Шерхан Мұртаза Қызыл жебе бірінші кітап алматы, 2021
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қызыл жебе
Қияқ мұртты адвокаттың аузынан Рысқұл «Қызыл Жебе» деген сөзді естіп селк ете қалды. «Мынау бүлдірер ме екен? Қызыл Жебенің аруағын неге қозғады? Иә, Қамбар ата, иә, қылқұйрық біткеннің төресі, кеш мені! Сенің қаның менің мойнымда емес. Кеш, жануар! Мен алданған адаммын. Мен де залымдықтың құрбанымын. Кеш, қанатты жаралған қайран дүлдүл!». Боташ Шоқұлының сөзін прокурор қайта-қайта бөле берді. Орнынан шошаң-шошаң тұра берді. Судья оны тәртіпке шақырып, кішкентай балғамен қоңырауды қайта-қайта қаңғырлатты. Бұл қиян-кескі үздіксіз шайқастың бір көрінісі еді. Ақыры судья өзінің жолдастарымен бірге басқа бөлмеге шығып кетті. Көпке дейін оралмады. Уақыт осындайда өзінің құдіретін танытады. Түрмедегі әр күні Рысқұлға бір жылдай көрінсе, қазір әр минут бір күндей созылып, сірә өтпей қойды. Бұрын қанша сабыр сақтаса да, тағдыры бір тал қылға ілініп тұрған мына шақта, батырдан да дегбір кетті. «Иә, тірі жетімдердің көз жасы, қолдай гөр», – деген. Тұрар мен Түйметайы дүниенің бәрін көлегейлеп, көз алдында тұрып алды. Судья жолдастарымен бірге залға қайта оралған кезде құлаққа ұрған танадай тыныштықтан шыбынның ызыңы ғана естіліп тұрды. Тіпті шыбындаған ешкінің құйрығындай тыныш таппай отырған прокурордың өзі де қалшиып қалды. Судья жұрт отырар- отырмастан үкімді жариялады. – Он жыл каторга! Прокурор бүйі тигендей ұшып тұрды. Қуанғаннан адвокат та атып тұрды. – Қалайша, – деп шар етті прокурор. – Прокурор мырза, соттың үкімі жарияланып қойды. Енді оны өзгерту тек Түркістан генерал-губернаторының құдіретінде ғана. Сотталушы Рысқұл Жылқайдаровқа соңғы сөз, қандай тілек-арызы бар? Рысқұл сөз бастамас бұрын қос иығын қомдап алды. Қасқабас судьяға ғана қарап тұрып: – Ей, сот! Мен қатырғыға қатын, бала-шағамды бірге ала кетемін. Оған қалай қарайсың? – деді. 216 Қызыл жебе Судья жақтырмай қалды. Рысқұлдан рақмет күтіп тұр еді, бірақ айыпталушы илікпеді. Қайта талап қойып тұр. – Ол соттың ісі емес. Бірақ тілегіңді губернатордың назарына салайық. Ал Жоғары мәртебелінің атына арыздануыңа болады, деді сот самарқау ғана. Өзінше істі бір әділ шештім бе деген сенімде еді, бірақ Рысқұлдан ықылас танымай, іші жиырылып қалды. * * * Түрмеге апарарда айдауылдар, сырттағы баспалдақтан түсе бере Рысқұлдың аяғын қайта кісендеді. Талыстай еменде бүкшиіп отырған шоң мұрын Ахат ағасы: – Не болды, Рысқұл-ау? Не болды? – деп қалтаңдап тұра берді. – Он жыл, Ахат! Он жыл, атасына нәлет! Қатырғыға айдайды. Сен әлі кетпеп пе едің? Не бар отыра беріп? Қайт ауылға. – Бізде ауыл бар ма, қарағым-ау, ауыл қайда, топалаң тиіп, топырағы суырылды ғой ауылыңның. Сені әкеткенше осы қаланы айналақтап, жүре тұрамын, қарағым. – Анадағы Петербор орысына тағы хат жаздыр. Кім біледі, жандалбаса ғой. Мүмкін, бір себебі тиюі. Досың Рысқұл он жылға сотталды, Сібір айдалатын болды де. – Қайдам, қарағым, ана жолғы хаттан хабар болмады ма? Әлгі ноғай алдады ма, кім біледі. Тағы барып көрейін. Тұрарды бір көрсем деймін. – Тұрарды көргің келсе, үлкен шіркеудің алдынан тос. Сондағы мектепке түрме бастықтың баласын күймемен алып барады. Сонда жолығарсың. – Мә, қарағым, мынау менің тапқаным. Тұрарға апарып бер, –деп Ахат Рысқұлға бір түйіншек ұсына беріп еді, айдауыл жұлып алып, түйіншекті шешіп қарады: ішінде бір қалта талқан, бір уыс құрт, қағазға оралған қораз кәмпит бар екен. Қауіпті зат таппаған айдауыл түйіншекті Рысқұлға ұсына берді. Екі айдауыл, бір тұтқын бағанағы трашпенкеге отырып, түрмеге беттеді. Трашпенке келесі көшеге түсіп, көрінбей кеткенше, Ахат арттарынан үздіге қарап көп тұрды. жүктеу/скачать 1,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|