Саяси ілімдер тарихының пәні, оны оқыту міндеттері
Т. Мор қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік құрылымы, саяси қызметтің принциптері, демократияның рөлі туралы
жүктеу/скачать 444,75 Kb.
|
| 37. Т. Мор қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік құрылымы, саяси қызметтің принциптері, демократияның рөлі туралы.
Томас Мор - гуманистік көзқарастағы ағылшын философы және жазушысы. Томас Мордың ой толғауларының негізгі тақырыбы қоғамдық-саяси құрылым проблемалары болды. Ол терең дамыған теориялық философияға негізделген өзіндік әлеуметтік-философиялық концепцияны жасаған жоқ, бірақ оның әлеуметтік мәселелерді қарастырудағы мазмұндық көзқарасы қызығушылық тудырады, соған қарамастан оның жеке адам мен қоғам арасындағы қарым-қатынас мәселесіне қатынасын қадағалайды. Оның дүниетанымында діни сенімдер маңызды орын алады. Бір жағынан, ол протестантизм мен ағылшын шіркеуіне қарсы тұратын үлгілі католик. Екінші жағынан, ол өз дәуіріндегі адамдардың ғылыми ойлау, ағартушылық қажеттігін түсінетін гуманист. Ағылшын философының айтуы бойынша, барлық келеңсіздіктер мен пәлекеттердің негізгі себебі – жеке меншік және одан туындайтын адам мен қоғамның, бай мен кедейдің, сән-салтанат пен кедейліктің мүдделері арасындағы қайшылықтар. Жеке меншiк пен ақша ешбiр заңмен, санкциялармен тоқтатыла алмайтын қылмыстарды тудырады. Оның басты кітабы - Утопия, онда ол өзінің қоғам идеалын фантастикалық арал-мемлекет түрінде суреттейді. Осы еңбегі арқылы оның қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік құрылымы, саяси қызметтің принциптері, демократияның рөлі туралы ойлары мен идеяларымен танысуға болады. Аталған шығармасында Англияның сол кездегi феодалдық тəртiбi аяусыз сынға ұшырады. Оның пiкiрiнше, Утопия аралындағы əлеуметтiк жəне саяси тəртiптер қоғамдық меншiкке, жалпыға бiрдей еңбек ету мiндеттiлiгiне, əлеуметтiк жəне саяси теңдiкке негiзделген. Арал тұрғындары ешқандай жетiспеушiлiктi сезiнбейдi, адамды адамның қанауы болмайды, олардың киiмдерi де бiрдей, сəн-салтанат пен ысырапшылдыққа жəне артықшылыққа жол берiлмейдi. Бiр ғажабы Утопияда құлдық институты бар. Құлдар лас жəне ауыр жұмыстарды атқаруы тиiс. Олардың қатары соғыс тұтқындарынан, қылмыскерлерден, өлiм жазасына кесiлгендер-ден тұрады. Аралдың барлық тұрғындары егiншiлiкпен жəне қолөнермен айналысады, əр отбасының тапқан табысы қоғам-дық қорға өткiзiледi. Əркiм одан өзiнiң қажеттiлiгiне қарай ғана алып отырады. Утопия аралында бұқаралық билiк сайланбалы негiзде құрылған. Əрбiр 30 отбасы лауазымды тұлға-филорхты, 10 филорх — бiр протофилорхты сайлайды. Ал филорхтар арнайы жиналыста жасырын дауыспен мемлекет басшысы — принцепстi сайлайды. Утопиядағы маңызды iстердi принцепс бiр жылға сайланатын сенаттың қатысуымен шешедi. Бұл кітапта ғалымдар мен ғылымның алар орны ерекше екенін де айта кеткен жөн. Ғалымдар физикалық еңбектен босатылғанымен, бос уақытында ғылыммен де айналысуы керек. жүктеу/скачать 444,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|