Қазақ эпосының жекелеген үлгілерін алып қарағанда да осы
айтылған заңдылықтың ізін көреміз. Бұл ретте қайсы бірі тарихи
аңыз бен ертегінің, енді біреулері батырлық жырдың шартына
неғұрлым жақын келетін бірнеше ескерткішті, атап айтқанда: "Ер
Едіге", "Ер Көкше", "Ер Сайын", "Қарасай-Қазиды" сөз ету
қаһармандық эпостың ежелгі ерекшеліктерін де, олардың әрбір
нұсқа-вариантта түрліше жүзеге асатынын да дәлелдеуге
мүмкіндік береді.
Қаһармандық жырдың түпкілікті мұраты-
елдің бүтіндігін,ынтымағын және
тәуелсіздігін қорғайтын,қастасқан жауды
мұқатып,халықты азаттыққа,бақытқа
жеткізетін ерлердің сом бейнесін
жасау,олардың өнегесін мадақ ету ғой.
Үшкемпір Әсемай
"Ер Сайын"-қаһармандық эпостың белгілерін
неғұрлым мол қамтыған туынды.Мұнда қарт ата-
ананың бала тілеуі,әулиелердің аян беріп,тілегін
қабыл етуі,Сайынның ерте есеюі,оған қалыңдық
ізделуі,сырт жауға аттануы,соғыста сәтсіздікке
ұшырауы,ақылды әйелінің көмегімен жарақатынан
жазылып аман қалуы секілді "қалыпты" тізбек
түгелге жуық сақталған.
Бір жасына келгенде,
Балалықты қимады.
Екі жасқа келгенде,
Елеулі ермен тең болды.
Үш жасына келгенде,
Үш шарбақты ноғайдың,
Бәрі дағы таң қалды.
Бір түрлі туған жан болды.
Төрт жасына келгенде,
Төрге қарай ұмтылды.
Бес жасына келгенде,
Бес қаруды сайлады..
Қазақ халқы ауыз әдебиетінің мол саласы-эпосты жинау,жариялау,зерттеу
жолында бұрынды-соңды істелген жұмыс көрнекті.Эпикалық
аңыздаулардың табиғаты,даму жолдары,жеке нұсқалары,көркемдік
Достарыңызбен бөлісу: |
