеленеді. Автор осы материалдардың 
артықшылықтарын айтады: қол жетімділік, кӛрнекілік, дәрістерді дыбыстық 
сүйемелдеу, интерактивті тапсырмалардың болуы, проблемаларды шешудің 
анимациялық мысалдары, гиперсілтеме берілген материалмен сызықтық емес 
жұмыс мүмкіндігі [141]. Технологияның бұл түрі сырттай және қашықтықтан 
оқыту кезінде де қолданылады. Кейс технологиясы, бір жағынан, жеке оқу 
қарқынын ұйымдастыруға мүмкіндік береді, екінші жағынан, ол тақырыпты 
терең зерттеуге бағытталған. 
Мультимедиялық бағдарламалық ӛнімдер. Электронды анықтамалықтар, 
энциклопедиялар, сӛздіктер білім беру жүйесінде кеңінен қолданылады. Осы 
бағдарламалық ӛнімдермен жұмыс істеу білім алушыларға оқу курстарын 
жеке қолдануға бейімдеп, алған білімдерін ӛздігінен үйренуге және ӛзін-ӛзі 
тексеруге мүмкіндік бере отырып, оқу материалын жақсы түсінуге 
кӛмектеседі. Осы бағдарламалық ӛнімдермен жұмыс істеу білім алушыларға 
алған білімдерін ӛздігінен үйренуге және ӛзін-ӛзі тексеруге мүмкіндік бере 
отырып, оқу материалын жақсы түсінуге кӛмектеседі. Электронды оқыту 
ресурстарын кеңінен қолдану пәнаралық сипаттағы түрлі заңдар мен 
құбылыстардың ӛзара тәуелділігін ескере отырып, кешенді объектілердің 
әртүрлі үлгілерін кӛрсету үшін жаңа ақпараттық технологияларды қолдану 
мүмкіндігін тудырады, сондай-ақ шығармашылық кӛзқарасты қамтамасыз 
етеді. Блокты жасаған кезде білім беру стандарттарына сәйкес білім 
мазмұнын қалыптастыру үдерісіне ерекше назар аудару керек. 
Әдетте, қолданыстағы әдістер модульдік материалды беру жүйесін 
қолданады. Модуль анықталмаған кӛлемге ие және оны пәннің, параграфтың 
немесе пәннің бӛлімімен салыстыруға болады [71, р. 25]. 
Оқу 
процесінде 
компьютерлік 
тестілеу 
бағдарламалары 
жиі 
пайдаланылады, ӛйткені оқу процесінің қажетті элементі білім алушылардың 
білімін бақылау болып табылады. Басқарудың дәстүрлі формаларымен 
салыстырғанда, компьютерлік тестілеудің бірнеше артықшылығы бар: 
нәтиже алудың жоғары жылдамдығы, бір уақытта кӛптеген білім 
алушыларды бағалау мүмкіндігі, нәтижелерді ӛңдеу және ұсынудың 
қарапайымдылығы. 
Зерттеуші К.В. Аутухова, интерактивті тақта - бұл ерекше оқу құралы, 
ол қарапайым мектеп тақтасының сыртқы формасын және қазіргі 
компьютерлердің мүмкіндіктерін үйлестіреді. Түсті қолдану визуалды 
материалды қабылдау тиімділігін едәуір арттырады. Автор интерактивті 
тақтаның түрлі динамикалық ресурстарын пайдалану ынталандыруды 
арттырады, жаттығу сабақтарын кӛңілді етеді. Интерактивті тақтамен жұмыс 
білім алушылардың білімін тексеруге де кӛмектеседі [142]. Л.С. Дворникова: 
интерактивті тақтаны қолдану кезінде алдын-ала дайындалған оқу 

64 
материалдарын, жаттығу және тексеру жаттығуларын, иллюстрациялық 
материалдарды, аудио, видео материалдар сабақтың материалын енгізу 
немесе іске қосу үшін пайдалануға болады [143] - деп айтады. 
Интерактивті тақта - бұл монитор мен сандық планшеттің 
функцияларын біріктіретін сұйық кристалды дисплей. Мұндай дисплей 
арнайы бағдарламалық жасақтама орнатылған компьютерге қосылған. 
Компьютердің жұмыс үстелінің кескіні үлкен экранға түсірілген, ол 
дәріс сабақтарын ӛткізу кезінде ӛте ыңғайлы [144, 145]. Сұйық кристалды 
дисплейді қолдана отырып, сабақ ӛткізген кезде мұғалім тақырып бойынша 
нақты сабақ аясында белгілі бір тапсырманы орындау үшін қажет алдын-ала 
дайындалған презентацияларды, компьютерде орнатылған білім беру 
мультимедиялық бағдарламаларын басқаруға мүмкіндік алады. 
Болашақ тұлғаны қалыптастырудың негізгі шарты мен кӛрсеткіші кәсіби 
педагогикалық білім беру саласындағы қажетті біліктілікті қалыптастыру 
болып табылады. Ал, білікті тұлғалар қалыптастыру педагогикалық білім 
беруде құрылымдық- мазмұндықүлгідеу арқылы жүзеге асырылатыны 
белгілі. Үлгідеу ғылыми және педагогикалық әдістердің бірі болып 
табылады. Ол ғылыми білімді бекітудің оңтайлы және үнемді тәсілі ретінде 
пайдаланылады. 
Біз алдыңғы бӛлімдерде тоқталған теориялық материалдар зерттеу 
барысында алынған нәтижелерге талдау жасай отырып, ақпараттық-
коммуникациялық 
технологияларды 
географияны 
оқыту 
үдерісінде 
қолданудың құрылымдық- мазмұндық моделін ұсындық. 

жүктеу/скачать 3,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: