Саясаттану пәні «саяси режимдер»


Қазіргі заманғы демократия түрлері



бет11/11
Дата11.04.2022
өлшемі3,2 Mb.
#30594
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Қазіргі заманғы демократия түрлері
  • 1) «Протективтi» (қорғаушы) демократия (Т. Гоббс, Дж. Локк, Ш. Монтескье, Дж. Мэдисон, Дж. Милль). Демократия – азаматтарды билiктiң шырмауынан, жеке адамдардың заңсыз әрекетiнен сақтауға, жалпы мүдделер негiзiнде басқаруға көмектеседi деп санады.
  • 2) «Дамушы» демократия (Ж.Ж. Руссо). Ұлы француз ағартушысы әрбiр адамның саяси шешiмдерге қатысуын армандады. Сонымен бiрге, ол билiктiң заң шығарушы және атқарушыға бөлiнуiн қалады.
  • 3) «Мемлекеттiң жойылуы» моделi (К. Маркс). К. Маркс еркiндiктi экономикалық езгi жойылуымен байланыстырды, әрі оның негiзгi агентi мемлекет болып табылады деп есептедi. Сондықтан мемлекеттiк емес жолмен дамуды марксизм шынайы демократия жолы деп атады. Яғни халықтың жиналыстары өз мәселелерiн шешушi органдарға айналуы тиiс едi.
  • 4) «Жарысушы элитизм» (М. Вебер, И. Шумпетер). Мемлекеттiк басқаруды дарынды және сауатты элитаның жүргiзуi тиiс, атқарушы билiк жүйесi өз жұмысын саясатқа араласпайтын бюрократия арқылы жүргiзгенi тиiмдi деп санады.
    • 5) «Плюралистiк» (әралуандық) демократия (Д. Трумэн, Р. Даль). Саяси шешiм қабылдарда әртүрлi саяси топтардың қатысуын, қоғамдық пiкiрдiң маңызын жоғары көтерудi мақсат етедi.
    • 6) «Легальды» (жария) демократия (Ф. Хайек, Р. Нозик). Бұл құқықтық қорғауды жақтайтын көзқарастаp. Ол ұжымдық принциптердi қолдаудың түбi диктатураға, тоталитаризмге апаратынын ескертедi.
    • 7) «Партиципаторлы» демократия (ағылшыншадан аудармасы – «қатысушы», Н. Пуланцас, К.Б. Макферсон, К. Пэйтмен).. Әрбiр адамда ұжымдық шешiмдердi қабылдауда өз пiкiрiн бiлдiре алатын мүмкiндiгi болуы керек, әркiм саяси мәселелердi анық түсiнуi қажет, халқында соңғы шешiм қабылдау құқы болуы керек деген пікірлерді қолдады.
    • Қазақстан саяси режимі сипаты жағынан авторитарлы-демократиялық режимнің либералдық типіне өте жақын.
    • Авторитарлық болуы ең алдымен, биліктің мемлекет басшысы - президент қолына көбірек шоғырлануымен байланысты.


    Достарыңызбен бөлісу:
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет