Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің
жүктеу/скачать 15,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Б. Гидросфера Гидросфера
| Ауа райы және климат:
Ауа райы атмосфернаның физикалық қҧбылысы және қысым, ылғалдылық, температура, жел факторларымен сипатталады. Осы факторларға қарай ауа райы жылы және суық, жамбырлы және кҥнді болады. Ауа райының кӛп жылдық режимі белгілі бір аймақтың физико-географиялық жағдайының комплекстігімен анықталса климат деп аталады. Жер шарында бірнеше климаттық белдеулері бар: полярлық, біртоға (умеренный), тропиктік, экваториалдық. Пенк жіктелуі бойынша климат аридты, гумидты, нивальды болады. Аридты (аридус- қҧрғақ) климат ыстық және атмосфера тҧнбаларының саны аз болуымен сипатталады. Гумидті (гумидус-ылғалды) климатта температура кӛбінесе жоғары болады, атмосфера тҧнбалары да кӛп болады. Нивальды (нивалис- қарлы, суық) климат полярлы және таулы аймақтарына сипатты. Б. Гидросфера Гидросфера жердің су қабаты. Ол мҧхит, теңіз, кӛл, ӛзен суларымен бірге жер асты суларын және мәңгі кар мен мҧздық суларын да тҥгелдей қамтиды. Физиқалық қасиеттері мен қҧрамына қарай олар ҥшке ажыратылады: А) мҧхит сулар (теңіздер мен сулар) Б) қҧрлық сулары мен мҧздықтар В) жер асты сулары Гидросфераның жалпы кӛлемі – 1,8 млрд.км 3 . Оның кӛпшілігі (1370млн.км 3 ) –мҧхит сулары, ал жер асты сулардың кӛлемі-400 млн.км 3 . Бҧл сулардың барлығы да табиғи ерітінділер болып саналады. Сондықтан да олардың әрқайсы азды кӛпті мӛлшерде минералданған сулар тҥрінде кездесет. Қҧрлық сулары кӛбінесе тҧщы, ал мҧхит пен теңіз сулары тҧзды (35г/л немес 3,5% ) болып келеді.Осы гидросфера қабатында табиғаттағы су айналу қҧбылысы жҥреді [Сурет-7]. Аспанан су жауын-шашын, қар тҥрінде жер бетіне тҥседі. Немесе тау басындағы мҧздықтар еріп жер бетіне ағады. Жер бетіндегі тау жыныстарға сініп, жер асты суларына шоғырланып жиналады, ал таудан аққан сулар ӛзен мен теңіздерге қҧяды. Осы теңіз, ӛзен мен мҧхитқа келіп қҧйған сулар бумен жер жетіне, яғни атмосфера қабатына кӛтеріліп бҧлттарға айналады. Одан қайтадан жер бетіне жауын-шашын мен қар тҥрінде тҥседі.Осылай табиғатта су айналым ҥздіксіз жҥріп отырады. жүктеу/скачать 15,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|