ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНДЕГІ АҚПАРАТТЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Махат Ә.К.,
Педагогика ғылымдарының магистрі,
бастауыш класс мұғалімі,
№24 лингвистикалық мектеп-гимназия,
Қазақстан, Ақтӛбе
Жоғары білім беру жҥйесінде әлемдік білім кеңістігіне кіру ҥшін іргелі
реформалар жҥргізілуде. Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
білім беру нормаларын мақҧлдаған Лиссабон конвенциясын, жоғары білім саласы мен
кҧрылымындағы бірізділікке қатысты Сорбон декларациясын қолдап, белсенді
араласуға талпыныс жасап жатқаны мәлім. Сонымен бірге еліміздің Болон ҥдерісіне
қосылуы білім беру жҥйесіне тың ӛзгерістер енгізіп, оқыту процесінде жаңа ақпараттық
технологияны қолдану қажеттігі туындады.
Қазақстанның жалпы білім беру жҥйесінде жалпыға бірдей және дәстҥрлі білім
беру формасының оқытудың жеке, ӛзін-ӛзі жетілдіру мен ӛзін-ӛзі оқыту қатынасына
кӛшкендігі байқалады. Зерттеулер кӛрсеткендей, қазіргі білім беру жҥйесінің ӛзін-ӛзі
дамытуға бағытталған оқыту формасына ауысуы келесі жағдайларға байланысты:
- Ақпараттың электрондық қайнар кӛзінің жедел дамуы, оқыту процесінде
Интернет желісінің кең қолданылуы.
- Ҥздіксіз, ӛзбетілік оқыту формасының қажеттігі, қазіргі оқыту тҥрінің бастысы –
ӛзін-ӛзі жетілдіру болып табылады.
- Жалпы және арнайы білім беру жҥйесінің дамуына байланысты қосымша білім
беру жҥйесінің нығаюына әкеліп соғады: уақытымен қызметкерлердің біліктілігін
арттыру, қайта даярлау жҧмыстары.
- Білім беруді компьютерлендіру – оқыту процесіне компьютерлердің кең
ауқымда ендіру.
- Білім беру жҥйесінде оқыту ерекшеліктерін сараптай отырып, инновацияға терең
және сын кӛзбен назар аударуға мҥмкіндік береді, әсіресе, ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды қолдана отырып, онжылдық аясында жақсы
деңгейде қалыптасқан оқыту технологиясының маңызын жоғалтпау, оқушылардың
мотивациялық ортасын және ӛзіндік жҧмыстарын басқару, оқыту процесінің әрқилы
тараптарын жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді. Бҧл ҥшін ӛзіндік жинақталған тәжірибе
мен педагогикалық жетістіктерін басқарып, студенттерді оқыту мен тәрбиелеуде
педагогикалық
шеберлікті
дамытудың
тиімді
жолдарын
қарастыру
шарт
(Н.И.Росколодько, 2012). -Қазіргі таңдағы оқыту жҥйесі әр білім алушы мен
оқытушының ӛзара байланысқан кәсіби жҧмысты талап етеді. Жаңа заманның ӛзіндік
ерекшелігі – қоғамның дамуы, білім кеңістігінің кең ауқымда кӛрініс табуы, ғылыми
кӛзқарастардың қалыптасуында. -1970 жылдан бастап әлем елдерінде ақпараттық және
коммуникативтік технологияларды тенденциясын қарқынды пайдалану байқалады. -
1978 жылы Францияда француз әлеуметтік ортасына арналған жаңа ақпараттық
технологиялардың ықпалы турасында баяндама жасалды. Оның басты ерекшелігі –
жаңа
ақпараттық
технологияны,
«телематиканы»
(компьютер
мен
телекоммуникацияның бірлігін анықтайтын термин) ендіру процесінің әлеуметтік-
экономикалық, саяси, мәдени жағын тҥсінуге талпынысында, бҧл процестің
93
мемлекеттің ролін және орнын анықтаудағы ақпараттандырудың бірегей кӛрінісін
ҧсыну болып табылады.
- Ақпараттық мәдениетті меңгеру сауаттылықтың жоғары деңгейлігін кӛрсетеді,
білімді қалыптастырудың мықты іргетасын жасай алады, жылдам ӛзгеретін әлемге
бейімделу қабілетін дамыту қҧралы мен әдістерін береді, іс-әрекеттің кез келген
саласын ойдағыдай меңгеруіне мҥмкіндік береді. Сӛз жоқ, қазірде әр адамға
компьютерлік сауаттылық пен дербес компьютерді пайдалана алу тәжірибесі ӛте қажет.
- Қазіргі заманғы әдебиеттерде тестілеу – оқыту процесінде оқушыныңң алған
білімін аралық және қорытынды бақылау барысында ақпараттық технологияны
пайдалана отырып тексеруді іске асыратын модельдердің бірі болып табылады.
- Компьютерлік тестілеу тексеру мен бақылау жҧмыстарын жеке мҥмкіндіктеріне
байланысты сҧрақтар мен тапсырмалар іріктеуге мҥмкіндік береді. Оқушы жҧмысын
ҧйымдастырудың бҧл формасының басты қҧндылығы – нәтижелердің тез және
автоматты тексерілуінде.
- Қоғамның ӛркендеуі білімі мен ғылымының дамуымен анықталады. Сондықтан,
біздің ойымызша, білім жҥйесін қҧру, қоғамды мына кҥнде дамып отырған әлемге
дайындау – бҥгінгі кҥннің ең негізгі және ӛзекті мәселесі.
-
Жалпы ақпарат ҧғымы, пәні туралы сараптау жасасақ, қоғамды
информатикаландыру процесі адамзат цивилизациясындағы XX ғасырдың 50
жылдарынан басталған, қайтсе де болмай қоймайтын кезең болды.
- Қоғамды ақпараттандыру деп – ӛндірістің жалпыға ортақ әлеуметтік процесі мен
ақпаратты экономиканы нығаюын қамтамасыз ететін, еліміздің ғылыми-техникалық
прогресін, қоғамды демократияландыру мен интеллектендіру ҥрдістерін жеделдететін
қоғамды байлық ретінде жаппай пайдалану.
- Қазақстан Республикасы ғылыми-техникалық прогрестің негізгі белгісі –
қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Қоғамды ақпараттандыру –
экономиканың, ғылымның, мәдениеттің дамуының негізгі шарттарының бірі. Осы
мәселені шешудегі басты рӛл жоғары мектепке жҥктеледі.
- Жаңа коммуникациялық технологияларды пайдаланудың басты мақсаты –
оқушылардыңң оқу материалдарының практикалық жағынан тиімді ҧсынылуына
мҥмкіндік беру. Бҧл мақсаттарға жету жолында электрондық оқулықтар, тексеру
программалары, оқыту программалары сияқты программалық ӛнімдер қызмет етеді.
Білім саласында компьютер оқушы ҥшін оқу қҧралы, ал оқытушы ҥшін жҧмысшы
болып табылады. Оның қолданылуы нәтижелі болу ҥшін бағдарламалық қҧралдар
толық тҥрде оқытушының және оқушың алдына қойған мақсатына жетуін және шығару
жолдарын қамтамасыз ету керек. Осы орайда электрондық оқулықты негізгі
педагогикалық функцияларын орындайтын оқыту қҧралдарына жатқызуға болады
(Сурет 1).
Білім беру жҥйесінде білімдік және ақпараттық технологияларды іс жҥзінде
ҥйлестіре қолдануда кемшіліктер де кездеседі. Оның ҥстіне ақпараттық технологияның
тез жаңаруы мәселені қиындата тҥседі. Жағдайды жақсарту ҥшін білім беру
технологиялары мен ақпараттық қарым-қатынастық технологияларды кіріктіру қажет,
сонда педагог ӛзі білетін, жақсы меңгерген, бейімделген техникалық қҧралдарды
сабаққа тиімді қолданады.
Білім беруді ақпараттандыру – жаңа технологияны пайдалану арқылы дамыта
оқыту, дара тҧлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жҥзеге асырады. «Қазіргі заманда
жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мҥдделі жаңа
білім беру ӛте қажет» деп, Елбасы атап кӛрсеткендей жас ҧрпаққа білім беру жолында
ақпараттық технологияны яғни компьютерді оқу ҥрдісінде оңтайландыру мен
тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Электронды оқулықтардың, дәстҥрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы «жанды»
болып келеді және педагогика ғылымдарыны негізін салушы Ян Амос Каменский
94
Сурет 1. Педагогикадағы оқыту қҧралдарының орны.
тҧжырымдаған: «Барлық мҥмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жҥзеге асыру
керек, атап айтқанда: қабылдау ҥшін кӛруді, кӛзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді
иіс тҥйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; тҥйсікке қатыстыны тҥйсіну жолымен. Егер
қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді
салу» дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді.
Ақпаратты басқару компьютерлерді қолданудың негізгі саласы болып табылады
және де, болашақта ҥлкен роль атқарады.
Ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны тауып
алуға, бағалауға және тиімді қолдануға қабілетті, ақпарат сақталатын дәстҥрлі және
автоматтандырылған қҧралдарын пайдалана білуі керек.
Қазақстанда ақпараттандыру процесі 1990 жылдардан басталады. Бҧл кезең
ішінде республикамызда компьютерлік техника саны артып, біршама мемлекеттік
органдарда, қоғамдық ҧйымдарда, кәсіпорындар мен ғылым, білім мекемелерінде
жҧмыс процесі автоматтандырыла бастады. 1996 жылдан бастап елімізде Интернет
жҥйесі жҧмыс жасай бастады.
Қоғамдағы саяси, әлеуметтік, экономикалық процестер ақпарат ғасырының жаңа
талап-тілегіне тез бейімделуде. Бір-бірімен тығыз байланыстағы әртҥрлі қоғамдық
процестер орын алуда.
Ақпараттық сауатты адам оның қажет кезін сезіну, тауып алу, бағалау, тиімді
қолдануға қабілетті, ақпарат сақталатын дәстҥрлі және автоматтандырылған
қҧралдарын пайдалана біледі.
Адамзаттың қолы жеткен ең ҥлкен табыстарының бірі – осы ақпарат. Бірақ оны
шектен тыс ашық қолдана берсе, жастар санасын улайтын да нәрсеге айналып кетуі
мҥмкін. Бҧл ақпараттың пассивті тҥрде пайдаланатын бӛлігінің артуына байланысты
болып отыр. Интернеттің кең таралуына орай ақпарат таратудың бақылауға кӛнбейтін
кері процесінің кҥннен-кҥнге артып бара жатқаны байқалады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Колер Ю. Обеспечение качества, аккредитаций и признание квалификаций как
контрольные механизмы Европейского пространства высшего образования / Высшее
образование в Европе. – М., 2003. - №3.
2. Андреев А.А., Рубин Ю.Б., Титарев Л.Г. Кафедра в системе открытого
образования //Образование в информационную эпоху: Матер. конф. - М.: МЭСИ, 2001.
- С. 90-100.
Педагогиканың негізгі функциялары
Білім беру
Тәрбиелеу
Дамыту
Оқытудың
жаңа
технологиялары
Компьютер
Интернет
Коммуникация
Электрондық оқулық
95
3. Ясинский В.Б. «Дистанционное образование — состояние, технологии и
перспективы». Научные труды / Карагандинский государственный технический
университет. Вып. 4. Караганда, 1999.
4. Бидабеков Е.Ы., Гриншкун В.В. Создание и исаользование образовательных
электронных изданий и ресурсов. - Алматы, «Білім», 2006.
5. Ҧлттық ақпараттандыру орталығы: http://www.nci.kz/content/elektrondyk-okytu
КОММУНИКАТИВНЫЕ МЕТОДЫ НА СОВРЕМЕННОМ УРОКЕ
АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
Махатова Н.С.,
учитель английского языка ОСШ №25,
Казахстан, Актобе
В условияхрасширения информационного пространства и вхождения в мировое
сообщество, возросшей ролью образования в формировании человеческих ресурсов,
как критериев уровня социально-экономического развития страны, важно
ориентировать систему образования к новым требованиям. Следовательно, возросла
потребность в использовании новых технологий и методов для организации
современного урока. [1, с.6]
Современный социальный заказ школы: подготовить выпускника, способного
жить в современном обществе. Что это за выпускник? Человек, знающий ПК, языки,
способный обучаться самостоятельно и все полученное применять в жизни- человек,
обладающий функциональной грамотностью. В соответствии с Национальным планом
действий по развитию функциональной грамотности школьников на 2011-2016 годы в
рамках ВОУД 2015 года такжебудет оцениваться функциональная грамотность
учащихся. Под функциональной грамотностью понимается «способность использовать
ЗУН, приобретенные в школе для решения широкого диапазона жизненных задач в
различных сферах человеческой деятельности, а также в межличностном общении и
социальных отношениях». [1, с.9]
Сегодня образование признано одним из важнейших приоритетов долгосрочной
Стратегии «Казахстан – 2050». Президентом Республики Казахстан Н.А. Назарбаевым
была поставлена задача о вхождении республики в число 30-ти наиболее
конкурентоспособных стран мира. В достижении данной задачи немаловажную роль
играет совершенствование системы образования.
Функциональная грамотность как результат обучения формируется посредством
каждого школьного предмета. Инструментарием развития функциональной
грамотности школьников, а также проверки их сформированности являются задания
творческого характера (задания исследовательского, занимательного характера,
задания с экономическим, историческим содержанием, практикоориентированные
задания и др.). [1]
Следовательно, к методическим задачам школы можно отнести:
- научение критическому мышлению,
- навыкам самостоятельной работы с учебным материалом,
- навыкам работы в команде,
- умение сформулировать задачу и самостоятельно ее решить,
- навыкам самоконтроля,
- умение работать на персональном компьютере.
Таким образом, в содержание учебного предмета ―английский язык‖ следует
внести существенные новации и изменения:
- придать личностный смысл,
- деятельный характер,
- практическую направленность,
96
- сконцентрировать внимание на вопросах речевого развития. [2, с. 43]
Какие формы проведения занятий следует выбрать учителю, чтобы решать
поставленные перед ним непростые задачи? Конечно, активные! Таким образом,
активные формы работы на уроке помогают реализовать очень важные принципы:
- ученик изучает язык и овладевает им, общаясь на нем,
- в центре внимания – личность обучаемого,
- овладение языком осуществляется в ходе творческой деятельности,
- стимулируется познавательная активность путем решения развивающих задач,
- фокус урока - проблема.
Наиболее актуальной формой обучения, на мой взгляд, является групповая.
Именно эта форма помогает учителю реализовывать важные принципы обучения,
развивать познавательную деятельность учащихся. Именно благодаря этой форме на
уроке осуществляется групповое взаимодействие, направленное на решение учебной
задачи, в которое каждый вносит свой вклад, стимулирует активность каждого ученика,
активизирует его лидерские способности, прививает умение работать в команде, что
является неотъемлемым фактором проживания в социуме мирового масштаба. [3, с.
105]
Групповая форма дает учителю возможность эффективно использовать
разнообразие современных приемов и методов. Как известно, казахстанское
образование ориентировано на раннее овладение школьниками англйским языком.
Следовательно,
необходимость
применения
инсценирования
(вид
игровой
деятельности на уроках); ролевой игры; музыки, стихов, песен, рифмовок,
скороговорок (что является эффективнейшим средством мотивации и сильнейшим
психологическим побудителем к изучению английского языка для младшего
школьника) предполагает организацию игры через групповое сотрудничество на уроке.
Игра - средство активации лексического и грамматического материала, развитие
навыков и умений всех видов деятельности. Игра – это: индивидуальная деятельность;
обучение и воспитание в коллективе и через коллектив; познание в сфере
страноведения и языка; непосредственное запоминание речевого материала.
В данной работе мне хотелось бы представить фрагмент урока "The ABC", с
использованием игры, при окончании изучения английского алфавита. Цель данного
урока - проверить знания, умения, навыки по теме "Английский алфавит", а задачами
являются проверить:
- умения называть буквы;
- умение называть звуки;
- знания порядка букв в алфавите;
- знание лексики на некоторые буквы алфавита;
- навыки составления ранее изученных слов из определенного количества букв;
- умение вставлять пропущенные буквы, при наличие соседних, так, чтобы
получались значимые части речи;
- навыки написания букв английского алфавита;
- распознавание строчных и заглавных букв, гласных и согласных.
Как сопутствующие задачи можно отметить:
- развитие умения устного общения,
- развитие умений учебного сотрудничества при выполнении коллективных
заданий,
- стимулирование интереса учащихся к изучению английского языка. [2]
Игра построена на разбиение класса на две команды, которые в дальнейшем
выполняют ряд заданий состязательного характера:
1. Перебрасывая мяч, учащиеся называют буквы алфавита.
2. «Получите телеграмму» в быстром темпе передаю по буквам текст
97
3. «Таинственное письмо» зашифрованный текст, где каждая буква соответствует
определенной цифре.
4. «Чайнворд», каждая последняя буква слова является первой буквой
следующего.
5. «Кроссворд», пишу по вертикали сложное слово, по горизонтали ребята
должны отгадать или подобрать слова и др.
Данные игры также обучает групповым видам работы, умение работать в
команде. В основу игр положены задания на проверку знаний учащихся алфавита,
написания, произношения букв и звуков, отличие гласных и согласных, распознавании
слов в ряде букв, то есть практическое использование букв при написании слов и их
произношении. Данные задания соответствуют возрасту, знаниям и интересам
учащихся.
Учащиеся проявляют большую активность и заинтересованность в ходе
проведения игры, энергичны и довольны, получают позитивный настрой, так же как и
учитель. Кроме того, можно отметить, что интерес к иностранному языку становится
еще выше. Дидактической задачей данного этапа урока усвоение данного материла, а
также готовность учащихся к дальнейшему изучению английского языка.
Таким образом, четкость сформулированности, конкретность и достаточная
результативность цели и задач данных уроков позволяет добиться высокой степени их
реализации. Фрагменты уроков с использованием игровой деятельности на основе
групповой работы представляет собой систему высокого уровня целостности, так как
все этапы логичны и связаны между собой. [4, с. 217]
Союз игровой деятельности и групповой работы можно применять не только на
основном этапе урока. Можно вводить игровые элементы и при проверки домашнего
задания, и на начальных этапах урока - это поможет вовлечь всех учащихся в работу, а
также разнообразить ход урока.
Еще одним важным требованием при проведении современного урока
английского языка является использование учебной компьютерной игры, способствует
этому разнообразный выбор современных УМК (Н-р: Challenges, FlyHigh). В условиях
информатизации современного общества учителя-предметникидолжныобладатьИКТ-
компетенциями, использовать дополнительныересурсы, в том числе интернет и
формировать у школьников умения находить, обрабатывать информацию по предмету.
Так же, создание электронного проекта в творческих группах максимально
активизирует познавательную деятельность детей.
Согласно требованиям к уровню знаний по иностранным языкам выпускников
средней школы, их речь должна характеризоваться связностью, логичностью,
обоснованностью. Во время беседы, которая предполагает возникновение различных
ситуаций, ученик должен продемонстрировать достаточно высокое умение общения по
затрагиваемым вопросам с учетом определенных знаний в области социальных и
культурных особенностей стран и народов изучаемого языка. Высокое умение
высказываться достигается в основном лишь посредством группового взаимодействия.
В связи с этим, такая форма обучения эффективно влияет наразвитиенавыков у
детейприменятьзнания
в
разнообразныхучебных
и
жизненныхситуациях,
межличностном общении и социальных отношениях.
Очень важно, чтобы учитель помнил всегда, что активизация познавательной
деятельности учащихся - необходимое условие успешности обучения, так как без
интереса к пополнению недостающих знаний, без воображения и эмоций немыслима
творческая деятельность ученика. Возможно все это с помощью многих методических
и дидактических путей, но наиболее эффективный и продуктивный – групповое
сотрудничество.
98
Список литературы:
1. Инструктивно-методическое письмо. Об особенностях преподавания основ
наук
в
общеобразовательных
организациях
(в
том
числе,
реализующихинклюзивноеобразование)Республики Казахстан в 2014-2015 учебном
году Инструктивно-методическое письмо/– Астана: Национальная академия
образования им. И. Алтынсарина, 2014. – 181 с.
2. Селевко, Г.К. Современные образовательные технологии/ Г.К. Селевко -М.:
Народное образование, 1998. - 345с.
3. Маслыко, Е.А. Настольная книга преподавателя иностранного языка/ Е.А.
Маслыко – Минск: Вышэйшая школа, 1996. - 437 с.
4. Пассов, Е.И. Коммуникативный метод обучения иноязычному говорению/ Е.И.
Пассов – М.: Просвещение, 1991. - 352 с.
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫ ОҚУ ҤРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
ТИІМДІЛІГІ МЕН МҤМКІНШІЛІГІ
Мектепова Жайнагул Ермековна,
музыка пәні мұғалімі,
№50 орта мектеп,
Қазақстан, Ақтӛбе
«Білім туралы» заңда білім беру жҥйесінің басты міндеті «Ҧлттық және жалпы
адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды
қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін
жағдайлар жасау» делінген. Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті
білім беру стандартында оқу бітіруші тҥлектердің біліміне қойылатын талаптардың
ішінде былай делінген:
- ӛз еңбегін ғылыми негізде ҧйымдастыра білу, кәсіптік қызмет саласында қажет
ақпаратты жинау, сақтау мен сҧрыптаудың компьютерлік әдістерін меңгеру;
- ӛзінің кәсіптік қызметінің тҥрі мен сипатының ӛзгеруіне пәнаралық
жобаларымен жҧмыс істеуге әдістік және психологиялық жағынан дайын болу.
Қазіргі кезеңдерде негізгі мәселелердің бірі – оқыту процесінде білім, тәрбие
берудің пәрменділігін, білімнің тәрбиелік, тәрбиенің білімдік мәнін жоғары дәрежеге
жеткізу болып табылады. Білім берудің кез келген саласында «Электрондық
оқулықтарды» пайдалану оқушылардың танымдық белсенділіктерін арттырып қана
қоймай, логикалық ойлау жҥйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне
жағдай жасайды. Әлі де білім беру саласында тек мҧғалімнің айтқандарын немесе
оқулықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі
ақпараттандыру қоғамында электрондық оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу
мҥмкін емес.Оқушы ӛзін қоршаған ортаны барлық сезім мҥшелері арқылы танып,
біледі, алайда олардың қабылдауы әртҥрлі. Ақпаттарды қабылдаудың негізгі арналары:
есіту, кӛру және сезу болып табылады. Ӛзін қоршаған ортадан қабылдайтын
мәліметтердің 90 пайызын кӛру жҥйесі арқылы, 9 пайызын есту жҥйесі арқылы, тек 1
пайызын сезім мҥшелерінің кӛмегімен қабылдайды. Кӛру жҥйесі – есте сақтаудың
тҥрлері ішінде жетік, ҥздік дамығаны. Педагог – психологтардың зерттеулері бойынша
берілетін білім оқушының ішкі мҧқтаждығымен сәйкес келмесе, онда оқу процесінде
қиындық туындайды.
Қазіргі кезде оқу орындарында жас ҧрпақ тәрбиесі, оның жеке тҧлғасының
жаңаша қалыптасуы, әлеуметтік дҥниеге кӛзқарасы, жалпы болмысы, ең алдымен
мҧғалімге байланысты. Қазіргі заман мҧғалімінен ӛз пәнінің терең білгірі болуымен
қатар, тарихи танымдық, педагогикалық – психологиялық, саяси экономикалық,
білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабына сай білім
беруде жаңалыққа жаны қҧмар, шығармашылықпен жҧмыс істеп, оқу-тәрбие ісіне еніп,
99
оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана, білігі мен білімі
жоғары жетекші тҧлға ретінде ҧлағатты саналады.
Оқушы білімінің сапалы болуы бір жағынан мҧғалімнің сабақ беру шеберлігі мен
жаңа технологияны тиімді пайдалана білуіне байланысты болса, екінші жағынан оқу
орнында техникалық материалдық базасының жабдықталуы да әсер етеді. Оқушының
мектепте алған білімді тек игеріп қана қоюы жеткіліксіз, оны жетік меңгеру арқылы
болашақ ӛмірінде ӛз қажеттілігіне жарата білуі керек. Соңғы кездері оқу орындар
сабаққа қажетті электрондық оқулықтармен, интерактивті тақтамен және
мультимедиялық кабинеттермен жабдықталды.
Бҥгінгі кҥннің басты ерекшелігі оқу процесінде жетілдіру жолында ең озық
әдістемелер іздестіріліп, оқу орындары әртҥрлі оқу бағдарламамен жҧмыс істеуде.
Солардың ішінде оқушы ҥшін электрондық оқулықты пайдалану арқылы: оқу
материалдары туралы оқушыларға дәл және толық ақпарат беру арқылы оқыту сапасын
арттырады. Оқытудың кӛрнектілігін арттырып, оқу материалын саналы игеруге
жеткізеді;
- абстрактылы оқу материалдарын нақтылыққа жеткізіп, оқытудың тиімділігін
жетілдіреді;
- оқу материалының маңызын арттырып, уақыттан ҧтып, есте сақтау қабілеттерін
жетілдіруге қол жеткізеді. Есте сақтаудың әсер алу, қайталау ассоциация арқылы оқу
материалдарын терең игеруге жеткізеді;
- мҧғалім мен оқушы еңбектерін жеңілдетіп, пікір алысып, байланыстарын
арттырады.
Қазіргі таңда дайындалған электрондық оқулықтарда мынадай жағдайларды
ескеру керек:
- белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электрондық оқулықтың сол пәннің
типтік бағдарламасына сәйкес болуын, тақырыпқа қатысты нақты әрі қысқа берілуін
ескеру керек;
- электрондық оқулықтар оқытылатын тараулар мен тақырыптарға қатысты дәріс
конспектісін қамтитын негізгі материалдар;
- зертханалық және тәжірибелік тапсырмаларды орындауға арналған қосымша
материалдар;
- материалға қатысты анықтама, библиографиядан тҧратын кӛмекші материалдар;
- аралық және қорытынды бақылау сҧрақтарынан тҧратын тест;
- материалды дайындауда пайдаланылған әдебиеттер тізімдері қамтылуы.
Электрондық оқулықты қолдана отырып оқушылар тӛмендегідей жҧмыс жасауға
мҥмкіншілігі болады:
- Ӛтілетін материалдарды дҧрыс әрі жеңіл тҥрде тҥсінуге;
- Оқушының ӛздігімен дайындалып, жҧмыстың барлық кезеңдерінде ӛзін – ӛзі
тексеруге;
- Жҧмысты тиянақты тҥрде орындап, мҧғалімге файл тҥрінде тапсыруға;
- Тҥсінбеген тақырыптарды шексіз қайталауға;
- Оқулықты сабақтарда қолданып, оқушының ӛз деңгейінде тапсырмаларды
таңдауға;
- Қажетті материалдарды жылдам іздеп табуға мҥмкіндік туғызады.
Ақпараттық технологиялардың мҥмкіндері пайдаланып жасалынған электрондық
баспа оқулығын пайдалану арқылы мҧғалімдер мен оқушылардың ӛздігінен жҧмыс
жасай алады. Әсіресе аталған электрондық оқулықты пайдалану оқушылардың сабаққа
деген ынтасын жоғарылатып, ӛздігінен мҧғалімнің нҧсқауынсыз тақырыптарды
игеруіне және зертханалық жҧмыстарға алдын ала дайындалуларына мҥмкіндік
туғызады. Электрондық оқулықты қолдану барысында графикалық безендірулер және
сҧқбат терезесі тҥрінде пайдаланушы интерфейсі оқушыларды бҧл кітап пайдалануға
деген қызығушылығын арттырады.
100
Электрондық оқулықты қолдану саласы ӛте кең: электрондық – оқыту жҥйесі
қашықтан оқыту ҥшін, ӛздігімен ізденіс барысында, жалпы білімге деген талпыныс бар
оқушыларға ӛте тиімді. Қазіргі заман талабына сай мҥмкіндігін кӛп дербес
компьютерлерді ӛңдей отырып, тарау бойынша оқушылардың дағдыларды
қалыптастыру, білім бақылау жҧмыстарын бағалауға мҥмкіндік береді. Осы арқылы
компьютерлік технологияның дамуының тереңдетілуі білім сапасын жоғарылата
отырып, мҧғалімніңжҧмысын жеңілдете тҥседі.
Мен ӛз сабағымда электрондық оқулықтарды пайдаланып ӛтемін. Бҧның тиімді
жағы кӛп: сабаққа қажетті материалдар, кестелер мен сызбалар, анимациялық
кӛріністер, оқушыларды машықтандыру (практикалық және тәжірибелік) фильмдері,
анықтама сӛздік, оқушы білімін бекітетін дидактикалық материалдар бар. Әр тараудағы
тест сҧрақтары, әр тапсырманың ӛзіндік жҧмыстары оқушы білімін бақылауда және
оқушының ӛз бетінше ізденісін туғызуда кӛмегі зор.
Бастауыш сыныптарда компьютерді пайдаланып сабақ ӛткізу кезінде бала ҥшін
сол тақырыптың қызықты ӛмірмен ҧштасып жатуы, яғни баланың ӛміріне қажет
тақырыптың таңдап алынуы. Міндеті- нақты, уақыты- шектеулі. Ал мақсаты-
оқушының пәнді ӛз бетімен оқып ҥйрену, кең кӛлемдегі ақпаратқа бағдар жасай білу
және оны талдай алуға бейімделу болып табылады. Мысалы, 1 сыныпта «Қазақтың
ҧлттық музыкалық аспаптар» деп аталатын тақырыпты алсақ, халық кҥйі аталып кеткен
«Ақсақ қҧлан» аңыз- ертегісін тыңдай отырып, кҥй мазмҧнын бейнеэкраннан кӛре
отырып, балалар аңыз кҥй, оның авторы, домбыра аспабының шығу тарихы, аспаптың
дыбысталуы, ерекшеліктері туралы баяндай алады. Сабақта компьютерді пайдалану
арқылы кҥй әуенінің желісімен сурет салдыруға, тҥрлі шығармашылық тапсырмалар
орындатамыз.
Электрондық оқулықты пайдалану арқылы:
- сабақта техникалық қҧралдарды, дидактикалық материалдарды қолдану
тиімділігі;
- мҧғалімнің ақпараттық – коммуникациялық технологияны меңгеруі;
- оқушының пәнге қызығушылығы;
- алынған білім, дағды деңгейі;
- білімнің тереңдігі;
- тексеру тҥрлері, бағалау;
- практикалық дағдыларды игеру мҥмкіндігі артады.
Қорыта келгенде электрондық оқулықты қолдану барысында оқушылардың
сабаққа деген қызығушылығының кҥрт артқандығы байқалады. Мҧғалімдер де ӛздеріне
қажетті әдістемелік, дидактикалық кӛмекші қҧралдарды молынан ала алады. Заман
талабына сай жас ҧрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды сабаққа
пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір тҥрі ретінде қарастыруға болады.
Сонымен қатар электрондық материалдарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар
бҧрын алған білімдерін кеңейтіп, ӛз бетімен практикалық тапсырмалар орындайды.
әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша қажетті материалдармен танысып, кестелер
және сызбалармен жҧмыс жасауға дағдыланады. Электрондық оқулық арқылы тҥрлі
суреттер, бейне кӛріністер, дыбыс пен музыка тыңдатып кӛрсетуге болады. Бҧл, әрине
мҧғалімнің тақтаға бормен жазып тҥсіндіргенінен әлдеқайда тиімді, әрі тҥсінікті.
Меңгерілуі қиын тақырыптарды компьютердің кӛмегімен тҥсіндірсе жаңа тақырыпқа
деген оқушының қҧштарлығы оянады деп ойлаймын.
Достарыңызбен бөлісу: |