Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің
(континентальдық ) беткей
жүктеу/скачать 15,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Атмосфераның негізгі құрамы
- Тропосфера Сратосфера Мезосфера Термосфера Экзосфера
- 5. Экзосфера
- 2. Стратосфера
- 4. Термосфера
| (континентальдық ) беткей немесе материк табан 2500-3000м-ге дейін (жер бетінін, 34,7%-і); мұхит түбі —
6000 м; терең-сулы шұңғымалар (желобтар) —>11 км; мҧхит орталық тау жоталары болып бӛлінеді. 4. Жердің сыртқы қабықтары. Жер мен оны қоршаған орта бірнеше қабаттқа бӛлінеді. Жердің сыртқы қабаттары – атмосфера, гидросфера және биосфера қабаттарынан тҧрады. А. Атмосфера - (грекше "атмос"-бу, "сфера"-шар) деп Жермен бірге айналып тҧратын газды кеңістікті айтады, жердің ауа қабатын қҧрайды. Оның жоғарғы шекарасы аса анық емес. Атмосфераның тӛменгі шекарасы Жер беті болып саналады. Атмосфераның жалпы массасы -5,15 * 10(15) т,. Атмосфера газдардың қоспасынан қҧралған. Сонымен қатар, оның қҧрамында аз мӛлшерде су буы мен шаң тозаңдар кездеседі. Атмосфераның негізгі құрамы: Оларыдың жалпы мӛлшелері 99,99% , ал қосымша компоненттердің (озон, сутегі, инертті газдар) 0,01% ғана. Кӛмір қышқыл газ-0,03% Аргон -0,93% Оттегі-20,95% Азот-78,95% 15 полютер тҧсында 8- 10 км, эк 16-18 км 55 км дейін Атмосфера температуралық ерекшеліктеріне қарай әр тҥрлі қабаттарға жіктеледі: Тропосфера Сратосфера Мезосфера Термосфера Экзосфера 1. Тропосфера (полюстер тҧсында 8-10 км, экватор тҧсында 16-18 км) 2. Сратосфера (55 км деиін) 3. Мезосфера (55 км-ден 80 км дейін) 4. Термосфера (80-800 км деиін.) 5. Экзосфера (800 км.ден жоғары қарай) 1. Тропосфера - қылыңдығы полюстердің тҧсында 8-10 км, эватор тҧсында 16-18 км. Температурасы 50 0 С шейін тӛмендейді. Тропосферада ауа массасы ҥнемі алмасып тҧрады. Онда бҧлтар болады. 2. Стратосфера - Жер бетінен 50 км-ге шейін тарайды. Температура біртіндеп кӛтеріледі. Мҧнда қҧлпырма бҧлтар тҥзіледі және ауа кҥшті айналыста болады. 3. Мезосфера - атмосфераның 50-80 км, грек тілінен аударғанда "мезо"-ортаңғы деп аударылады. Мҧнда жоғары кӛтерілген сайын температура кеми береді 90 0 С -ке жетеді. Бҧл қабатта кҥміс тҥсті бҧлттар тҥзіледі. 4. Термосфера - температура жоғары кӛтерілген сайын ӛсіп, оның жоғарғы қабатында 1220 0 С жетеді. Газдар кҥшті ионданып, иондар мен электрондарға ажырайды. Полярлық шҧғыла осында тарайды. 5. Экзосфера ең ҥстінгі 800 км жоғары. Мҧнда газ бӛлшектері барша жылдамдықпен ғарыш кеңістігіне шашырай бастайды. яғни атмосфера - бірте-бірте планета аралық кеңістікке айналады. Кейде атммосфераның кейінгі 3 қабатын бириктірип ионосфера деп те атайды. Кейде атмосфераның кейінгі 3 қабатын біріктіріп ионосфера деп те атайды. Тропосфера мен стратосфера аралықтағы қабатты тропопауза, ал стартосфра мен мезосфера аралықтағы қабатты стратопауза деп аталады. Кислород – ең маңызды химиялық элемент болып табылады, ол ӛсімдіктердіңфотосинтезҥрдісінде пайда болады. CO 2 + 2H 2 О + кҥн СН 2 О + H 2 О + О 2 жүктеу/скачать 15,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|