түбін мекен етіп жүруі де адам баласының мифтік

Билер сөзінің
фольклорлық
сипаты
Шешендік сөздер өзінің табиғаты,
жанры, қалыптасуы, сақталуы жағынан
алғанда ауыз әдебиеттің ағыз
әңгімелер тобына жатады. Әуел баста
нақтылы шығарушысы болғанмен,
мұндай сөздер бірте- бірте өзгерістерге
ұшырап, қырланып, халықтың ортақ
рухани қазынасына айналды. 
 
 Шешендік сөздерінің сұрыпталып, айрықша
тартымды, құлаққа жағымды, санаға сіңімді
болып мүсінделуінде, әуел бастағы “кедір
бұдырдан” арылып түрі мен мазмұны сәйкес
бірлестікке жетуінде халықтың ұжымдық
“даналығының” табы жатады. 
 
Қазақ, халқының тапқырлықты, өмір
құбылыстарын бейнелі сөздерге бөлеп
берушілікті ерекше бағалағаны, тіпті
сөз өнерін культке айналдырғаны
ертеден белгілі. Бұл-көне дәуірде
сөздердің магиялық күші бар деп
сенгендікке байланысты көрініс. 
 
Шешендік сөздер көп ретте билер сөзі
ретінде таралып сақталған. Аты аңызға
айналған Майқы биден, Ұлы жыршыдан,
Сыпыра жыраудан, Жиренше шешеннен
бастау алатын шешендік сөздер тізбегі XX
ғасырға дейін жалғасады. 
Тулеш Ұлжалғас

Зерттеушілеріміз бұл жанырды
шешендік арнау, шешедік толғау
және шешендік дау деп үлкен үш
салаға бөліп қарап әр қайссына
ерекше көңіл бөлген. Қазақ
шешендік сөздерінің көрнекті
нұсқалары халқымыздың басына
ауыр заман туған кезде өздерінің
биік мемлекеттік парасаты, ел
келешегін кең ойлайтын
кемелдігі арқасында өшпес
даңққа ие болған Қаз дауысты
Қазыбек Келдібекұлы, Төле
Әлібекұлы, Әйтеке Байбекұлы
атымен байланысты айтылады. 
Аңыз, шежіресі, ел
естелігі аралас келіп
отырса да, қоғам
қайраткерінің нұрлы
бейнесі көмескіленбей,
жұртшылық санасында
жаңғырып, іріленіп
жетуі, олардың ел
мұратын жоғары ұстаған
еңбегі ардақталып, үрім-
бұтағына, халқына
өнеге-үлгіге айналып
отыруы- таңғаларлықта,
сүйсінерлік те құбылыс. 

жүктеу/скачать 1,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: