Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты


Қамыстың басы майда, түбі сайда



Pdf көрінісі
бет69/460
Дата27.09.2024
өлшемі47,68 Mb.
#145971
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   460
Байланысты:
Қаз тарихы 3 том

Қамыстың басы майда, түбі сайда,
Жәнібек Шакшақүлы болат найза,
Алдыиман су, артыннан жау кысканда,
Ер жігіттің ерлігі осындайда.
Бөкейді айт Сағырменен Дулаттағы,
Дсріпсәлі, Мандайды айт Қыпшактағы,
Өзте батыр кайтса да бір қайтпайтын
Сары мемен Баянды айт Уақтағы.
Ағаіита биікті айтсаң карағайды айт,
Жігіттік, срлікті айтсаң Бөгенбайды айт,
Найзасыныц үшына жау мінгізген
Емәнәлі Керейде ер Жабайды айт.
Баска бір жырау — Актамбердінің мына өлеңі де халык жадында сакталып 
калған:
Жауға шаптым ту байлап,
Шепті бүздым айғайлап,
Дұшпаннан көрген корлыктан
Жалынды жүрек кан кайнап,
Ел-жұртты корта йлап,
Өлімге жүрміз бас байлап.
142


Ә. Диваев өз зерттеулерінде, атап айтканда, жоңғар басқыншыларыныц 
зор шығынға үшырап қашқанын, «бұл орайда Карасиыр» деген жерде ең гама­
ша жеңіске қол жеткенін» атап өтеді.70 Ж азықтың орталығында орналасқан 
төбе сол кезден «Қалмақкырылған» деп аталады.
Бұлантыдағы және басқа да біркатар шай каста рдың қаһармандық рухын 
бізге дейін Үмбетей жырау, Ақтамберді жырау, Тәтіқара жырау, Бұқар жы- 
рау, Көтеш ақын туындылары жеткізді. Бөгенбай Ақшаұлы, СаңырақТоқты- 
байұлы, Олжабай Әлімұлы, Қонақай Ж ақсығұлұлы, Бөлек Сатайұлы сынды 
батырлардың, батыр Баянның, Ж арылкаптын ж әне басқаларының есімдері 
тірі кездерінде-ак аңызға айналған.
Алайда оқиға мұнымен біткен жоқ. Аттылы жоңғар қолының бір бөлігі 
Бұланты өзенінің жоғарғы ағысына карай өтіп кетті. Бірак бұл жерде де олар- 
ды казақатты әскерінің жасактары куып жетті. Сөйтіп сол жерде жоңғарлар 
тағы талкандалды, тек жекелеген топтарының ғана Үлытау жағына Майтөбе 
мен Құрайлыдан арғы тауларға кетіп калуына сәті түсті.
Бұланты-Білеуті жеріндегі жеңістің зор маңызы болды. Ол казак жасак- 
тарының өз күштеріне сенуіне, халык санасында бетбұрыс жасауға мүмкіндік 
берді. XVIII ғасырдың 20-жылдарының аяғына карай жоңғарлар Үлытау ай- 
мағынан ығыстырып шығарылды. Мұндағы соңғы тайталас Жаксы Қон өзенінің 
жоғарғы ағысына жапсарлас жаткан аудандағы Карамолда деген жердегі шай- 
қас болды. Ж оңғарлар тағы да жеңіліске ұшырады. Бүкіл аймаққа бұл жер 
«Калмаккырылған» деген атпен белгілі.
Қазақжасақтарының Бүланты—Білеуті маңындағы жеңісініңтағы бір жағы 
— стратегиялыктапкырлығында болды. Қазакжасақтарының Бұланты—Білеуті 
маңындағы жеңісі Аңыракай шайкасыныңтабыска жетуін аныктап берді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   460




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет