Синтаксистік парадигмалар


Модаль сөзді мүшеленбейтін сөйлемдер деп сөйлеуші тарапынан



Pdf көрінісі
бет302/374
Дата07.01.2022
өлшемі2,27 Mb.
#17280
түріМонография
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   374
Байланысты:
Paradigma2015-1

Модаль сөзді мүшеленбейтін сөйлемдер деп сөйлеуші тарапынан 
алдында  айтылған  біреудің  пікіріне  құптау,  мақұлдау,  қостау,  нық 
сенім білдіру жəне іс-əрекетке болымды/болымсыздық тəрізді мағы-
надағы  ақпаратты  беру  мақсатында  жұмсалатын  сөйлемдерді 
атаймыз. 
Олардың негізгі белгілері мыналар:
1. Алдындағы айтылған ойдың негізінде тұтас ақпарат бере алады;
2. яғни контекстің негізіндегі коммуникативтік бірлік;
3.  құрамы  жағынан  не  бастауышқа,  не  баяндауышқа  саралана  ал-
мағандықтан, мүшеленбейтін сөйлем болып табылады;
4. қолдану ыңғайына қарай диалогте жеке дербес түрде де, құрмалас 
сөйлемнің бір сыңары ретінде де кездеседі.
Мүшеленбеу тұрғысындағы модаль сөзді сөйлемдер мынандай семан-
тикалық топтарға бөлінеді:
1) Болжал мəнді мүшеленбейтін сөйлемді мүмкін модаль сөзі жасай-
дымысалы: -Түрікпен «тізе қосқаннан» бері Қырымның қаншама жапа 
шегіп жатқанын мен жақсы білем, - деді Ораз-Мұхамед. -Мүмкін. Бірақ 
түрікке  арқа  сүйемесе,  Қырымды  біз  жаулап  алатын  едік  қой!(М.М.). 
«Мүмкін» мүшеленбейтін сөйлемінің «Қырым көп жапа шегіп жатқан 
шығар» деген жорамалдау мағынасы алдыңғы контекст арқылы түсінікті 
болып тұр.
2) Қостау/растау, келісу мəндеріндегі мүшеленбейтін сөйлемді мақұл, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   374




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет