Силлабус педагогикалық зерттеудің әдіснамасы және әдістері

- эксперименттің міндеті мен мақсаты;

- экспериментті өткізетін уақыты мен орны;

- эксперимент бетінің орындалу мінезі;

- экспериментті өткізетін әдісті баяндау;

- қосымша өзгерісті бейнелеу кезінде, қорытынды экспериментке күшті ықпал әсер көрсету;

- эксперименттің қорытынды әдісіне түсінік беру.

Қосымша қараңыз:

Михеев В.И. Моделирование и методы теории измерений в педагогике. – М., Высшая школа, 1987, стр. 176-187.

Эксперименттік бағдарламаны әзірлеу.

Эксперименттік бағдарламасын дайындау кезінде келесі шеңбер сұрақты алып тастайды:

заттың анықтамалық объектісі және эксперименттік зерттеу, эксперименттің мақсатын қысқа әрі дәл жеткізу; ғылыми болжамды әзірлеу; декомпазициялық мақсатқа есеп; нақтылы әдісті таңдау; тәжірибелі-эксперименттік әдістің жұмысы; эксперименттік кезеңі және анықтамалық уақыты; резервтік уақытты жоспарлау, эксперименттік жұмыстың базасы; экспериментті дайындау кезінде болжам; болжамның жақсы нәтижесін күту; мүмкіндікті жоғалту және жағымсыз нәтиже; нәтижені жоғалту және олардың өтемі; күткен нәтиженің критериялық бағасы; көрсеткіштің ұтымды әзірлеу процесі, ағымдағы соңғы және бөліну нәтижесінің эксперименттік жұмысы.

Эксперименттік бақылау үлкен ұсынысты қалайды. Экспериментті тексеру өткізілген кезең мазмұны мен нәтижесін көрсетеді. Қажетті әдістерді қолданудың мәнісіндегі түпнұсқаны әзірлеу тек тексеру немесе жазу кезінде тек сапалық пункты қабылдайды. Әдістің бағдарламадағы талабы олардың орындалуы, эксперименттік тексеру кезеңі календарлық жоспарға қатысты.

Тексеру кезіндегі мазмұн әр пунктың бағдарламасына сәйкес келу керек. Эксперименттік тексеру кезеңінің жеке орындалуы жүйелі рациональдың айрықша қатаң түрде бағдарлама кезеңін тәртіппен жазу. Бағдарламалық кезеңі үлгі сұрағында жазуға болмайды. Бағдарлама кезеңіндегі негізгі факторды қисынын келтіріп нақты көрсету байқау (зерттеу). Мәліметтегі өзгерістерді хабардар ету және оларға ықпал жасау осы фактордағы әдіске келтіріледі.

Мұнда ең маңызды түсіну, эксперименттік зерттеу сұрақтарын бөлек нақты міндеттерінің қорытындысын мәліметтеу бағдарламасына келтіру, олардың шешімдерін жіберу, ал мазмұны бойынша зерттеу себептерін жүргізу тәуелділігіне тойтарыс беру, тәжірибе жүргізу қорытындысын мақұлдап немесе белгілеу керек.

Әдістеменің әдістік сипатының жиынтығының болуы, жүйелік тәсіл және қабылдау, зерттеу кезінде құбылыс немесе процестік қолдану. Ол бұл сұрақтарға жауап бере алады. Зерттеу тәсілі қалай, қайтіп өткізу?

Әдістеме сақтайды: зерттеудегі заттың және объектінің мінездемелерін суреттеу; зерттеудің әдістемелік мазмұны. Онда көрсетілетін тәжірибелік мөлшері көзқарас нүктесімен қажетті олардың нақты немесе сенімді зерттеуді өткізудің шарты (лабораториялық, табиғи жағдайға қатысты және т.б.), құралдар туралы көрсету, аппараттар және құралдар (магнитофон, кинокамера және т.б.) мәліметтің тәсілдік өлшемі немесе фиксацияның сандық көлемі және оның тәжірибеде қайталануы, тәжірибені өткізу тәртібі және олардың фиксациялық нәтижелері, эксперименттік мәліметтерді дайындау және әдісті өңдеу.

Педагогикалық эксперименттің жазба әдістемесін айрықша келтіру жалпы алғанда тәртіп түрінде мінездемесі және мазмұнын зерттеу (ізденісте, қолданбалы).

1). Экспериментті өткізу мақсаты:

а) Осы бағдарламадағы пунктіге зерттеу өткізу, мақсат қою (немесе есептеу);

б) жалпы әдіс және тәсілдерді жүргізу тәжірибесін айрықша көрсету (белгілі мәннің сілтемесі ережеде қалай).

2). Зерттеу объектісіне мінездеме:

а) затты зерттей және қысқаша баяндау;

б) негізгі байланыстың қисынды көрсеткішіне қажеті шартты көрсету, көлемді белгілеу, эксперименттік зерттеудің тереңдігі және кеңдігі;

в) түсінікке шек қоюды талап ету және жеке тәжірибе нәтижесінің өлшемін бағалау.

3). Тәжірибені өткізу жері және шарты:

а) тәжірибені өткізу жері және шартын баяндау;

б) затты зерттеу немесе заттың тұрақты мінездемесін белгілеу (белгісі, көрсеткіші, параметрі);

в) тәжірибеде еркіндік мінездемесін өзгерту ауқымын белгілеу (басқаруды өзгерту).

4). Әдісті өлшеу (немесе бағалау) негізгі өлшемі:

а) әдістің өлшемін көрсету, бақылау, есептеу немесе бағаның негізгі өлшемі және көрсеткіші (таныс сілтемені пайдалану);

б) түпнұсқаны баяндау (автордың өңдеуімен) әдісті өлшеу, бақылау немесе есептеу;

ііі) көлемді өлшеуді дәл белгілеу болжамын көрсету және дәлелдеу (немесе опенок шәкілдерін талап ету).

5) Тәжірибені өткізу тәртібі:

а) қалай жүйелі әрекет ету тәжірибесін өткізу тәртібін баяндау;

б) алғашқы осы қорытындыны өлшеу немесе бақылау формасын жазу көрсетілген (журнал, таблица, диаграмма, анкета және т.б.).

6) Өңдеу нәтижесінде әдіс пен тәрбиені алу:

а) алынған әдісті өңдеу нәтижесінде баяндау (статистикалық, графикалы және т.б.);

б) олардың көз алдында көрсетілген болжамның формасын келтіру (таблицалар, графикалар, номограммалар, диаграммалар, гистограммалар және т.б.).

Екінші кезең – эксперименттік зерттеуді өткізу. Осы кезеңді жүзеге асыру бағдарламамен және әдістемені өткізу уақытының қатаң сәйкестілігін оны өткізуде календарлық жоспармен белгілеу. Оның реализациялық маңызды талабы барлық әдістеменің өзгерісін белгілеу болып саналады, эксперименттің жүруінде пайда болуы, тәжірибенің өту шарты, сонымен қатар жаңа көзқарас нүктесімен келтірілмеген әдістемелік оқиға немесе дәлел.

Үшінші кезең – эксперименттік зерттеу қорытындысына өңдеу және талдау жүргізу, өңделген бағдарламаны және әдістемені жүзеге асыруға келісті. Қорытындының мінездеме кезінде маңызы тек айрықша қаралады (кәдімгі ережедегідей бірінші алынған функциональдық тәуелділік мінездемелер, байланыстар, қасиеттер, фактілер және т.б.) керекті көзқарас нүктесімен қойылған екінші кезектегі мақсатты баяндаудан қашу.

Төртінші кезең – зеттеу нәтижесінде практиканың ресми түрде мақұлдануы және бағаны тиімді қолдану қарастырылады. Ресми түрде мақұлданудың алдында зерттеу нәтижесінің педагогикалық процесінің тиімділігін айрықша белгілеп қою, немесе оқиғада олардың ізін шартты түрде нақты практикада қолдану.

Бесінші кезең – ғылыми есеп немесе диссертациялық жұмысты құрастыру және дайындауды қосу, негізгі жағдай деректемедегі регламентті орындау.

Алтыншы кезең – зерттеу нәтижесін енгізуде практикаға бағытталған және ретпен сәйкестілігін жүзеге асыру, одан белгіленген немесе оның педагогикалық саласында (11, 23-24).

Экспериментті тез жүргізу кезіндегі сапалы нәтиже алу (құбылысты өңдеу, құру) сонымен қатар, аз шамада мақсатының төмендеу тәуелділігі, экспериментті ойланып жасау керек, ұсақ-түйекпен өңделген және сауатты ұйымдастырылған. Мүмкін эксперимент мөлшері дәрежелі төмендеу қауіп-қатерінде, егерде эксперимент бағдарламасы ұқыпты өңделсе. Эксперименттік бағдарлама қалай, оның дайындалуын анықтап қарау.

• 
  аньқтау және дәлелдеу ұтымды топ сабақты жалғастыру;
  
• 
  түзету арқылы жүзеге асыру оқу бағдарламасыньң оқу уақытының
  
• 
  қысқаруына байланысты;
  
• 
  интенсификацияльқ әдісті оқытуды мұғалімдермен меңгеру 40-35-30
  
• 
  минуттық сабақта;
  
• 
  әртүрлі үйрену варианты 2-ші демалыс күнi (сенбі, дүйсенбі, аптаньң
  
• 
  ортасы);
  
• 
  өңдеу кепілдері ата-аналарының мазмұнының қызметі 2-ші демалыс
  
• 
  күнінде;
  
• 
  Біз сенімдіміз ғалымдар сенімі тапсырманы қазіргі уақытта шешетін тәжірибелерде жүргізу ic әрекеті, түсіну, қабылдау, ол жарты жұмыс. Көптеген тәжірибе нәтижесі тапсырманы ойлаудан, қалай сөйлеуден "жеңіл жұмыс", істеуден өте үлкен ұстаным, өзіңе сияқты, сондай-ақ балаларға. Болжау тәжірибесі – бұл ашылған ұсыныс, қайда реттелген модельдер, келешек модельдер, ұзындықтар және т.б. технология келешекте үлкен табыстарға жатады. Болжам бірнешеу, кейбipeyi аньқталады, енді бipeyi аньқталмайды. Ереже болжамына қысқа әpi дәл жеткізу жайылма сөйлем мен жалғаудан тұрады-мыс "Егер..., анау" немесе "немен... сонда да".
  

Қашан ғылыми болжам аксиматикалық немесе негіздеу мүмкін емес, қажетті түрде жұмысты қайтадан бастау.

Келесі тармақ эксперименттік дайындықта пайда болған өңдеу және нақты әдістемені және әдісті зерттеуді таңдау. Тәжірибелі-эксперименттік әдістің жұмысы екі топқа келісіп бөлінеді: теориялық және эмпирикалық.

т.б.).

қиыншылықты салыстыру эксперименттінің тобы

қиыншылықтың үндемелі нәтижесі

проблеманы салыстыру кезіндегі эксперименттің конторольдық

тобы

Эксперименттік бағдарламаны дайындауда қазіргі пайдалануына жай кепілдік. Олар осылай кұрылған, сұрақтарға жауап беру, эксперименттік бағдарламаның төртінші қатарындағы "үлгідегі құрылымы" табылады, эксперименттік бағдарламаның пунктына сәйкес cіз мәтінді жазба түрінде рәсімдеп, тізбелердің оның мазмұнын ашуға назар аударыңыздар.