Сборник трудов международной научно-практической конференции «Современные экономические проблемы в области финансов, учета, управления и туризма»

650

 

 

в  год.  Эти  правила  закрепляются  во  внутреннем  документе  организации  – 

учетной политике. 

В  соответствии  с  Законом  РК  "О  бухгалтерском  учете  и  финансовой 

отчетности",    учетная  политика  организации  представляет  собой  принципы, 

основы,  условия,  правила  и  практику,  принятые  организацией  для  ведения 

бухгалтерского  учета  и  составления  финансовой  отчетности  в  соответствии  с 

требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и 

финансовой отчетности, стандартами бухгалтерского учета и Типовым планом 

счетов  бухгалтерского  учета,  исходя  из  потребностей  организации  и 

особенностей ее деятельности [1]. 

Учетная политика организации является важным средством формирования 

величины основных показателей деятельности организации, так как выбранная 

организацией  учетная  политика  оказывает  существенное  влияние на  величину 

показателей  себестоимости  продукции,  прибыли,  налогов,  показателей 

финансового состояния организации. 

Однако  на  многих  предприятиях  до  сих  пор  формирование  учетной 

политики  продолжает  оставаться  выполнением  «повинности»,  требуемой 

законодательством и носит весьма формальный характер, когда важен сам факт 

наличия документа, а не его содержание [2]. 

В  ходе  исследования  была      проанализирована  взаимосвязь  элементов 

учетной политики и величины выручки, себестоимости, операционных доходов 

и  расходов  и  статей  отчетности,  а  также  влияние  данных  элементов  учетной 

политики организации   на расчет результатов финансовых коэффициентов. 

Влияние  элементов  учетной  политики  организации  на  финансовый 

результат  организации    и  на  финансовые  коэффициенты  схематично 

представлены  на  рисунке  Схема  анализа  влияния  учетной  политики  

организации на показатели финансового состояния.  

 

 

 

 

 

 

ЭЛЕМЕНТ

Ы 

УЧЕТНОЙ 

ПОЛИТИК

И

 

   

 

 

ВЫРУЧКА 

СЕБЕСТОИМОСТЬ 

ОПЕРАЦИОННЫЕ 

ДОХОДЫ 

 

ОПЕРАЦИОННЫЕ 

РАСХОДЫ 

 

СТАТЬИ 

ОТЧЕТНОСТИ

 

 

-

 

ФИНАНСОВЫЕ 

КОЭФФИЦИЕНТЫ:

 

−

 

ЛИКВИДНОСТИ;

 

−

 

ФИНАНСОВОЙ 

УСТОЙЧИВОСТИ;

 

−

 

ДЕЛОВОЙ АКТИВНОСТИ;

 

−

 

РЕНТАБЕЛЬНОСТИ

 

 

Рисунок 1. Схема анализа влияния учетной политики организации  на 

показатели финансового состояния 

 

651

 

 

Данный  рисунок  показывает  тот  факт,  что  элементы  учетной  политики 

оказывают  непосредственное  и  прямое  влияние  на  финансовый  результат 

организации  (такие  как  доходы,  расходы,  себестоимость  продукции  и  на 

другие  статьи  отчетности),  который  в  свою  очередь  отображается  в 

финансовой  отчетности  организации.  Согласно  Закону  РК  "О  бухгалтерском 

учете и финансовой отчетности" и МСФО № 1 «Предоставление финансовой 

отчетности» полный комплект финансовой отчетности включает:  

•

 

отчет о финансовом положении на дату окончания периода;

 

•

 

отчет о совокупной прибыли за период;

 

•

 

отчет об изменениях в капитале за период;

 

•

 

отчет о движении денежных средств; 

 

•

 

примечания, состоящие из краткого обзора основных принципов учетной 

политики и прочей пояснительной информации[3].

 

Финансовые  коэффициенты    же  рассчитываются  согласно  показателям 

финансовой отчетности, что приводит к тому, что, элементы учетной политики 

также непосредственно влияют на показатели финансового состояния.   

В 

методиках 

анализа 

многих 

авторов 

широко 

используется 

коэффициентный  метод,  в  соответствии  с  которым  рассчитываются  основные 

показатели-коэффициенты,  рассматриваемые  либо  в  динамике,  либо  в 

сравнении  с  другими  показателями.  Распространенность  такого  подхода 

объясняется  его  простотой,  наличием  достаточной  информационной  базы  и 

возможностями  однозначной  интерпретации.  Для  анализа  влияния  учетной 

политики    предприятия  на  показатели  финансового  состояния  были  выбраны 

показатели,  наиболее  полно  характеризующие  финансовое  состояние 

предприятия,  такие  как  ликвидность  и  платежеспособность,  финансовые 

коэффициенты 

финансовой 

устойчивости, 

рентабельность, 

деловая 

эффективность [4].  

К  наглядному  примеру  можно  привести  порядок  списания  отклонения 

фактической  себестоимости  от  нормативной.  «Порядок  списания  отклонения 

фактической  себестоимости  от  нормативной    может  быть  следующим:  либо 

отклонение  в  конце  месяца  полностью  списывается  на  финансовые 

результаты,  либо  распределяется  между  отгруженной  готовой  продукции  и 

остатками  продукции  на  складе.  Таким  образом,  данный  элемент  учетной 

политики может отразиться на величине себестоимости, а она, в свою очередь, 

влияет  на  рентабельность  продаж,  рентабельность  оборотного  капитала, 

рентабельность  собственного  капитала,  рентабельность  активов.  Также 

объектом  влияния  является  остаток  готовой  продукции  на  складе.  В 

зависимости от выбранного способа учета в балансе будут различные значения 

статьи  «готовая  продукция».  А  это  повлияет  на  следующие  финансовые 

коэффициенты:  коэффициент  текущей  ликвидности,  быстрой  ликвидности, 

коэффициент  обеспеченности  собственными  оборотными  средствами, 

рентабельность  оборотного  капитала,  активов,  коэффициент  общей 

оборачиваемости активов, коэффициент оборачиваемости оборотных активов. 

Поскольку  прослеживается  влияние  на  остаток  готовой  продукции,  будет 

652

 

 

заметно влияние на оборотные активы, а следовательно, и на валюту баланса в 

целом» [4]. 

И  так  практически  каждый  элемент  учетной  политики  влияет  в  той  или 

иной степени на значения статей финансовой отчетности и, следовательно, на 

финансовые      коэффициенты.      Проведенный    анализ  позволил 

систематизировать  направления  влияния  учетной  политики.  В  таблице  1 

наглядно  показано,  каким  образом  элементы  учетной  политики  организации 

влияют на показатели финансового состояния [5]. 

 

Влияние элементов учетной политики организации на 

показатели финансового состояния 

 

№

 

п/

п 

 

Элемент учетной политики 

Объект влияния  

Коэффициенты,  

на которые 

оказывается 

влияние 

 

1. 

 

Переоценка основных средств: 

дооценка, 

уценка 

 Оказывает 

влияние на статьи 

бухгалтерского 

баланса и отчета о 

финансовых 

результатах 

Рпр,  Рск,  Ракт,

 

Фотд, 

Кобщ.об, Коб.ск 

Кфу, Кавт, Кзк/ск, 

ЧА 

 

2. 

Учет  ремонта основных средств 

расходы будущих периодов, 

создание резерва 

Оказывает влияние 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса и отчета о 

финансовых 

результатах 

Ксос, Коб.мз, 

Рпр, Ракт, Роб.к, 

Ктл, Кфу 

 

3. 

Включения  в  состав  основных 

средств  объектов  недвижимости, 

подлежащих гос. регистрации: 

Оказывает влияние 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса – основные 

средства 

Рпр,  Рск,  Ракт,

 

Роб.к, Ксос, 

Фотд 

 

4. 

Начисление 

амортизации 

нематериальных 

активов 

способом уменьшаемого ос- татка 

Оказывает влияние 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса – НМА  

 

ЧА, Рпр, Рск, Ракт, 

Роб.к, 

 

 

5. 

 

Оценка списываемых материально- 

товарных запасов (ТМЗ): метод 

ФИФО 

Оказывает влияние 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса – запасы 

 

Ктл, Рпр, Рск, ЧА 

 

6. 

Порядок  списания  отклонения 

фактической  себестоимости  от 

Оказывает влияние 

Ксос, Рпр, Ктл, 

Кобщ.об, Коб.ск, ЧА 

653

 

 

нормативной 

пропорционально 

остаткам 

и 

реализованной 

готовой продукции 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса и отчета о 

финансовых 

результатах 

 

7. 

Списание  спецодежды  со  сроком 

использования  менее  12  месяцев 

линейным способом 

Оказывает влияние 

на статьи отчета о 

финансовых 

результатах–  

себестоимость 

продукции ( 

продаж) 

Кобщ.об, Коб.мз, 

Ктл, Ксос, Рпр, Рск, 

Ракт, Роб.к, ЧА 

 

8. 

Списание 

управленческих 

расходов  и  расходов  на  продажу 

пропорционально  себестоимости 

реализованной продукции 

Несущественно

е влияние на 

отчет о 

финансовых 

результатах  

Ксос, 

Рпр, 

Ктл 

Кобщ.

об, 

Коб.мз

, 

Коб.ск

, ЧА 

 

9. 

Формирование 

первоначальной 

стоимости  финансовых  вложений 

без  учета  суммовых  разниц  и 

дополнительных затрат 

Оказывает влияние 

на статьи 

бухгалтерского 

баланса и отчета о 

финансовых 

результатах 

Ктл, Кбл, Каб, 

Рпр, Рск, Ракт, 

Роб.к, Кобщ.об 

Ксос 

10

. 

Создание 

резервов под 

снижение 

стоимости 

материальных 

ценностей 

Индивидуальный 

метод 

Невозможно  дать  однозначную  оценку 

влияния на  статьи бухгалтерского баланса 

и отчета о финансовых результатах 

Групповой метод 

 

11. 

Отражение 

процесса 

приобретени

я 

и 

заготовлени

я 

материалов 

На 

счете  

«Материалы»  по 

фактической 

стоимости 

приобретения 

(заготовления) 

Не оказывает влияние на статьи 

бухгалтерского баланса и отчета о 

финансовых результатах 

На 

счете  

«Материалы»  с 

использованием 

отдельного 

субсчета 

для 

учета ТЗР 

На 

счете 

654

 

 

«Материалы» 

по 

учетной 

цене 

 

Согласно  таблице  можно  классифицировать  взаимосвязи  каждого 

отдельного  элемента  методического  раздела  учетной  политики  и  финансовых 

коэффициентов в следующие группы:  

1.  Элементы,  не  оказывающие  влияния  на  финансовые  результаты  и  статьи 

отчетности  

2.  Элементы,  по  которым  невозможно  дать  однозначную  оценку  влияния 

(списание  ТЗР  упрощенным  методом,  способ  оценки  многооборотной  тары, 

способ  оценки  возвратных  отходов  и  метод  создания  резервов  под  снижение 

стоимости материальных ценностей).  

3.  Элементы  с  прогнозируемым  влиянием  на  отчетность  и  финансовые 

результаты с краткосрочным периодом воздействия. 

В  заключение  данного  исследования  необходимо  отметить,  что  понимая 

методику  формирования  учетных  данных,  организация  способна  оказать 

влияние  на  свою  отчетность  и  финансовые  коэффициенты,  изменять  их  в 

нужном  ему  направлении.  То  есть  учетная  политика,  при  должном  умении  и 

желании,  может  превратиться  в  эффективный  инструмент  управления 

показателями, характеризующими финансовое состояние организации. 

 

 

Литература: 

1.

 

Закон  Республики  Казахстан  от  28  февраля  2007  года  №  234-III  «О 

бухгалтерском  учете  и  финансовой  отчетности»    с  изменениями  и 

дополнениями 

по 

состоянию 

на 

13.01.2014 

г. 

(

http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30092011

 

2.

 

Щербинина,  Ю.  В.  Формирование  бухгалтерской  информации  для  

управления  прибылью  предприятия [Текст] / Ю.В. Щербинина: дис. … канд. 

экон. наук: 08.00.12. – М., 2003. – С. 63 – 72. 

3.

 

Международный  стандарт  финансовой  отчетности  1  «Предоставление 

финансовой отчетности» - IFRS Foundation, 2003 

4.

 

Ковалев, В. В. Финансовый учет и анализ: концептуальные основы [Текст] / 

В. В. Ковалев. – М.: Финансы и статистика, 2004. – С. 425 – 467. 

5.

 

 Буйвис  Т.  А.  Учетная  политика  организации  как  инструмент  управления 

показателями 

финансового 

состояния 

[Текст], 

научная 

статья,  

 Журнал  «Вестник  Кемеровского  государственного  университета»,  выпуск 

№1/2010 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

655

 

 

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУ ҮРДІСІНДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІҢ   

ҚАРЖЫ САЯСАТЫ 

 

Тиштықбаева А.Ж., Артакшинова В.С. 

Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік универститеті 

Қарағанды қ., Қазақстан Республикасы 

E-mail: arnagul0707@mail.ru, 

venera_seitzhan@mail.ru

 

 

Қазіргі  жағдайда  жасалынған  қаржы  саясаты  концепсиясының  мақсаты 

шаруашылықты  дамыту,  қоғамдық  өндіріс  тиімділігін  барынша  арттыру 

негізінде  халық  тұрмысының  неғұрлым  жоғарғы  дәрежесіне  жету.  Қаржы 

стратегиясының  әлеуметтік  бағыттылығы  халықтың  тұрмыс  жағдайын 

арттыруға  жұмсалатын  қаржы  ресурстарын  көбейтудің  мүмкіндіктерін 

іздестіруде  ғана  емес,  сонымен  қатар  экономикалық  саясаттың  басты 

мақсатына деген принципті жаңа көзқараста көрінеді.  

Жаңа  қаржы   стратегиясы  меншіктің  әртүрлі  нысандарын  нарықтық 

қатынастардың дамуын, тауар нарқының толық құқықты жұмыс істеуін, жұмыс 

күшін, капиталдарды ескере отырып жасалған.  

Қоғам  өмірінің  экономикалық  және  әлеуметтік  салаларына  қаржымен 

ықпал жасаудың негізгі әдістері: 

— қаржы ресурстарын шебер пайдалану; 

— салық салу; 

— қаржыландыру; 

— қаржы нарығы және басқалары. 

Ал қаржы саласындағы дағдарыстың дәлелі мыналар: 

-ақшаның  ұдайы  түсіп  отырған  эмиссиясы  және  онымен  қосарланып 

отырған инфиляция; 

-ішкі және сыртқы мемлекеттік борыштың өсуі; 

-залал  шегіп  отырған  және  рентабельдігі  аз  кәсіпорындар   санының  көп 

болуы; 

-шаруашылықта  өнімсіз  шығындардың  едәуір  өсіп  отыруы  болып 

табылады.   

Дағдарыс  құбылыстары  мемлекеттің  қаржылары  саласында  да 

шаруашылық жүргізуші субъектілер саласында да көрінуде. 

Күрделі  экономикалық  және  қаржы  ахуалы  шаруашылықты  жүргізудің 

тиімділігі   төмендеп  отырған  жағдайда  шаруашылықтың  қаржысын 

сауықтыруға  бағытталған  шаралардың  кешені  жасалды.  Басты  бір  жағдай 

кәсіпкерлік  қызметінің  бостандығын  мойындау  болып  отыр.  Шаруашылықты 

жүргізудің  сан  алуан  нысандарын  енгізу  бәсекені  дамытуда,  қоғамдық 

қажеттіліктерді  жақсы  қанағаттандыруда,  ресурстарды  сақтауда,  өнімнің 

ассортименті мен техникалық  базаны жаңартуда еңбек ұжымының әлеуметтік 

мәселелерін шешуде инициатива көрсетуде жағдайлар жасайды. 

Әлеуметтік басқа қызметтерге  бағытталатын қаржы ресурстарын өсіру ең 

алдымен  қорғанысқа,  басқаруға  және  басқаларға  жұмсалатын  шығындарды 

щұғыл  қысқарту,  мемлекеттік  қаражатарды  үнемдеу  есебіне  қарастырылады. 

656

 

 

Алайда  мемлекеттік  шығындарды  қысқарту  тек  қысқа  мерзімді  пайда  беруі 

мүмкін. Саяси, экономикалық және әлеуметтік сипаттағы сан алуан себептердің 

ықпал  жасауымен  мемлекеттің  шығындары  үнемі  өсіп  отырады.  Осыған 

байланысты  қазіргі  қаржы  саясаты  мемлекеттің  қаржы  ресурстарының  үнемі 

өсіп отыруын  қамтамасыз етуге бағытталған шараларды қарастырады. 

Жалпы  табысқа  салық  салуға  қөшу  жұмыстың  түпкі  нәтижелері  үшін 

кәсіпорындардың  ынталылығы  мен  жауапкершілігін  арттыруға  жәрдемдеседі. 

Мемлекет  тарапынан  барлық  кәсіпорындарға  бірдей  талаптар  белгілеу  төлем 

көлемін  анықтаудағы  субъективизімді  жою,  қаржы  ресурстарын  қайта  бөлу 

жолымен  шаруашылықты  тиімсіз  жүргізуге  тосқауыл  қойылады.  Салық 

төлемдерінің жүйесін енгізуді мемлекеттік қаржының (мемлекеттік бюджеттің) 

жай  —  күйінің  кәсіорындардың  тиімді  қызметіне  тікелей  тәуелдігін  белгілеу 

тұрғысынан  да  принципті  маңызы  бар.  Бюджетке  түсетін  төлемдердің  көлемі 

экономикадағы ағылып жатқан процестерді дәлелдейді, ал қалыптасып отырған 

жағдайға  талдау  жасау  шаруашылық  буындардың  іскерлік  белсенділігін 

жандандыруға  бағытталатын  қаржы  саясаты  саласында  дер  кезінде  шаралар 

қабылдауға мүмкіндік береді. 

Экономиканы көтеру және осының негізінде елдің қаржы мүмкіндіктерін 

күшейте  түсу  үшін    шетелдік  инвестицияларды  тартудың  үлкен  маңызы  бар. 

Олар түрлі нысандарда жүзеге асырылуы мүмкін. Дүниежүзілік тәжірибе тура 

шетелдік инвестициялардың зор пәрменді болатындығын дәлелдеп отыр. 

«Нұрлы Жол» жаңа экономикалық саясат – әлемнің ең дамыған 30 елінің 

қатарына 

бару 

жолындағы 

біздің 

ауқымды 

қадамымыз. 

Бүгінде  табысты  жұмыс  істеу  үшін  барлық  қажетті  жағдайлар  жасалған. 

Әкімшілік реформа жүргізілді, Үкімет пен атқарушы биліктің жаңа құрылымы 

жұмыс  істеуде.  Әр  министр  не  істеу  керек  екенін  біледі.  Біз  басқарудағы 

қосарланушылық  пен  қажет  емес  буындарды  жойдық.  Әкімдер  өкілеттіліктің 

қажетті  деңгейіне  ие  болды.  Өңірлерде  бәрі  бар  –  бағдарламалар,  ресурстар, 

қаржы  құралдары.  Әркім  өз  жұмыс  учаскесі  үшін  жауап  береді.  Тек  білекті 

сыбанып, іске кірісу қажет. 

Қаржы  жүйесін  жылдам  тұрақтандыру,  оны  жаңа  жаһандық  нақты 

ахуалға  сәйкестендіру.  Қаржы  секторының  теңгенің  еркін бағамы жағдайында 

тиімді  жұмыс  істеуін  қамтамасыз  ету.  Мұндағы  қағидатты  сәт  сол,  Ұлттық 

валютаның  бағамына  Ұлттық  қор  қаржылары  есебінен  шексіз  қолдау  көрсету 

тәжірибесіне  қайта  оралу  болмайды.  Ұлттық  банк  банк  секторының  барлық 

субъектілеріне  жұмыс  істемейтін  несиелер  бойынша  стресс-тестілеу  жүргізуі 

қажет.  Оның  нәтижелері  бойынша  оларды  мойындау  және  есептен  шығару 

жөнінде  шаралар  қабылдау  керек.  Капиталдандыру  проблемаларын  шеше 

алмаған банктер  қаржы  жүйесінен  «кетуі»  тиіс.  Қазақстандық  банктер барлық 

халықаралық  стандарттарға,  соның  ішінде,  Базель  комитеті  мен  Халықаралық 

валюта  қорының  стандарттарына  сәйкес  келуі  қажет.  «Долларсыздандыру» 

құралдарын  кеңейту  арқылы  ұлттық  валютаға  деген  сенімді  нығайтуға  қол 

жеткізудің маңызы зор[1]. 

 «Нұрлы  Жол»  жаңа  экономикалық  саясат  біздің  экономикамыздың  таяу 

жылдардағы  өсімінің  драйвері  болады.  Тек  жол  құрылысы  арқылы  ғана 

657

 

 

жаңадан  200  жұмыс  орны  құрылады.  Ал  бұл  халықтың жұмыспен  қамтылуын 

және  табыстарының  өсуін  білдіреді.  «Нұрлы  Жол»  цемент,  металл,  техника, 

битум,  жабдықтар  өндіру  мен  соған  сәйкес  қызметтер  сияқты  экономиканың 

басқа да салаларына мультипликативті әсер етеді[2]. 

Қазақстан  –  ұшқан  құстың  қанаты  талатын  ұлан-ғайыр  аумақтың  иeci. 

Сондықтан, аталған жоспар орасан қаражат пен еңбекті, аса ауқымды жұмысты 

қажет  етеді.  «Елдің  өркенін  білгің  келсе,  жолына  қара»  деген  қағида 

қалыптасқан. Барыс-келіс пен алыс-берісте жол қатынасы айрықша маңызға ие. 

Көне  замандарда  ірі  қалаларымыздың  көбі  Ұлы  Жібек  жолын  жағалай  қоныс 

тепкен[2]. 

Қайсы  бір  қажеттіліктерді  болмасын  қанағаттандыру  тек  қаржы 

ресурстары болған жағдайда ғана қамтамасыз етіледі. Бұл қаржы саясаты нақты 

қаржы  мүмкіндіктерін  ескере  отырып  жасалынады  және  жүргізіледі  дегенді 

білдіреді.  Шығындар  қаржы  ресурстары  көбейгенде  ғана  өсуі  мүмкін.  Сол 

себепті бүгінгі қаржы саясатының басты механизмінің негізі тұтынуға жәрдем 

беруден  өндірісті  қаржыландыруға  жылжиды.  Экономикалық  және  қаржы 

саясатының бүкіл шаралары, біржағынан, халыққа өзінің табыстарын арттыруға 

мүмкіндік  беруге,  кәсіпкерлік  қызметті  дамыту  үшін  қолайлы  жағдайлар 

жасауға бағытталған. 

Қаржы  саясатын  жүргізу,  оны  нақты  шаруашылық  өмірде  ойдағыдай 

жүзеге  асыру  үшін   қаржы  механизмі  қолданылады.  Ол  экономикалық  және 

әлеуметтік даму үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында қоғам қолданатын 

қаржы  қатынастарын  ұйымдастыру  нысандарының,  қаржы  ресурстарын 

қалыптастырып,  пайдалану  әдістерінің  жиынтығы.  Қаржы  механизмі  қаржы 

қатынастарын ұйымдастырудың  түрлерін,  нысандарын  және  әдістерін,  оларды 

сан жағынан анықтаудың амалдарын қамтиды[2]. 

Қаржы  әдісін  қаржы  қатынастарының  шаруашылық  үрдіске  ықпал 

жасауының тәсілі ретінде анықтауға болады. Қаржы әдістері екі бағытта жұмыс 

жасайды:  қаржы  ресурстары  қозғалысын  басқару  желісі  және  нарықтық  – 

коммерциялық  есеп  желісі  бойынша.  Қаржы  әдістерінің  іс-  қимылы  ақша 

қорларын жасап, пайдаланудан көрінеді[3]. 

Қаржы механизмінің жұмыс істеуін құқықтық жағынан қамтамасыыз ету 

басқару 

органдарының 

заң 

актілерін, 

қаулыларын, 

бұйырықтарын, 

циркулярлық хаттарын және басқа құқықтық құжаттарды қамтиды. 

Заң нормаларын енгізу қаржы байланыстарын ұйымдастырудың бірыңғай 

ережелерін  белгілеуге,  қоғамның,  кәсіпорындар  ұжымдарының  және  жеке 

азаматтардың экономикалық мүдделерін қорғауға мүмкіндік береді. 

Құқықтық  нормаларды  сақтау  қатаң  қаржы  тәртібін  қамтамасыз  етеді, 

қаржы  саласында  бірынғай  саясат  жүргізуге  жағдай  жасайды.  Сөйтіп,  қаржы 

саясатын  әзірлеп,   жүргізудің  құралы  бола  отырып,  экономикалық  дамуға 

қаржы саясаты мен қаржы механизмі арқылы белсенді ықпал жасайды. 

Нарықтық  экономикада  өндірістік  қорларды  жақсы  пайдалануда 

кәсіпорындардың  ынталығын  артыру  үшін  ерекше  қаржы  әдістерін 

қолданудың,  олардың  қаржы  қызметін  қатаң  регламенттеудің  қажеттілігі 

болмай  қалады.  Нарықтық  бәсеке  кәсіпорынды  өндіріс  тиімділігі,  қаржыны 

658

 

 

жоспарлаудың  сапасын  арттыру,  қаржы  ресурстарын  пайдалануға  ішкі 

шаруашылықтық  қаржылық  бақылауды  тереңдету  туралы  үнемі  қамқорлық 

жасап  отыруға  итермелейді.  Сонымен  бірге  мемлекет  тарапынан  нарықтық 

қатынастарды қаржылық реттеудің маңызы артады. Ол кәсіпорындар табысына 

/пайдасына / салық салу  (ставкаларды, салық жеңілдіктерін өзгерту, салық салу 

объектілерін саралау арқылы ) қосымша салықтар енгізу болып табылады. 

Халыққа  әлеуметтік  қызмет  көрсетуді  жақсарту  мақсатымен  әлеуметтік 

сала  мекемелері  мен  ұйымдарында  жаңа  шаруашылық  механизмі  енгізілді. 

Бюджеттен  олардың  қажеттіліктерін  қаржыландыру  бір  тұрғыда  жұмсалатын 

әлеуметтік  шығындардың  есебіне  немесе  басқа  көрсеткіштерге  қарай 

анықталатын  ұзақ  мерзімді  тұрақты  нормативтердің  негізінде  жүзеге 

асырылады.  

Елдегі жүргізіліп жатқан реформаларға сәйкес мемлекеттің қазіргі қаржы 

саясаты  мен  қаржы  жүйесінің  қызметі  нарық   жағдайында  қажетті  қаржы 

ресурстарын жұмылдыруға, оларды бюджетке толық және дер кезінде түсіріп  

отыруға, 

әлеуметтік 

— 

экономикалық 

дамудың 

мемлекеттік 

бағдарламаларында  қаралған  шараларды  үздіксіз  қаржыландыруға  және 

материал,  еңбек  және  ақша  ресурстарын  мақсатты  әрі  ұтымды  пайдалануға 

бақылауды күшейтуге бағытталған. Бұл мақсаттар Қазақстан Республикасының 

әлеуметтік  экономикалық  дамуының,  қоғамдық  өмірдің  барлық  салаларын 

қайта  құрудың  стратегиясын  қаржымен  қамтамасыз  ету  қажеттілігінен 

туындайды. 

  Қаржы  саясаты  шаруашылық  жүргізудің  бүкіл  жүйесімен  және  оны 

жоспарлау,  болжау,  экономикалық  ынталандыру,  ұйымдастыру,  және  басқару 

сияқты құрамды бөліктерімен етене байланысты.  

 

жүктеу/скачать 7,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: