ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЯЗЫК КАК ОСНОВА

14
да государственного языка расширилась только на официальном уров-
не, в делопроизводстве, тогда как  18,5 % считают, что образовательные 
учреждения стали больше отводить учебных часов на изучение государ-
ственного языка (см. таблицу 1).
 
Таблица 1 – Как Вы считаете, расширилась ли сегодня языковая среда 
государственного языка?
 
%
да, повсеместно расширилась, особенно после выхода За-
кона о государственном языке
30,5 %
да, расширилась, но только на официальном уровне, в де-
лопроизводстве
19,9 %
да,  образовательные  учреждения  стали  больше  отводить 
учебных часов на изучение государственного языка
18,5 %
да,  СМИ  (ТВ-программы,  периодика)  уделяют  больше 
эфирного времени для передач на государственном языке
17,8 %
нет, практически не расширилась, перемены носят «косме-
тический» характер
12,5 %
 
Согласно полученным результатам, 17,8 % респондентов счита-
ют «СМИ (ТВ-программы, периодика) уделяют больше эфирного вре-
мени  для  передач  на  государственном  языке».  Этому  обстоятельству 
свидетельствует тот факт, что крупнейший государственный телеканал 
«Казахстан» по решению президента Республики Казахстан Н. Назарба-
ева с 1 сентября перешел на вещание на казахском языке.
«При  приеме  на  работу  требовалось  знание  государственного 
языка, что создавало для меня определенные трудности» считают 20,4 
% респондентов, «трудности были при заполнении некоторых докумен-
тов, так как требовалось знание государственного языка» – 12,4 %, «не 
испытывал особых трудностей из-за того, что казахский язык стал го-
сударственным  языком»  указали  наибольшее  количество  опрошенных 
(45,9 %).
Нельзя упускать из виду, что в Казахстане проводится политика 
создания толерантной языковой среды как фактора консолидации народа 
Казахстана. Первоочередное внимание уделяется расширению социаль-
Раздел 1. 
Государственный язык как основа 
табильности независимого государства

15
но-коммуникативных  и  консолидирующих  функций  государственного 
языка.  На  сегодняшний  день  29  центральных  и  16  местных  исполни-
тельных органов перевели делопроизводство на государственный язык. 
В рамках развития инфраструктуры обучения государственному языку 
создана  единая  сеть  организации  обучения  государственному  языку 
взрослого  населения  страны,  в  том  числе  госслужащих.  В  настоящее 
время  функционирует  93  Центра  обучения  государственному  языку. 
Во  всех  центральных  и  местных  государственных  органах  действуют 
курсы  обучения  государственному  языку  [10].  Была  принята  Государ-
ственная программа развития и функционирования языков на 2011-2020 
годы, целью которой является гармоничная языковая политика, обеспе-
чивающая полномасштабное функционирование государственного язы-
ка  как  важнейшего  фактора  укрепления  национального  единства  при 
сохранении языков всех этносов, живущих в Казахстане. В Казахстане, 
наряду с казахским и русским языками, продолжают функционировать 
и развиваться языки различных по численности этнических групп. Соз-
даются  условия  и  используются  все  возможности  для  удовлетворения 
этноязыковых запросов граждан. В связи с этим организована широкая 
сеть воскресных школ. Если в 2001 году в 173 воскресных школах из-
учалось 23 национальных языка, то в 2008-2009 учебном году изучается 
30 языков в 190 школах [10].
Уровень владения казахским языком в Казахстане представлен на 
рисунке 1.
 
 
Рисунок 1 – Довольны ли Вы своим знанием казахского языка?
Икамбаева К.Р.
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЯЗЫК КАК ОСНОВА 
СТАБИЛЬНОСТИ И БЕЗОПАСНОСТИ 
КАЗАХСТАНСКОГО ОБЩЕСТВА

16
 Своим знанием казахского языка довольны 51,5 % казахстанцев, ответ 
«однозначно «да» выбрали 20,7 %, недовольствие знанием казахского 
языка выражено в ответе «однозначно «нет» (10 %), скорее не доволь-
ны знанием государственного языка 17,8 % респондентов.
С обретением долгожданной независимости до сих пор идет спор 
о том, какое содержание должен иметь казахский язык как государствен-
ный. Положение языка коренных жителей Казахстана должно было рез-
ко  улучшиться  с  тем,  чтобы  он  не  только  де-юре,  но  и  де-факто  стал 
государственным языком республики. Для этого гражданам был задан 
вопрос «На Ваш взгляд, какое содержание (в первую очередь, прежде 
всего)  нужно  вкладывать  в  понятие  «казахский  язык»?»  Согласно  ре-
зультатам  опроса  45,1  %  казахстанцев  считают,  что  в  первую  очередь 
казахский язык – это государственный язык, 24,1 % респондентов ут-
верждают, что казахский язык – это фактор национальной идентично-
сти, самый важный элемент культурных ценностей казахского этноса, 
тогда как 16,4 % воспринимают казахский язык как средство общения, 
«казахский язык (как и язык других этносов) – это душа народа» счита-
ют 13,7 % граждан Казахстана.
С 2007 года в Казахстане реализуется культурный проект «Три-
единство  языков».  И  уже  в  Послании  2007  года  «Новый  Казахстан  в 
новом  мире»  Глава  государства  Республики  Казахстан  Н.  Назарбаев 
предложил поэтапную реализацию этого культурного проекта. Наряду с 
духовным развитием народа Казахстана он был выделен как отдельное 
направление внутренней политики. «Казахстан должен восприниматься 
во всем мире как высокообразованная страна, население которой поль-
зуется  тремя  языками.  Это:  казахский  язык  –  государственный  язык, 
русский язык – как язык межнационального общения и английский язык 
– язык успешной интеграции в глобальную экономику», – сказал Пре-
зидент [12]. Для определения отношения населения к данному проекту 
был задан вопрос «Как Вы относитесь к реализации Проекта «Триедин-
ство языков»?». Наибольший процент респондентов (54,8 %) утвержда-
ют, что реализация этого Проекта – дело государственной важности, так 
как Казахстан решает сегодня задачу вхождения в число наиболее раз-
витых государств, 21,3 % казахстанцев считают, что реализация этого 
Проекта поможет решить проблему развития языковой среды в Казах-
стане, и только 8,4 % думают, что этот Проект нанесет вред развитию 
казахского языка.
Таким образом, проблема государственного языка, как часть на-
Раздел 1. 
Государственный язык как основа 
табильности независимого государства

17
циональной  (гражданской)  идентификации,  играет  огромную  роль  в 
успешном  интеграционном  процессе  казахстанского  общества.  И  аб-
солютно справедливо считать, что одной из основ новой гражданской 
идентичности является знание всеми гражданами Казахстана казахского 
языка, об этом свидетельствуют и результаты опроса. Залогом стабиль-
ности  и  процветания  является  языковое  единство  казахстанцев,  когда 
казахский  и  русский  языки  являются  символами  взаимопонимания  и 
взаимоуважения [13].
Вопрос знания казахского языка всегда связан с формированием 
казахстанского патриотизма, так как знание казахского языка – это в пер-
вую очередь знание государственного языка страны. Сейчас создаются 
все возможности для овладения казахским языком. В госучреждениях 
и на предприятиях открываются курсы, издаются и распространяются 
научно-методические материалы. По поручению главы государства ма-
териально поощряются сотрудники госорганов неказахской националь-
ности, владеющие государственным языком. Многие наши сограждане 
осознают свой патриотический долг – учиться казахскому языку. К тому 
же  пришло  понимание,  что  знание  государственного  языка  является 
фактором  личной  конкурентоспособности,  карьерного  продвижения  в 
любой сфере деятельности.
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:
1. Бюллетень Информационного агентства «Славянский мир». – № 30, 
октябрь 1997 года.
2. Пухович Л.  Государственный язык и национальная идентификация 
как факторы обеспечения безопасности и стабильности Республики Ка-
захстан  //  Безопасность:  международная,  региональная,  национальная 
(системный подход). Материалы международной научно-практической 
конференции,  посвященной  памяти  доктора  политических  наук,  про-
фессора М.С. Машана. – Алматы: «Дайк-Пресс». – 2007 г. – С. 440-446. 
– 592 с.
3. Хантингтон С. Кто мы? Вызовы американской национальной иден-
тичности / С. Хантингтон; Пер. с англ. А. Башкирова. – М.: ООО «Из-
дательство ACT»: ООО «Транзиткнига». – 2004 г. – 635 с. 
4. «Государственная программа Республики Казахстан функционирова-
ния и развития языков» на 1998-2000 годы. – № 4106.
5.  Выступление  Н.  Назарбаева  на  торжественном  собрании  в  честь 
Икамбаева К.Р.
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЯЗЫК КАК ОСНОВА 
СТАБИЛЬНОСТИ И БЕЗОПАСНОСТИ 
КАЗАХСТАНСКОГО ОБЩЕСТВА

18
празднования 20-летия независимости страны // http://www.newskaz.ru/
society/20111215/2292534.html
6.  Шустов  А.  Казахстан:  плюсы  и  минусы  латинизации.  2006-12-06  // 
www.apn.kz/author/sauthor733/htm
7. Закон Республики Казахстан «О языках в Республике Казахстан» (от 
11 июля 1997 года № 151-1, с изменениями,  внесенными Законом РК от 
20 декабря 2004 г. № 13-III). // Казахстанская  правда, 16 июля 1997 года.
8. Конституция Республики Казахстан, ст. 7, п. 2.
9. Панорама. – 1999 г. – № 22. Июнь. № 39. Окт.; Круг жизни. – 2000 г. 
6 окт.
10.  Макулбеков  М.  Работа  Министерства  культуры  по  дальнейшему 
укреплению государственности // Информационное агентство «Казин-
форм». – Астана. – 26 января 2010 год.
11. Демографический ежегодник Казахстана Статистический сборник / 
Под редакцией А. Смаилова. – 2011 г. – 592 с. 
12.  Сеитов  А.  Триединство  языков  //  http://www.baiterek.kz/index.
php?journal=28&page=386
13. Абдыгалиев Б. Казахская миссия // Казахстанская правда. – 25 июля 
2007 г.  
Каканова М.К., 
Қазақстан, ШҚО, «№ 1 Белоусовка орта мектебі» КММ
ТІЛГЕ ДЕГЕН ҚҰРМЕТ – ХАЛЫҚҚА ДЕГЕН  ҚҰРМЕТ
Тілдің  құдіреті  мен  қасиетін  бағалап  өскен  халық  –  бақытты 
халық.  Əр  мемлекетте  қаншалықты  қасиетті  ананың  ақ  сүтімен,  бесік 
жырымен  дарыған  ана  тілін  дамытуға  азаматтардың  үлесі  зор  болса, 
соншалықты оның  келешегі  зор болмақ. 
Мен қазақ жерінде тумасам да, қазақтың бақытты бір қызымын. 
Шет елде тұрып-ақ, қазақ деген халқым бар екенін, ол халқымның бай 
тарихы, мақтан тұтарлық əлемге əйгілі ұлы тұлғалары, əдет-ғұрпы жəне 
де сол рухани байлығын жырлай алатын көркем де əсем тілі бар екенін 
өзге ұлт өкілдеріне мектепішілік өтетін əр-түрлі ісшараларды пайдала-
нып тебірене жеткізіп, таныстыратынмын. Өзімді халқыммен байланы-
стыру барысында бойымнан ерекше күш табылатын. Ал, сол бір ерекше 
күш-қуатты тек ана тіліңде сөйлегенде ғана сезінеді екенсін. Менің ана 
Раздел 1. 
Государственный язык как основа 
табильности независимого государства

19
тілімнің тізе бүгіп, бас иетін қасиеттері ұшан-теңіз. Тек, бұл көркем тілді 
сезіне  білетін  үлкен  жүректі,  тиісті  деңгейде  дамыта  алатын  парасат-
ты, көкіректері ашық, көңілдері дарқан жандар көп болса, мемлекеттің 
болашағына еш алаңдаушылық білдірмеуге болады. Тəуелсіз елдің тілі – 
мемлекеттік тіл ретінде танылуы тіл бағының жануы, тілді меңгеру сол 
мемлекеттегі əрбір азаматтың борышы саналуы тиіс. Яғни, мемлекеттің 
тұрақтылығы,  мемлекеттік  тілдің  дамуына  тікелей  байланысты.  Оның 
басты себебі, тəуелсіздіктің басты белгісі – мемлекеттік тіл.
Қазақстанның ең маңызды нысаны – қазақ тілі. Мемлекеттік тіл 
– тəуелсіз елдің мəдениеті мен рухани болмысының негізгі тірегі. Тіл – 
халықтың  өзіндік бейнесін, рухани келбетін көрсете алатын төлқұжаты. 
Сондықтан да, ол – ұлттың өзгеден даралығын анықтайтын жалғыз да 
айрықша белгісі. Кез келген ұлт өзінің тілі арқылы ғана ерекше болмы-
сы мен табиғи қалпын көрсете алады.
Ата-бабалардан  қалған  жерді,  көптеген  ұлт  өкілдерінің  туған 
үйіне  айналған  жерді,  оның  байлығын,  тарихын,  мəдениетті  өмірдің 
барлық  қысылтаяң  кезеңдері  арқылы  сақтап  келген  қазақ  деген 
халықтың  тіліне  өмір  сүруіне,  сақталуына,  дамуына  мемлекеттік  – 
құқықтық  кепілдік  беретін  құжатымыз  тіпті  1989  жылы  қабылданған 
екен.  Бұл  құжаттың  ұлттық  мəні  зор  болды,  ал  ұлттық  мəн  болмаған 
жерде  интернационалдық  мəн  болмайтыны  туралы  сол  заманның 
тілге  деген  жанашырлары,  қоғам  қайраткерлері  көптеген  талқылаулар 
ұйымдастырған.  Өкінішке  орай,  қазіргі  заманның  өзінде  Тіл  туралы 
заңның мəнін дұрыс түсінбей келе жатқан өзге ұлттың өкілдері кездесу-
де. Бұл жете түсінбеуден, тілдерді бір-біріне қарсы қоюдан жəне тілдік 
белгі жөнінен қысым жасалады деп қорқудан туады деп ойлаймын. Бұл 
арада мемлекеттік қазақ тілі туралы біздің тұрақты позициямыз, сондай-
ақ  өзара  түсінусуде  басқа  тілде  сөйлейтін  жолдастардың  өте  сыпайы, 
терең  ойластырған  көзқарасы  талап  етіледі.  Жалпы,  елімізде  тұратын 
барлық ұлттар мəдениетін, білімін жоғарылатқысы келсе, қазақтармен 
достығын нығайтқысы келсе қазақ тілін білуге ұмтылуы керек «Қос тіл-
қос қанатың деген» нақыл сөзді əр уақытта есте сақтаған жөн. Менің 
ойымша,  біздің  жастардың  мемлекеттік  тіл  үшін  жаны  ауруы,  əрекет 
жасауы керек. 
Тілдерді  қолдану  мен  дамыту  бүгінгі  таңда  мемлекеттік 
саясаттың  маңызды  бөлігіне  айналып  отыр.  Себебі,  тіл  саясаты  оның 
ішінде мемлекеттік тілдің проблемалары еліміздің қауіпсіздігіне, оның 
мемлекеттілігінің нығаюына тікелей қатысты мəселелер болып табыла-
Каканова М.К.
ТІЛГЕ ДЕГЕН ҚҰРМЕТ – ХАЛЫҚҚА ДЕГЕН  ҚҰРМЕТ

20
ды.
Тəуелсіздікті  алғаннан  бері  мемлекет  тарапынан  тіл  да-
мыту  мəселесі  бойынша  жағдай  өте  жақсы  жасалған.  Қазақстан 
Республикасының  Президенті  Н.Ə.  Назарбаев  Қазақстан  халықтарын 
біріктірудің  шешуші  факторы  болып  саналатын  мемлекеттік  тілді  да-
мыту  мəселесін  ең  алдымен  балабақшалардың  санын  көбейтуден  ба-
стады, қазақ мектептерінің саны мен сапасын көтеруде, оларды қазіргі 
заманғы  ең  озық  технологиямен  жабдықтап,  мемлекеттік  тілдің  орыс 
мектептеріндегі  сағатын  көбейтілді,  республикадағы  барлық  мектеп 
оқушылары бірыңғай ұлттық тестілеуде мемлекеттік тіл пəнінен сынақ 
тапсырып,  мемлекеттік  органдарда  қазақ  тілін  оқытатын  курстарды 
кеңейтіп, мемлекеттік тілге жетік өзге ұлт өкілдерін жиі насихаттап, тіл, 
салт-дəстүр,  əдепке  байланысты  конкурстар  ұйымдастырылып  жəне 
осылардың  бəрін  заң  жүзінде  өзге  ұлт  өкілдерінің  құқықтары  таптал-
май жүзеге асырылып жатыр. Нəтижесінде, өзге ұлт өкілін айтпағанда 
сол қазақ балабақшасы мен қазақ мектебіне барып жүрген балалардың 
кез  келгені  таза  ана  тілінде  сөйлемейді.  Тілдері  шұбар  болып  келеді. 
Бұл мəселенің шешімін Заңға сүйеніп қана емес, тілді қолданатын орта 
қалыптастырып,  өзге  ұлт  өкілдерінің  қазақ  тіліне  деген  құрметін  арт-
тырудан  бастау  қажет.  Бұл  арада  міндетті  түрде  Заңға  сүйене  беруге 
болмайды, жастар арасында жиі табиғи орта болуы керек. Жəне де ба-
тысты еліктеп өсіп келе жатқан жастарға тіл-ұлттың рухы мен тарихын 
алдағы ғасырларға алып өтер ұлы құрал екенін бүгін біздер мен ертеңгі 
біздерден кейінгі келер ұрпақ та жадынан шығармауы керек екенін сана 
сезімдеріне жеткізіп отыратын патриот-зиялылар бұрынғыдан да қажет 
болып тұр.
Біздің негізгі міндетіміз – Тіл туралы заңнамаларды қалтықысыз 
сақтау жөнінде бірізді шараларды жүзеге асыра отырып, Қазақстандағы 
барлық тілдердің сақталуына жағдай туғызу, мемлекеттік тілді оңтайлы 
үйлестіруге ықпал ететін нақтылы тетіктерді жүзеге асыру болып табы-
лады.
Мемлекеттік тіл этносаралық проблема емес, жалпы мемлекеттік 
проблема. Өзін Қазақстанның азаматы деп санайтын кез-келген адам, кез 
келген этностың өкілі барлық өркениетті елдердегідей мемлекеттік тілді 
өз тілім деп қабылдауға тиісті. Сонда ғана біз шын мəніндегі татулық пен 
тұрақтылыққа қол жеткізе аламыз, Қазақстанда өмір сүріп жатқан өзге 
этностық  топтарды  да  ұмытуға  болмайды.  Мемлекеттік  бағдарламада 
олардың мүдделері де ескерілген. Бізде өзбек, ұйғыр, тəжік, украйн т.б. 
Раздел 1. 
Государственный язык как основа 
табильности независимого государства

21
тілдерінде оқытатын мектептер бар. Жалпы білім беретін мектептерде 
дербес  пəн  ретінде  15  ана  тілдері  оқытылады.  Олар  неміс,  ұйғыр,  ко-
рей, поляк, грек, армян жəне Қазақстан халықтарының өзге де тілдері. 
Мұндай  мектептердің  ұлттық  жаңғыру  мектептеріне  қарай  өзгеру 
тенденциясы  байқалуда.  Ол  тілді  сақтап  қана  қоймай,  сонымен  бірге 
белгілі бір халықтың ұлттық ерекшелігінде сақтауға жағдай жасайтын 
білім берудің өзіндік айрықша формасы. Тағы бір назар аударарлық жай 
барлық ұлттық мектептер оқу курстарына қазақ тілін енгізді.
Орыс  тілін  меңгеру  біздің  азаматтарымыз  үшін  шын  мəнінде 
үлкен байлық, осы орайда бізде екі тілді ұрпақтың қалыптасуы көп рет-
те ұлтымыздың бəсекеге қабілеттілік сапасын арттырады.
Қостілділік дегеніміз – бұл тек екі тілде де сөйлеу қабілеті ғана 
емес,  сонымен  бірге,  бұл  қос  өркениеттің  мəдени  құндылықтарын 
сіңірген  ерекше  ойлау  қабілеті  болып  табылады.  Тарих  бізге  осындай 
артықшылық беріп отырғанда оны неге пайдаланбасқа.
Президенттің  «Тілдердің  үш  тұғырлылығы»  бағдарламасының 
басты мақсаты – қазақ тіліне қысым жасау емес, керісінше оның бəсекеге 
қабілеттілігін  орыс  жəне  ағылшын  тілі  дəрежесіне  дейін  көтеру.  Егер 
кімде-кім  мұны  əлі  күнге  дейін  түсінбесе,  бұл  –  жалпы  ұлттық  емес, 
оның «жеке басының» проблемасы. Оның үстіне қазақ тілінің бəсекеге 
қабілеті осындай міндеттерді қоюға толық мүмкіндік береді. Сондықтан, 
халықтың орыс тілін білу деңгейін жоғалтпауымыз керек, ал ағылшын 
тілін  –  болашаққа  жаңа  даму  шыңдарына  бағытталған  жол,  себебі  ол 
əлем мойындаған халықаралық қатынастар тілдерінің бірі. Сондықтан, 
біздің  білім  ордаларының  маңызды  мақсаттарының  бірі  –  ағылшын 
тілін оқып-үйренуге барлық жағдай жасау болса.
Біздің  тіліміз  көптеген  түркі  халықтарына:  өзбектерге, 
түркімендерге, татарларға, əзірбайжандарға, балқарларға, қарашайларға, 
түріктерге т.б. түсінікті. Қазақ тілі бұл халықтар үшін ұлтаралық қатынас 
тілі  бола  алады.  Осы  тіл  арқылы  олар  тек  қана  сөйлеп  қоймайды,  со-
нымен  қатар,  жалпы  əлемдік  кеңістіктегі  мəдени  құбылыстарды  жа-
сайды.  Сондықтан  Н.  Назарбаевтың  Қазақстандықтардың  өскелең 
ұрпағына  үш  тілді  меңгеру:  қазақ  тілін  мемлекеттік  тіл  ретінде,  орыс 
тілін ұлтаралық қатынас тілі ретінде жəне ағылшын тілін халықаралық 
қатынас  тілі  ретінде  білу  мүмкіндігін  жасауға  деген  ұмтылысы  өте 
дұрыс  деп  ойлаймын.  Елбасымыздың  биылғы  Қазақстан  Халқына 
Жолдауындағы «Тілдердің үш тұғырлылығы» мəдени жобасы – дүние 
жүзіндегі  алдыңғы  қатардағы  мемлекеттерге  тəн  құбылыс.  Деген-
Каканова М.К.
ТІЛГЕ ДЕГЕН ҚҰРМЕТ – ХАЛЫҚҚА ДЕГЕН  ҚҰРМЕТ

22
мен,  мемлекеттік  тіл  –  өмірлік  қажеттілік.  Оны  саяси  саудаға,  дау-
дамайға  айналдырудың  қажеті  жоқ.  Мемлекеттік  тіл  əр  адамға  өзінің 
қайраткерлік мүмкіндігін кеңейтіп, қоғам жəне мемлекет ісінде өзін-өзі 
көрсете  білуге,  ел  тағдырында  ықпалды  тұлғаға  айналуы  үшін  керек. 
Жаңа əлемдегі жан-жақты дамыған, бəсекеге қабілетті жаңа Қазақстан 
тұғыры  рухани  құндылықтарға  негізделген,  бұл  біздің  мемлекетіміз 
ұстанып  отырған  саясаттың  басты  қағидасы.  Рухани  құндылықтың 
бастауы  –  тіл  мəртебесін  көтеру,  мемлекеттік  тілдің  қолданылу  аясын 
кеңейту.
Дамыған  жəне  бəсекелестікке  қабілетті  тілдік  кеңістігін 
қалыптастыру  еліміздің  тəуелсіз,  құқықтық,  демократиялық  жəне 
əлеуметтік  мемлекет  болып  нығаюының  жəне  одан  əрі  дамуының 
стратегиялық  шарты  дейтін  болсақ,  бұл  негізде  «Мемлекеттік  тілдің 
қолданылу  аясын  кеңейту,  оның  бəсекеге  қабілеттілігін  арттырудың 
тұжырымдамасы» Үкімет қаулысымен бекітілді.
Соның  негізінде,  2020  жылға  дейін  мемлекеттік  тілді  дамыту 
ғылыми негізде жүзеге асырылуы  тиіс. Ол үшін:
- 
оқулықтардың 
сапасын 
жақсарту, 
терминологиялық, 
ономастикалық комиссиялардың жұмысын жандандыру;
-  университетіміздегі  тіл  саласындағы  нормативтік  –  құқықтық 
базаны жетілдіру, əсіресе жаңа технология саласында;
-  басқа  ұлт  өкілдері  студенттерінің  мемлекеттік  тілді  меңгеру 
міндеттерін орындау үшін шаралар қолдану;
- Тіл туралы заңды жүзеге асыруға қажетті ғылыми əдістемелік 
семинарлар ұйымдастыру;
- тілді оқыту мен үйретудің озық əдістемелері мен жаңа техноло-
гияларын енгізу;
-  мемлекеттік  тілдің  қоғамдық  аясын  кеңейту,  іс-қағаздарын 
мемлекеттік тілге көшіруді нақты қолға алу.
Мемлекеттік  тілдің  мəртебесін  арттырудың  тағы  да  бір  үлкен 
жолы – бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыс.
Мемлекеттік  тіл  əр  студент  жастарға  өзінің  қайраткерлік 
мүмкіндігін кеңейтуі үшін, қоғам мемлекет ісінде өзін-өзі көрсете білу 
үшін ел тағдырында ықпалды болуы үшін керек.
Қорыта айтқанда, мемлекеттік тіл – этносаралық проблема емес, 
жалпы  мемлекеттік  проблема.  Өзін  Қазақстан  азаматы  деп  санайтын 
кез-келген этностың өкілі барлық өркениетті елдердегідей мемлекеттік 
тілді  өз  тілім  деп  қабылдауға  тиісті.  Сонда  ғана  біз  шын  мəніндегі 
Раздел 1. 
Государственный язык как основа 
табильности независимого государства

23
татулық пен тұрақтылыққа қол жеткізе аламыз.
Қазақтың  бай  тілі  –  ата-бабадан  қалған  кұнды  қазына,  ұлттық 
мұраныңқайнар көзі. Ол баба тілі, ана тілі, əке тілі, келешек ұрпағымыз 
бен  немере,шөберелеріміздің  тілі!  Ол  –  бүгініміз  бен  келешегіміз. 
Бізде  бір  ғана  Отан  бар,  ол  –  Қазақстан.  Қазақстандықтарда  бір  ғана 
мемлекеттік тіл бар, ол – қазақ тілі.
Президентіміз  Н.  Назарбаевтың  саясаты  əрбір  халықтың 
қымбатты  да  қасиетті  тілі,  мəдениеті  мен  салт-дəстүрінің  дамуына 
бағытталған. Нəтижесінде, татулық пен тұрақтылық жөнінен біз бүкіл 
əлемге үлгі болып отырмыз.
Муканова К.Ж., 
Казахстан, ВКО, КГУ «Белоусовская средняя школа № 1»

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: