Сборник школьных сочинений на патриотическую тему по ре зультатам Республиканского конкурса на лучшее школьное сочинение



Pdf көрінісі
бет19/71
Дата13.02.2017
өлшемі3,11 Mb.
#4011
түріСборник
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   71

Казахстан, армия, патриотизм

«Тот, у кого больше знаний…тот и обладает миром». В этом же «Со-

рок пятом Слове» сказано: «Справедлив, человечен, мудр тот, у кого 

больше знаний»

Меняются  времена,  меняются  приоритеты,  но  советы  великого 

мыслителя всегда звучали и звучат актуально:

Лишь знаньем жив человек,

Лишь знаньем движется век.

Слова – назидания – это моральный кодекс, который не позволит 

человеку сбиться с пути.

Мудрость его высказываний трудно переоценить. «Плохой друг, - 

пишет Абай, - подобен тени. Когда светит солнце, от него не избавишь-

ся, когда тучи сгущаются над головой – его не найдёшь».

Согласитесь: лучше не скажешь!

Мне интересно с Абаем, потому что мне доставляет наслаждение 

снова и снова открывать его для себя. И я горжусь, что великий Абай 

стоит в одном ряду с мировыми гигантами духа!

Нұрпейісова Ақжүніс

10 сынып, Қобда гимназия Бегалы ауылы



Ақылың мен қайратын екі жақтап

Әрбір  елдің  өткен-кеткенін  саралап  баға  беретін  тарихы  бола-

ды. Қазақ тарихы да сан мыңдаған ғасырлардан тұрады. Оның әрбір 

жылы  азаттықты  аңсаған,күреске  толы.  Егер  де  арғы  тарихымызға 

тоқталсақ төрт мың, бес мың жыл тереңге кетер едік. Ал мен, бергі 

тарихымыздан сыр шертсем деймін. Қазақ елі болып таныла бастауы 

1456 жылы Керей мен Жәнібек хандардың “Қазақ хандығын” құруымен 

байланысты.  Қазақтардың  жоңғар  шапқыншылығына,  ұлт-азаттық 

көтеріліс және екінші дүниежүзілік соғыс кезеңдерін бастан кешірді. 

Содан кейін ғана 1991 жылы Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялады. 

Қазақстан  тәуелсіздік  алғаннан  кейін  өз  салт-дәстүрін,  мәдениетін, 

тілін,  дінін  дамытты.  Қазіргі  таңда  президентіміздің  салиқалы  са-

ясаты арқасында қазақ елін бүкіл әлем таниды. Бұның барлығы сан 

ғасырлардан бергі тарихымыздың жемісі болып табылады.



193

Сочинения школьников Актюбинской области

Патриотизм – отанға деген сүйіспеншілік. Отанға деген махаббат 

– әрбір жалындаған жастың халыққа адал қызметі деп ойлаймын. Мен 

өзімнің патриоттық сезімімді еліме адал қызмет атқару деп білемін. 

Себебі  мен  Қазақстанды  шексіз  сүйемін.  Осы  қазақстанның  бір 

бөлшегіне кірпіш болып қалансам арманым жоқі. Патриоттық тәрбие, 

әрине,  отбасынан  басталады.  Менің  ата-анамда  кішкене  күнімнен 

тәуелсіздікке қалай қол жеткізгенімізді, білектің күшімен, найзаның 

ұшымен ата-бабаларымыз жерімізді қорғағанын жиі айтады және біз 

осы тәуелсіздігімізді қадірін түсінсе екен. Патриоттық тәрбие, ұлттық 

намыс, ұлттық сана-сезім рухани байлықтан көрініс табады. Олай бол-

са, рухани байлыққа, ең алдымен тілімізді, дінімізді, салт-дәстүрімізді 

жатқызсақ, тіл-қазақ болуымыз үшін, дін-адам болуымыз үшін, салт-

дәстүр – ұлт болуымыз үшін қажет. Патриотизм сезімінің оянуы мен 

қалыптасуы белгілі асқақ сезімдерден, мақтаныш – сүйеніштен бөле-

жара  қарауға  болмайды.  Ол  елінің  өткен  тарихын  мақтаныш  тұту, 

жерінің байлығына, әсем табиғатына сүйсіну, атадан балаға жалғасып, 

жақсы  үрдісін  тапқан.  Осы  сезімдерден  туатын,  санада  орнығып 

қалыптасатын асыл қасиетттер ұлттық патриотизм деңгейінде өркен 

жайып, азаматтық патриотизм биігіне ұласатын сыңайлы. Әрине, бұл 

өздігінен бола салатын нәрсе емес, ол да нақты тәрбиенің жемісі.

Қазақ – көне дәуірден бастау алатын күрделі де бай тарихы, сан 

қырлы мәдениеті, өзіндік игі ғұрып-дәстүрі бар, этнографиялық ахуа-

лы әр қилы, пейілі өзінің байтақ даласындай кең де қонақжай халық. 

Халқымыздың  бітім  болмысын  зерттеген  этнограф  ғалымдардың 

атап  өткеніндей,  қазақ  –  жайшылықта  тәубешіл,  жаугершілікте 

тәуекелшіл,  зерделі  де  ойшыл,  сабырлы  да  төзімді,  шыдамды  да 

жомарт,  елгезек  те  еліктегіш,  кеңпейіл  де  кішіпейіл,  ерегескенмен 

ерегесетін, доспен дос бола алатын, әділдікті бағалай білетін халық. 

Біздің  халқымыздың  салт-дәстүрлері  өзінше  ерекше

тыңдар  құлаққа, 

көрер көзге, сезінер жүрекке танымал болып келеді. Мен өз елімнің 

әдет-ғұрпы, салт-дәстүрімен мақтанамын.

Мен  сіздерге  “үме”  немесе  “асар”  деген  ұмытылып  бара  жатқан 

салт  дәстүр  туралы  айтайын.  Бұл  салт  бұрындары  қиын  шаруалар-

ды  күшпен  жасалатындықтан  жәрдем  ретінде  ойлап  тапқан.  Яғни 

қой тоғыту, қой қырқу,  жүн сабап, киіз басу, үй көтеру, жылқы күзеп, 

тай таңбалау, бие байлау, соғым сою, егін ору, шөп шабу және жинау, 

үй-жай, той жасау, ас беру, деген сияқты істерде ауылдастар мен ру-

ластар  жабыла  жұмылып,  көмек  береді.Көмек  берген  адамдарға  үй 

иесі  арнайы  қонақ  қылады.  Бұл  үшін  көмектескен  адам  ешқандай 



194

Казахстан, армия, патриотизм

ақы алмайды. “Жұмыла көтерген, жүк жеңіл” деген осыдан қалса ке-

рек. Мен бұл салт туралы әжемнен естігенмін.Қазіргі таңда бұл салт 

тек  ауылдық  жерлерде  қолданылады.  Көбінесе  соғым  сойғанда  не-

месе  қонақ  шақырып,той  болғанда  ғана  қолданады.  Қазіргі  кезде 

неге  “асар”  салтын  қолданысқа  енгізбеске?  Менің  ұсынысым  осы 

салт  адамдармен,  туыс-туғандармен  ара-қатынасын  үзбеуге,  көмек 

көрсетуге  дәріптейді.  Екіншіден,  адамдардың  физикалық  тұрғыдан 

шымыр  болуға  үйретеді.  Себебі,  қазір  барлық  жұмысты  техника 

алмастырған. Кең-байтақ атамекеннің әрбір қарыс сүйемін сан ғасыр 

бойы ата-бабамыз сыртқы жаудан сом білектің күшімен, ақ найзаның 

ұшымен қан төгісіп, жан берісіп қорғап, ұлтжандылық, отансүйгіштік 

рухын  бойға  сіңіруді  келер  ұрпаққа  аманаттаған.  Алайда  тіршілік 

тезінен  өткен,  жастарды  ұлттық  үрдіске  тәрбиелеуде  маңызы  бар 

көптеген  дәстүрімізден  де  жазып  қалғанымыз  белгілі.  Өмірдегі  бар 

сүреңсіздік, адам бойына көлеңке түсіретін бүкіл жаманшылық ата-

улы ата салтына, елдік дәстүріне солқылдақтықтан екені белгілі бо-

лып отыр. Ұлттық тәрбиеден қағажу қалып бара жатқан жастардың 

отаншылдық  сезіміне  де  кесірі  тиетінін  өмір  дәлелдеп  береді.  «Ата 

салтың – халықтық қалпың» дегендей, өз жұртының қадір-қасиетінен 

мәлімет беретін ғұрып қасиетпен, оған  мейлінше  құрметпен қарау – 

ұлтымызға, елдігімізге сын.

Менің  алға  қойған  мақсатымның  бірі  –  осы  салт-дәстүрімізді 

келешек  ұрпаққа  дәріптеп,атадан-балаға  мұра  етіп  қалдыру.  Біздің 

ұлан-ғайыр  мемлекетіміз  бар.  Соның  қадірін  білейік  дегім  келеді. 

Тілімізді,  дінімізді,  мәдениетімізді  дамытып  ұрпақтан-ұрпаққа  мұра 

етіп  қалдырайық.  Мен  қазақ  елінің  дамуы  үшін,болашақ  журналист 

ретінде өз ақылымды, күш-жігерімді білімге жұмсаймын. Қазақ елі – 

мәңгілік тарихта алтын әріппен қаларына мен кәміл сенімдімін.

Сәлімова Аружан

5 сынып, Северный орта мектебі Әйтеке би ауданы, 

Тереңсай ауылы 

Жетекшісі: Бекназарова Ш.С. 



Ел және Елбасы

 - Атаның баласы болма, Адамның баласы бол»,- деп ұлы Абай ата-

мыз айтқанындай, қарапайым қазақ отьасында туып-өсіп, тәрбиеленіп, 


195

Сочинения школьников Актюбинской области

ата өсиетін, ана ғибратын өмірлік азық еткен Елбасының ғажайып па-

расаты мен пайымы, ұлтжандылығы жас ұрпақ біздер үшін өнеге.

Адамзат  баласына,  күллі  әлемге  танымал  болған  осындай 

Елбасымыздың барына қуанамын да, мақтанамын да! Ең әуелі анасын, 

ана тілек сүйген Елбасы былай толғанады. Ана тілі бәріміздің анамыз, 

өйткені ол ұлтымыздың анасы. Сол үшін де Елбасының жарық құлағы 

жастыққа тимей, халқының қамы, тілінің тазалығы үшін талмай еңбек 

етіп келеді. Толыққанды тілсіз толыққанды ұлт болуы мүмкін емес. Бұл 

да Елбасының туған тілі, ұлты жайлы толғаныстан туған ойларының 

бірі.  Бұл  да  Елбасының  туған  тілі,  ұлты  жайлы  толғаныстан  туған 

ойрының бірі.

Абылай  салған  ақ  жолмен  азат  Қазақстанды  болашаққа  бастап 

келе жатқан бүгінгі берекелі күнге де оңайлықпен келмегенің біздің 

он  бір  жылдық  болдырған  дәуреніміздің  белесерін  де,  ой  елесінде 

тұрғандай.

«Тарыдай болып кіріп, таудай болып шығатын зәулім мектебінде 

білім алып жатқанына қуанамын. Зәулім мектепті салдырып берген 

Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлына айтар алғысымның шексіздігін ен 

Елбасы жайлы толғануды жөн көрдім.

Ұлттар  бірлігін  қамтамасыз  ете  отырып  Елбасы  өз  халқына, 

ұлтына зор сенім жүктейді: «Өз ұлтын сүю, шын мәнінде нағыз болу – 

өзге ұлт өкілдеріне астамшылдықпен қарау деген сөз емес»,-деп ескер-

те келе: «Мемлекетіміздің діңгегі – қазақ халқы. Ел болудың ұлты да 

біздің  жұрттың  мойнында»,  -деп  өз  халқының  алдына  ауыр  міндет 

жүктейді.  Міне,  Елбасымыз  айтқан  мынадай  ой-түйіндері  де  жас 

ұрпақтар біздерге аманаттап отыр: «Қазақ тарихында қазақ ұялатын 

ештеңе жоқ. Қазақ қазақпен қазақша сөйлессін». Бұл әрі сабақ, әрі ащы 

шындық екені рас. Елбасымыздың білімдарлығының арқасында күллі 

әлем Қазақстанды тани түсуде. Елбасының шетелдерге әрбәр сапары 

қанатымен су тасыған қарлығаштың тірлігіндей ел қамы екені даусыз.

Елбасы  еліне  сенеді,  елі  Елбасына  сенеді.  Жас  ұрпақ  біздер  де 

ертеңімізді Елбасымызбен, оның нұсқаған басым бағыттарыарқылы 

елестете аламыз. Еліміз ауыр да, сынағы мол жылдарды артқа таста-

ды. Ендігі кезең-жарқын жылдар болмақ.

«Тәуекел  болмаса,  тәуелсіздік  бола  ма?»-деп  сонау  1997  жылы 

Астанаға мемлекетіміздің бас қала мәртебесін беруінің қандай ұтымды 

болғандығын айтып жеткізгісіз емес пе?

Мен осынау Елбасы туралы жүрек жарды шығармамды Нұрсұлтан 

Әбішұлының  өз  сөзімен  аяқтамақпын:  «Алдымызда  асу-асу  белдер 



196

Казахстан, армия, патриотизм

бар, ұлт жолында ұйтқи соғар жолдар бар. Бел де талар, жел де беттен 

қағар. Бәріне төзу керек, бәріне көну керек, жас ұрпақ!». 

Сизых Анастасия

8 класс, СШ № 29 г. Актобе

Руководитель: Прохорова Н. В.

Без прошлого нет настоящего

без настоящего нет будущего

Вопрос о том, каким быть нашему государству, имеет судьбонос-

ное значение. Я уверена, что без прошлого нет настоящего и будущего. 

Не помнить прошлого – это преступление по отношению к историче-

скому и культурному наследию Казахстана. Ведь государство сильно 

не только своей военной и экономической мощью, но еще и уважени-

ем к достижениям наших предков, сохранением традиций и уникаль-

ных памятников старины, памятью о важных событиях и выдающихся 

личностях. Мое поколение должно знать историю своего народа, чув-

ствовать и беречь хрупкую связь времен. Иначе, я уверена, вся наша 

земля превратится в мираж, в призрак.

Нужно не призывать к патриотизму, а прививать его с детства, на-

чиная с малого: любви к своей семье, месту рождения, дому. Ключом 

же к уважению, пониманию истинных ценностей, по моему мнению, 

является знание родной истории.

Любовь к Родине не может появиться внезапно, потому что кто-

то приказал. Это чувство растет и укрепляется в течение всей жизни 

человека. Истоки его в уважении, трепетном отношении к месту, где 

родился, вырос, к родному дому, людям, воспитавшим тебя.

Мы должны знать историю Отечества. Тогда не будет у нас бро-

шенных стариков, ветшающих древних памятников, забытых книг и 

умирающих народных ремесел.

Не зная прошлого, нельзя любить настоящее, думать о будущем. 

«Дерево сильно корнями,» - утверждает пословица. Наши корни - это 

наше прошлое, история и национальная культура. Без них дерево не 

может жить, они держат его в почве и питают. 

 Не зная или забывая свою великую историю, мы можем утратить 

национальное достоинство, национальную самобытность. Тот, кто не 

ценит культуры своей страны, не может уважать великие достижения 


197

Сочинения школьников Актюбинской области

других  народов.  Я  думаю,  человек,  воспитанный  вне  традиций  соб-

ственной культуры, не имеет будущего, какую бы страну для прожи-

вания он ни выбрал. Такой не может быть патриотом своей Родины, он 

равнодушен к ее настоящему, его не заботит ее будущее

Мой Казахстан — моя Родина. Мой Казахстан! Эти удивительные 

слова невозможно произносить без трепета в душе, они пробуждают 

силу духа, любовь к родному очагу. Когда повторяешь их, обязательно 

вспоминаешь о той волшебной нити, которая связывает тебя с родной 

землёй, с её прошлым, настоящим и будущим. Мой Казахстан! Когда я 

слышу Гимн моей страны, смотрю на развевающийся флаг цвета чи-

стого бездонного неба, я чувствую себя сильной, смелой и уверенной в 

процветании моей Родины, в своём завтрашнем дне.

 Я очень рада,  что живу в мирной и спокойной стране, что мои 

земляки понимают: все трудности преодолимы без кровопролития и 

жертв. Я рада, что мой Казахстан принимает активное участие в укре-

плении  и  расширении  международного  сотрудничества  в  борьбе  с 

терроризмом, организованной преступностью, наркоторговлей и не-

законным распространением оружия. Политика Президента Н.А. На-

зарбаева полностью меня убеждает в том, что сегодня Казахстан сто-

ит на пороге новых крупных свершений. Я уверена, что наша страна, 

выдвигая новые приоритетные задачи перед всеми отраслями эконо-

мики и социальной сферы, открывает широкие горизонты для дости-

жения огромных целей, кроме этого обязывает всех казахстанцев, от 

школьника до взрослого, понимать и осознавать свое место в претво-

рении великих дел, задуманных Президентом.

Кризисы и потрясения – тяжелые уроки истории, но нам необхо-

димо их усвоить, чтобы не повторить вновь. Мы должны всегда пом-

нить о своем прошлом и гордиться им, каким бы оно ни было. Дости-

жения наших предков вселяют надежду, что и наш собственный труд 

приведет Казахстан к новым победам и свершениям!


198

Казахстан, армия, патриотизм

 Смадияр Мерей Серікұлы 

 10 сынып, №33 орта мектеп Ақтөбе қаласы 

Жетекшісі: Молдағалиева И.

Қыз бен жігіт айтысының жарқын бейнесі

 Айтыс өнері – халық ауыз әдебиетінің ерекше түрі. Бұл ертеден 

келе жатқан сөз саптау шеберлігі. Қазақ халқы сөз өнерінің құдіретіне 

тәнті болып, «Сөз тапқанға қолқа жоқ» деп ұтқыр сөзді басынан асы-

ра  білген.  Айтыс  көне  түркі  тілдес  халықтарында,  үндістер  елінде 

де  өркендеген.  Дегенмен  қазақ  халқының  тіл  мен  жақтың  ұйқасқа 

тірелген ой ұшқырлығы айтыс өнеріне ұласқаны шындық. Ғасырлар 

бойы шебер өрнектелген сөз жарысы тыңдаушылар қауымын үйіріп 

әкететін сиқырға ие. 

Айтыс  барысында  айтыскер  ақындардың  сөз  саптауымен  қоса, 

дауысы, бет-жүзінің қимылы, ерекше орындаушылық қабілеттері де 

ескеріледі. Өте ерте заманнан келе жатқан айтыс түрлері жан-жақты. 

Бәдік айтыс, адам мен жануардың айтысы, жұмбақ айтысы, салт айты-

сы болып ерекшелінеді. Салт айтысы қыз бен жігіт айтысы, сондай-ақ 

ақындар айтысы болып екіге топталуы, айтыстың бұл түрлерінің жиі 

қолданылып, дараланатынына куә.

Қыз  бен  жігіт  айтысының  жарқын  бейнесі,  ұтқырлық  пен 

тапқырлыққа құралған айтыс шыңы – «Біржан мен Сараның» айтысы 

болып табылады. Әдеттегідей той-томалақта айтылып, жұртшылықты 

күлкіге  кенелтетін,  сауық  кештерде  тілі  мен  мазмұны  тартымды  да 

жеңіл, шағын келетін айтыс болуы тиіс еді. Бірақ, бұл айтыс ерекше 

болып, халық жадында ұзаққа сақталып қалды. 

Біржан сал қысқа ғұмырында көпке мәлім ақын болған. Көкшетау 

облысында дүниеге келген. Біржан жастайынан әнге өлеңге әуес бол-

ды. Оның «Көкшетау», «Жанбота», «Айтпай», «Ләйлім шырақ» әндері 

- үздік туындылар. Біржанның әншілік мектебінен қазақ ән өнерінің 

майталмандары  Балуан  Шолақ,  Естай,  Жаяу  Мұса  әнші-сазгерлер 

шыққан.  Біржанды  жас  өнерпаз  ақындар  мен  әншілер  пір  тұтады. 

Оның  өнерін  жанына  жақын  тартып,  еліміздің  түкпір-түкпірінен 

Біржанның  мәнін  жоймаған,  қаймағы  бұзылаған  әндері  әлі  күнге 

шейін шырқалып жатады.

Ал Сара – ақын қыз Талдықорған жерінде әкеден жастай қалып 

жетімдіктің зарын кешіп өскен. Он үш жасынан бастап сауықшыл, дом-


199

Сочинения школьников Актюбинской области

бырашы, күйші, әнші болды. Ән мен күйге ынтық еді. Талай ақынмен 

сөз сайысқа түсіп, талай жүйрікке алдырмаған. 

Белгілі қанша жұртқа атым – Сара,

Ішінен ер Қаптағай шықтым дара,

-  деуі  тегін  емес.  Айтыс  барысында  қос  ақын  өздерін  сипатта-

уы  сүйсіндіреді.  Екеуі  де  үздік  өнер  иесі.  Екеуі  де  айтыс  басынан-ақ 

ірілік, жүйріктік таныта бастайды. Біржан сал «Сайраған Орта Жүздің 

бұлбылымын» десе, ақын Сара өз тұлғасын – Мойыным сұңғағындай 

жүзген қудың, Лебізім – шырынындай шәрбат судың,-деп суреттейді. 

Әншілік өнер мен ақындықпен қатар сұлулықтан да құр алаған емес 

екенін білдіреді.

Біржан  сал  Сараның  аяқ  алысын  бірден  байқап  өнерлі  қыздың 

мінезін  ардақтайды.  Таңдана,  тамсана  қарайды.  Өнер  саңлағы 

бола  тұра,  қиын  тағдыр  иесі  болған  Сараны  жамандыққа  қимайды. 

«Жақсыны бір жаманға қосақтай салу ешқандай жолға симайды», - деп 

ел ағалары болып отырған Есімбек пен Тұрысбекке бетке баса айтады. 

Бұл билеушілердің ақын Сараны, елді аузына асқан өнерімен қаратқан 

Сараны,  жаны  да,  тәні  де  кемтар  Жиенқұлға  атастырып  қойғанын 

сынағаны болатын. «Тең теңімен, тезек қабымен» деген ақын Сараның 

теңі өзіндей дара тұлға болуы тиіс еді ғой! «Жібекті түте алмаған – 

жүн етер» деген, жаман Жиенқұл ақын Сараның қадірін білді ме екен?! 

Өнерімен, ақындығымен, сөзде жүйріктігімен тең түскен Сараны 

Біржан осы осал тұсынан ұстап, осы айтыста жеңіске жеткен екен. 

 

Майысып, сегіз қырлы жүйрік Сара,



 Қай жерден болжамайсың тынарыңды.

Мақтаған Есімбегің дәнеңе емес,

Басыңнан айыртпаған мұратыңды.

Шақыртып күйеуіңді осында алдыр,

Көрейі таңдап алған сыңарыңды,

- деген екен. «Біржан мен Сара» айтысындағы басты тақырып – 

ерте замандағы қазақ әйелдерінің ескілік әдет-ғұрыпқа тәуелді болуы. 

Сара ақын «Жоқ екен жүйрік иттей өлсем құным» деп тауысылуы та-

лай қазақ қызының басынан кешкен зары болатын. 


200

Казахстан, армия, патриотизм

Қалың мал – ескіліктің сым торы, айтыс өнері де осы әдетті сынай-

ды. Әйелдің құны жылқы табыны мен қой-саулыққа саналған кезеңде, 

ақын Сара да көппен бірдей ескілік салт-дәстүрдің құрбаны болды. 

Айтыс барысында сөзге жүйрік ақын Сара Біржанмен сөз таласты-

руда, жаман Жиенқұлға келгенде мүдіре береді. Жеңілісін мойындап, 

шаршы  топтың  алдында,  дағдылы  дәстүр  бойынша,  жеңіліс  себебін 

айтып, ішкі күйінішін жұртшылыққа паш етеді.

Айтыстың негізі өзігі әйел теңдігі бола тұра, айтыстың дәстүрлі 

әдеті ойынша ру басыларын, байлары мен билерін мадақтау, дәріптеу 

сипаты да көрініс береді. Біржан осы «дара тұлғалардың» ішінен Абай-

ды оқшаулап, дара суреттейді. 

Абай мен ел билеушілерінің қарама – қарсы қылықтарын салы-

стыра  келе,  ойланасың.  Бірі  –  ел  ізеті  мен  ілтипатына  бөленген  да-

рия көңілді ақын болса, екіншілері өнерпаз ақын аруды теңсіз кемтар 

жаманға қалыңмалға қосып зорлап берген – «ел билеушілері». 

«Біржан  мен  Сара»  айтысының  нақты  өзегі  әйел  затын 

бостандығымен  қоса,  тап  қайшылығын,  ескішіл  ой-сананы,  әйел  за-

тын күңмен теңдес ұстаған кезеңді ашық сынаған нағыз шыншыл ту-

ынды. 


«Біржан  мен  Сара»  айтысы  айқындық,  сөз  тазалығымен  ерек-

ше  болса,  сұлулық,  көркемдік  жағынан  қазақ  ақындық  өнерінің 

төрінен  орын  алатын  айтыс.  Үздің  теңеу,  эпитеттік  метафоралар  өз 

орнын шебер тапқан. Сонымен қатар ирония мен сарказм да ұтымды 

қолданылған. Сараның ашық әжуадан ащы кекетуге баруы Жиенқұлды 

суреттеуді байқалады. 

Көрінсін Біржан салға «ай» секілді,

Аққұйрық көңіл ашар шай секілді,

- деп бейнелейді.  Жиенқұлдың «бейшаралығы» - оның тәні мен 

жанының жамандығында емес, ел сыйлаған ақын ару қызды өзіне тең 

санап, малға сатып алғанында.  Айтысты тыңдай отыра Сараның жан 

күйзелісі, Біржанның осы жағдайды түсіне отырып, сан жылдар бойы 

келе жатқан мызғымас дәстүрге шара жоқтығын жырлауын сезінесің.

Теңсіз өмір қайғы ғой жақсы адамға,

Жақсыны берме деген бір жаманға,

- дегені айтыстың бас тақырыбын ашып көрсетеді. Айтыс өнері 

қалмай  қазіргі  заманда  да  өріс  алып  келеді.  Қыз  бен  жігіт  айтысы 


201

Сочинения школьников Актюбинской области

да, жұмбақ айтыс та еліміздің сахна төрінен шырқалады. «Елу жыл-

да ел жаңа» деген қазіргі заманғы айтыс тақырыбында әйел теңдігі 

тақырыбы жаңа деңгейде шырқалады. Теңсізбен қосылған көркем ару 

емес, мәжілісте сөз сөйлеген ананың жүрегі, ел басқарған әйелдердің 

жарқын жаны жырланады.



Тарасенко Марина

10 класс, СШ № 29 г. Актобе 

Руководитель: Прохорова Н.В.

Верю в будущее моей страны

 Туған жер - алтын бесік

 «Родная земля - золотая колыбель». Мудрая и значимая для нас, 

казахстанцев, пословица. Говоря о родной земле, родине, мы думаем о 

той великой стране, в которой родились. Наверное, я не ошибусь, если 

скажу, что ощущение родины приходит к каждому из нас именно в дет-

стве. Это и сугроб, в который ты падаешь со смехом, и ручей, в который 

пускаешь бумажные кораблики, и береза под окном, и аллея в парке с 

деревьями-великанами, как из сказки, и облака- особенные - только 

над твоей ромашковой поляной… А потом дорога в любимую школу, 

добрые глаза учителей, и вопросы, вопросы, вопросы, на которые ищу 

ответа по сей день…

 Земля, обретенная предками многие века назад, - это и моя зем-

ля. Пусть и не в той масштабной территории, каковой была раньше, 

но она рождает, питает своими силами, напоминает, каким трудным 

путем  нам  досталась  независимость.  И  как  мы,  поколение  двадцать 

первого века, гордимя этими достижениями!

 В кровопролитных войнах отвоевавший свою землю у недругов, 

народ Казахстана впитал в себя ту сталь мечей, тот железный привкус 

крови, и, что самое главное, стремление к свободе и победе! Победа, 

теперь официально заключенная в наших государственных символах 

и первом разделе 3 статьи Конституции РК: «Единственным источни-

ком власти является народ».

Конституция Казахстана - общенациональная идея, воплощенная 

в букве Закона. Она отразила в современных правовых понятиях меч-

ты многих поколений о свободе и возможности самим вершить свою 



202


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   71




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет