ҚЫТАЙ ДҮНИЕТАНЫМЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

ҚЫТАЙ ДҮНИЕТАНЫМЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ:

1. ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ МЕН БАСТЫ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ МЕКТЕПТЕРІ

Ежелгі Қытай елінде еркін шығармашылықпен дамыған алты түрлі философиялық мектеп болды:

Бұлардың мазмұнында өмір даналығы мәселелерімен қатар, құлықтылық проблемалары, ел басқарумен байланысты өмірлік тәжірибе философиясы басым болды.

• Конфуцийлік; 2) Моистік; 3) Заң мектебі (фа-цзя) немесе Легизм;

4) Дао мектебі; 5) «Инь-ян» (табиғат философиясы);

6) Аттар (мин цзя) мектебі.

бейсаналық бастаулар. Табиғаттағы ең шеткі қарама-қарсылықты көрсетеді,

олар: жарық пен қараңғылық, қатты мен жұмсақ, еркек пен әйел, күн мен түн, күн мен

ай, аспан мен жер, ыстық пен суық, жақсы мен жаман т.б. Инь-янь ұғымдары қытай

философиясындағы диалектиканың элементі.

«ДАО» – әлемдегінің бәрі жолда, қозғалыста, өзгерісте болады, бәрі де тұрақты емес, шекті

дегенді білдіретін ұғым. Оның басты мағынасы жол – жол. Адам өз өмірінде дао принципі

бойынша – өмір сүруі керек, заттардың табиғи жолы да дао принципіне бағынады.

«ДЭ» - Конфуцийшілдікте күш деген ұғымды білдіретін термин. Даоға (жол) ішкі өзіндік

шығармашылық күш те (дэ) тиесілі. Сол арқылы, дао инь мен янның әсерінен заттарда

өз көрінісін табады. Дэ адамның атау беретін заттарының нақтылануы деп түсініледі.

«ЧЖИ» – Конфуцийдің ілімі, білім дегенді білдіреді.

«ЦИ» – «барлық дүние белгілі бір өмірлік энергиямен толықтырылған»

дейтін Көне Қытай ілімі.

ұстанған ұғым мен Конфуций мектебі.

дәстүрді (ритуалды), ұстану, заттардың орналасу тәртібін білдіретін ұғым.

және табиғилыққа қарсы ештеңе істемеу ұғымын білдіреді.

үлкендерді құрметтеу мағынаны білдіреді.

көрсетеді. Олар – жер, су, от, ағаш, металл.