69
Морена [Сурет-30]
(фран. "moraine - шӛгінді глечерлі мҧздардың шӛгілуі"
) деп мҧздықтардың қҧрамындығы
аралас кесек тау жыныстардың тҥйіршіктерін атайды.
Мореналар
қозғалатын және
қозғалмайтын тҥрлерге ажыратылады.
Қозғалатын моренаны оның денесінде тау жыныстрдың кесекетерінің
орналасуына қарай келесі
тҥрлерге бӛледі:
беткі (ортанғы және бҥйңрлік),
ішкі
тҥпкі.
Мҧздық толығымен еріп біткен жағдайда оның қҧрамындағы мореналардың барлық тҥрлері бір
жерге жиналып
қалады. Олар шеткі және негізгі мореналар болып бӛлінеді.
Шеткі мореналар мҧздық тілінің аяқталған шетінде оның тез
еріп таусылуы нәтижесінде
қҧралады.
Негізгі мореналар жекеленген мҧздықтардың жылдам еріп, таусылуы кезінде қҧралады
Морена
Беткі Ішкі Түпкі (Негізгі)
Ортанғы Бүйірлік
Беткі мореналар тау жыныстардың сыныктарынын тҧрады, олар мҧздықпен бірге кӛшіп қонып жҥреді.
Беткі
морена ортанғы және бҥйірлік деп 2 бӛлінеді.
Ортанғы морена - бір неше мҧздықтардын қосылуынан қалыптасады.
Бүйірлік морена - мҧздықтардын шеткі жағында қалыптасады.
Ішкі морена - мҧздықтар ери бастағанда беткі морена мҧздың ішіне жылжып қалыптасады.
Түптік морена - мҧздық толығымен еріп біткен жағдайда оның қҧрамындағы мореналардың барлық тҥрлері бір
жерге жиналып қалады.
Мұздық шөгінділер қазіргі немесе кӛне дәуірлердегі қҧрлықтық мҧздықтардың негізінде тҥзілген шӛгінділер
болып саналады: мореналық (дӛңбек тас, балшық, саз), сулық мҧздық (флювиогляциалдық «мҧздық ӛзендік»,
лимногляциалдық « кӛлдік мҧздық)
Сурет-30.
Достарыңызбен бөлісу: 
