Серік Қирабаев атындағы «қазақ тілі және әдебиеті» кафедрасы
жүктеу/скачать 164,54 Kb.
|
| «Ма́ленький принц»-аллегориялық ертегі, Антуан де сент-Экзюперидің ең танымал шығармасы.
Ертегі ғарыштағы әртүрлі планеталарға, соның ішінде жерге сапар шеккен кішкентай ханзада туралы. Кітап жалғыздық, достық, махаббат тақырыптарын қарастырады. Балалар кітабының стиліне қарамастан, оның кейіпкері өмір мен адам табиғаты туралы терең ойларын оқырманға жеткізеді. Ұшқыш Сахара шөліне ұшақ ақауына байланысты қонады және басқа планетадан келген ерекше және жұмбақ кішкентай ханзадамен кездесті. Ол Б - 612 деп аталатын астероидті мекен ететін. Кішкентай ханзада өзінің жердегі шытырман оқиғалары туралы айтады, өзінің кішкентай планетасында қалдырған таңғажайып раушан гүлі, үш жанартау бар астероидтағы өмірі туралы айтады: екі белсенді және біреуі сөнген. Раушан (бұл тікенді сұлулық болды — мақтаншақ, сезімтал және қарапайым. Кішкентай ханзада оны жақсы көрді, бірақ ол оған қыңыр, қатыгез және тәкаппар болып көрінді). Ол өз планетасын ретке келтіруге, баобабтарды тазартуға уақыт бөледі, олардың барлығы терең тамыр жайып, айналасындағылардың бәрін толтыруға тырысады. Кішкентай ханзада күннің батуын көргенді ұнатады, оны кішкентай планетасында күніне бірнеше ондаған рет көруге болады (жердегі есеп бойынша). Кішкентай ханзада өзін бақытсыз сезініп, ғаламның басқа жерлерін зерттеуге және білуге ұшып кетеді. Бірнеше басқа астероидтарға барғаннан кейін ол көптеген оғаш ересектермен кездеседі: король (ол жұлдыздарды басқарады деп ойлайды), өршіл адам (айналасындағылардың оған таңданып қарағанын қалайды), маскүнем (ішімдік ішуді ұмытып кету үшін ішеді), іскер адам (ол үнемі жұлдыздарды санап, көптеген адамдарға иелік етемін деп ойлайды. Өзінде онсызда бар байлықты көбейткісі келеді), шам жағушы (ол өз сөзіне сай, әр минут сайын шамды жағып, сөндіреді) және географ (саяхатшылардың әңгімелерін кітапқа жазады, бірақ өзі ешқашан саяхаттамайды). Географтың кеңесі бойынша Кішкентай ханзада жерге барады, онда ұшақ апатқа ұшыраған ұшқыштан бөлек басқа да кейіпкерлермен кездеседі және олармен сөйлескенде көптеген маңызды нәрселерді біледі. "Макбет" (ағылш. Macbeth) - Уильям Шекспирдің ең танымал трагедияларының бірі. Шотландия королі Макбеттің шынайы өміріндегі оқиғаға негізделген. Пьеса көбінесе билікке шамадан тыс ұмтылыс пен достарына опасыздық жасау қаупі туралы оқиға ретінде ұсынылады. Пьеса найзағай мен боран соққан дауылды күні басталады. Үш сиқыршы Макбетпен кездесудің қай жерде болатынын шешеді. Кетер алдында бақсылар "әдемі қорқынышты, ал қорқынышты әдемі" дейді (Fair is foul, and foul is fair). Келесі көріністе жараланған сержант Шотландия королі Дунканға оның генералдары Макбет пен Банконың көтерілісші Макдональдтың Норвегия мен Ирландиядан келген әскерін талқандағаны туралы хабарлайды. Макбет өзінің батылдығы мен батылдығы үшін мадақталады. Макбет пен Банко шайқастан оралып келе жатқанда әнгіме құрады. Макбеттің алғашқы сөздері: "мен өмірімде бұндай ғажайы, әрі қорқынышты күнді көрген емеспін " (so foul and fair a day I have not seen). Олар сиқыршылардың әдемі және қорқынышты деген сөздерін өзара талқылауда. Олар бақсылармен кездеседі. Біріншісі Макбетті Гламис таны ретінде мақтайды (шотландиялық дворяндық атақ, оған туған кезде берілген титул, екіншісі Кавдор таны ретінде, ал үшіншісі оны жаңа патша ретінде көреді. Макбет ойланып тұрғанда, олар өздерінің болжамдарын Банкоға да айтады: "ол патша болмайды, бірақ ол бүкіл патшалар әулетінің атасы болады", - дейді. Бақсылар үнсіз жоғалып кетеді, ал олардың орнына Росс патшаның елшісі пайда болады және Макбетке Кавдор тан атағын беру туралы хабарлайды (алдыңғы тан сатқындық жасағаны үшін өлім жазасына кесілген) — алғашқы болжам орындалды. Әрине, Макбет бірден патша тағында орналасу туралы ойлай бастайды. Макбет әйеліне жазған хатында бақсы болжамдарын жеткізді. Король Дункан Инвернесс маңындағы Макбет сарайында тұрақтауға шешім қабылдағанда, Макбеттің әйелі жұбайына таққа кепілдік беру үшін оны өлтіргісі келді. Макбеттің әйелі оны жоспармен келісуге көндірді. Макбеттің әйелі патшаны өлтіріп, өз қызметшісі айыптады. Келесі күні таңертең Леннокс пен Макдуф келді. Файф танын Макбет өлі патшаға ертіп барады,. Жалған ашуланған Макбет қызметшіні ақталуға мүмкіндік бермей өлтіреді. Алайда, Макдуф Макбетке бірден күдіктене бастайды. Өз өмірлері үшін қорқып, Дункан патшаның ұлдары қашып кетеді: Малкольм Англияға, Дональбейн Ирландияға. Макбет Шотландия тағына отырады. Осы жетістікке қарамастан, Макбет Банконың ұрпағы таққа отырмас үшін оған қастандық жасайды. Ол Банко мен кіші ұлы Флинс сол күні кешке атпен серуендеуге жиналғанын біліп, жендеттерді жалдайды. Жендеттер Банконы өлтіреді, бірақ Флинс қашып үлгереді. Мазасыз Макбет тағы да бақсыларға барады. Олар Макбетке үш ескерту айтады: "Макдуфтан сақ болыңыз", "әйел болып туылғандардың ешқайсысы Макбетке зиян тигізбейді" және "барлық жаулардан Макбеттің өмірі тағдырмен сақталады. егер де Бирнам орманы Дунсинан төбесімен шайқасқа шықпаса". Макдуф Англияға Макбетке қарсы әскер жинауға кеткенде, Макбет өз сарайындағы барлық адамдарды, соның ішінде леди Макдуф пен балаларды өлтіруді бұйырады. Осы уақытта Малкольм мен Макдуф әскер жинап, Шотландияға басып кіріп, Макбет тиранды тақтан құлатуды жоспарлап отыр. Макбет оның көптеген дворяндарының оны тастап кеткенін көреді. Малкольм, Макдуф Дунсинан қамалын қоршап тұр. Олардың жауынгерлері Бирнам орманында орналасуын жасыру үшін ағаш бұтақтарын жинайды. Дүрбелеңде қызметші Макбетке орманның қозғала бастағанын хабарлайды. Бақсылардың сөздері орындалды. Шайқас басталады, Макдуф Макбетпен айқас алаңында кездеседі. Макбет Макдуфтан қорықпайтынын және оны әйелден туған кез келген ер адам өлтіре алмайтынын айтады. Содан кейін Макдуф "ананың құрсағынан пышақпен жарылып шыққанмын "деп жауап береді. Шайқас Макдуфтың Макбеттің басын кесіп тастауымен аяқталады. Соңғы сахнада Малкольм тәж киеді. "Робинзон Крузо " ағылшын жазушысы Даниэль Дефоның романы, алғаш рет 1719 жылы жарық көрді, табиғатпен қарым-қатынаста адамның моральдық жаңғыруы туралы баяндайды. Романтеңіз саяхатшысы Робинсон Крузоның өмірбаяны ретінде жазылған, ол тез және заңсыз жолмен бай болғысы келді, бірақ осы жолда 28 жылын адам тұрмайтын аралда өткізді. Дефоның өзі романын бұл өмірдің аллегориясы деп атайтын. Кітап Робинсон Крузоның ойдан шығарылған өмірбаяны ретінде жазылған, алыс теңіздерге саяхаттауды армандаған Йорк тұрғыны. Әкесінің наразылығына қарамастан, ол 1651 жылы туған үйінен кетіп, досымен бірге өзінің алғашқы теңіз сапарына аттанады. Бұл саяхаты кеме апатымен аяқталады, бірақ бұл Робинзонның көңілін қалдырмайды және көп ұзамай ол сауда кемесінде бірнеше саяхат жасайды. Олардың бірінде Африканың жағалауындағы кемені бербер қарақшылары басып алады, ал Крузо екі жыл тұтқында болады. Ол жергілікті бала Ксуримен бірге баркасқа қашып үлгереді, бала Крузоға адал қызмет етуге ант береді. Африка жағалауымен жасыл мүйіске дейін саяхаттағаннан кейін оларды Бразилияға баратын португалдық кеме теңізге алып кетеді. Робинсон Ксуриді осы кеменің капитанына құлдыққа сатады, егер де христиан дінін қабылдаса, он жылдан кейін баланы босатамын деп уәде етеді. Бразилияда Робинсон төрт жыл бойы плантацияның иесі болды. Тезірек бай болғысы келген ол 1659 жылы Африкаға қара құлдар үшін заңсыз сауда рейсіне қатысады. Алайда, кеме дауылға түсіп, Ориноко сағасына жақын белгісіз аралдың жанына түседі. Крузо экипаждың апатынан тірі қалған жалғыз адам. Аралға жүзіп, адам тұрмайтынын анықтап, ол дауыл басталмас бұрын кемеден барлық қажетті құралдар мен керек-жарақтарды құтқарады. Аралға қоныстанғаннан кейін ол өзіне жақсы баспана тұрғызады, киім тігуді, саздан ыдыс-аяқ жағуды үйренеді, арпа мен күріш егеді. Ол сондай-ақ аралда табылған жабайы ешкілерді қолға үйрете алады, бұл оған ет пен сүттің тұрақты көзін, сондай-ақ киім жасауға арналған теріні береді. Аралды жылдар бойы зерттей отырып, Крузо аралдың әртүрлі бөліктерінде адам жейтін тойларды өткізетін каннибалистік жабайы адамдардың іздерін табады. Осындай сапарлардың бірінде ол каннибалдардың тұтқынындағы жабайы адамды құтқарады. Ол жергілікті тұрғынға ағылшын тілін үйретеді және оны Жұма деп атайды, өйткені ол оны аптаның дәл осы күні құтқарды. Крузо Жұманың өзінің аралынан көруге болатын Тринидад аралынан шыққанын және оны үнді тайпалары арасындағы шайқас кезінде тұтқынға түскенін анықтайды. Каннибалдардың аралға келесі сапарында Крузо Жұма екеуі жабайы адамдарға шабуыл жасап, тағы екі тұтқынды құтқарады. Біреуі жұманың әкесі, екіншісі испандық болып шығады, оның кемесі де апатқа ұшыраған екен. Одан басқа, кемеден тағы 16 испандықтар мен португалдықтар құтқарылды, олар материктегі жабайылардың қолында болды. Крузо испандықты Жұма мен оның әкесімен бірге қайықпен жолдастарын аралға әкелуге жібереді. Крузо испандықтың экипажымен оралуын күтіп тұрғанда, аралға белгісіз кеме келеді. Бұл кемеде бүлікшілер өз капитанын белгісіз аралға тастап кетуді шешіпті. Крузо капитанға өз кемесін қайтарып алуға көмектесіп, бүлікшілерді аралда тастап кетеді. Крузо 28 жылдан кейін 1687 жылы Англияға туыстарына оралады, олар оны ұзақ уақыт өлді деп ойлады. Содан кейін Крузо Бразилиядағы плантациясы үшін пайда табу үшін Лиссабонға барады, бұл оны өте бай етеді. Осыдан кейін ол өзінің байлығын Англияға апарады. жүктеу/скачать 164,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|