тәуелсіздік пен бостандықболмайынш а, ұлттың болашағы бұлдыр, көмескі
екені айқы н көрінеді.
Ө з ж инағы н «Маса» деп атап, ақы н бұл атауға белгілі
бір мағына бер-
ген, маса сиякты мазаны алып, үздіксіз ызындау арқылы «үйықтап ж атқ-
ан» халы қты оятуға ұмтылған.
Қазағым-елім,
Қайкайып белің,
Сынуға тур таянып.
Талауда малый,
Қалауда жанын,
Аш көзіңді оянып.
Қанған ж ок па әлі ұйкың,
Үйыктайтын бар не сикың?!
А. Байтұрсы новты ң «Қ ы ры қм ы сал» деген кітабы (Петербург, 1909) К ры
лов м ы салдары ны ң үлгісімен ж азы лған туындылар жинағы болып табы-
лады. Крылов мысалдарының сюжеттерін негізге алып, Байтұрсынов олар-
ды қазақ өмірінен алынған мысалдармен толықтырып, еркін аудару арқы-
лы түпнұсқа казак мысалдарын туғызған. Мысалдарда казақтар арасында
таралған кеселдер келем еж етіледі, өлеуметтік әділетсіздік сыналады.
А. Байтұрсы нов — к азак тілін ің реформ аторы . Ол араб графикасы
негізінде әліпби жасады. 1912 жылы басталған бұл жұмыс 1924 жылы «Жаңа
емле» ретінде ресми кабы лданды . А. Байтұрсы нов «Оку кұралы» (1912)
ж ән е «Тіл кұралы»
оқулы ктары н жазды , олар үш бөлімнен: ф онетика,
морфология, синтаксис бөлімдерінен тұрады. А. Байтұрсыновтың окулык-
тары казактар үшін
ғана емес, соны мен катар бүкіл түркі тілдес дүние
үшін де ж аңалы к болды. К ейініректе ол әдістемелік сипаттағы «Баяншы»
(1926), «Тіл ж үм сарту» (1928) деген кітаптар ш ығарды. Ә дебиеттану
ж өніндегі тұңғыш еңбек — «Әдебиет таныткыш » (1926) та Байтұрсы нов-
ты ңтуы нды сы .
М ірж ақы п Д улатов (1885—1935) — Ахмет Байтұрсы новтың халы қ бос-
тандығы жолындағы күрес жылдарында да, өдебиет саласында да онымен
қатар жүрген серігі. Оның «Оян, казак!» (Уфа, 1909) жинағы -
халы ктағ-
ды ры ны ң проблем алары өткір көтерілетін алғаш қы туындылардың бірі.
Ол өз оқы рмандары ның ойы мен санасына ықпал жасай отырып, олардың
назарын әрбір ж еке тұлғаның халық алдындағы жауапкерш ілігіне аудара-
ды. Өз заманындағы қазақ коғамы өмірінің келеңсіз жактарын ашып корсе
те келіп, М. Д улатов отандастарын ж аңа өмірге шақырады, басқа халық-
тардағы ж ақсы лы қ жағын үйренуге үндейді, ғылымды, білімді, әйелдердің
тең кұкы қты лы ғы н жактайды:
Достарыңызбен бөлісу: 
