Шакиров К. Н., Тапалова Р. Б. Мергембаева Н. Б. «Қазақстан республикасындағы сот сараптамасы: Ұйымдастырылуы және өндірісі»


 Сот сараптамаларының жеке теориялары



Pdf көрінісі
бет7/137
Дата15.11.2023
өлшемі1,85 Mb.
#123083
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   137
5. Сот сараптамаларының жеке теориялары. 
Ұсынылып 
отырған сот сараптама жүйесінде ең алдымен 
салыстырмалы түрдегі сот сараптамасының екі құрылымы біртұтас білім 
ретінде берілген: ғылыми және праксеологиялық (жалпы нормалардың 
негізінде қалыптасатын, тәжірбиенің жалпылануы мен жинақталуына 
бағытталған). 
Сот 
сараптамасы 
жалпы 
теориясы 
жүйесінің 
ұсынылған 
нұсқасынының ерекшелігі сот сараптамасының құрылымы ғылыми 
ережелеге негізделе отырып, ары қарай сараптама қызметінің ғылыми 
талдау, сонымен қатар оны жүзеге асырудың құқықтық қағидаларының 
ұйымдастырушылық-әдістемелік негіздерінің тұрғысында дамуында жатыр.
Мысалы, егер бірінші бөлімі – сот сараптамасының теориясы мен 
әдіснамасына кіріспеден басталып – 
ғылыми мазмұнға ие
, ғылыми білім 
ретінде жалпы теорияның мәселелерін анықтап беретін қағидалармен 
ұсынылса, керісінше жалпы теорияның басқа бөлімдерінде
сараптамалық 
қызметтің
ғылыми негіздерін тікелей сипаттайтын теориялық жағдайлары 
ашып көрсетіледі. 
Қарастырылып отырған теорияның жүйелік құрамдас бөлігі ретінде 
сараптамалық қызметтің құқықтық бастамасына назар аударылуын, 
криминалистиканың, процессуалдық, қоғамдық, табиғи және техникалық 
ғылымдардың ғылыми жағдайларының құрылымдық компоненттері 
ретіндегі өзінің мазмұны бойынша сот сараптамасының жалпы теориясы ең 
алдымен заң ғылымының дамып жатқан саласы болып табылатынымен 
түсіндіреді. Бұл жерде Р.С.Белкин өз кезінде криминалистикалық ғылымды 
сыни жағынан сипаттап өткен оның заң тұрғысындағы мәнінің 
негіздемесіайтарлықтай құптарлық. Бұл негіздемелер құқықтық ғылымның 
саласы ретіндегі сот сараптамасының жалпы теориясына қатысты келесі 
белгілерге ие: 

оның пәні мен таным объетілері құқықтық құбылыстар саласында жатыр; 

оның қызметтік функциялары, ол шешетін мақсаттар мемлекеттік 
органдардың құқықтық салаларына, құқықтық процестерге (тергеу, сот 
талқылауы) жатады; 

сот сараптамасының жалпы теориясымен тәжірбиеге әзірленген барлық 
ұсыныстары қатаң түрде құқықтық сипатқа ие, заңға негізделген, 
қылмыстық, азаматтық және әкімшілік істер бойынша ғылыми білімдерді 
процеске тарту негізінде объективті ақиқатты орнату қажеттілігімен 



өмірге келген; 

аталған теорияның құқықтық мәні құқық танудың саласы ретінде оған тән 
нормативті-заңды функцияларда байқалады, оның ықпалымен сот 
сараптамасын реттеу саласындағы көптеген ғылыми ұсыныстар заңды 
деңгейде енгізіледі; 

сот сараптамасының жалпы теориясы көптеген ғылымдармен өзара 
байланысты, бірақ олардың байланысы құқыққа, процессуалды 
ғылымдарға және сараптау, тергеу мен сот практикасына негізделген 
оның бастапқы негізіне қатысы бойынша көмекші сипатта болады;

сот сараптамасының жалпы тарихи теориясы да осы құқықтық ғылымдар 
– криминалистика мен қылмыстық процестің шеңберінде пайда болды. 
Сот сараптамасы заң пәндерінің саласына жатқызылып және 
сараптамалық қызметтің қажеттіліктеріне сүйене отырып, бұл теория өзінің 
құрылымында сот сараптамасын құқықтық реттеудің қағидаларын көрсетеді, 
бұл сонымен қатар ол 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   137




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет