Сөздің көп мағыналылығы. Омонимдер



Дата16.10.2023
өлшемі2,24 Mb.
#115691

Сөздің көп мағыналылығы. Омонимдер.


Абайдың ақындық мұрасы

панкв


.
«Физули, Шәмси, Сәйхали...»
Фзули, Шәмси, Сәйхали,
Науаи, Сағди, Фирдауси,
Хожа Хафиз – бу һәммәси
Мәдәт бер я шағири фәрияд.
Сөздік:
1.Мәдәт (арабша) – көмек
2.Шағири (арабша) – ақын.
3.Фәрияд (парсыша) – теңдесі жоқ, асыл.
(1855-1881 жылдары аралығында жазған өлеңі. Бір шумақ, төрт жолдан тұрады)

Сөздің көп мағыналылығы. Омонимдер.


«Вадим» – Лермонтовтың аяқталмай қалған романы. Абай түпнұсқаның жалпы сюжетін басшылыққа ала отырып, еркін аударған. «Вадим» 40 шумақтан тұрады. «Батар күнге шымылдық көк бұлт кең» деп басталады. Поэманы «Вадим» деп жүрміз. Абайдың өзі қалай атағаны беймәлім, қолжазбаның бірінші беті жыртылып қалған екен. Поэма ертеректе, Абайдың үйренушілік, еліктеушілік шағында (1880-1883 ж.ж.) жазылған.
Абайдың күйлері:
  • «Тор жорға»
  • «Май түні»
  • «Желдірме»
  • «Майдақоңыр»
  • «Ақ толқын»

Рашид-ад-Диннің «Жылнамалар жинағы» (Жамиғ ат-тауарих), Хондемирдің «моңғолдар тарихы», Әбілғазы Баһадүрханның «Түрік шежіресі» (Шежіре-и Түрк) еңбектері. Қытай тілінің әйгілі білгірі, шығыстанушы, чуваш халқының перзенті Н.Бичуриннің (Иакинф) бүкіл әлем шығыстанушыларының қолынан түспес кітабына айналған, қытай жылнамалары мен жалпы тарихынан (Ганмудан) теріп аударып, 1851 ж. жарық көрген «Көне замандарда Орта Азияны мекендеген халықтар туралы мәліметтер жиынтығы» атты үш томдық еңбегін оқу арқылы тарихи тұжырым жасап, мақала жазды деп айта аламыз.
ҮШ СҮЮ
  • Алланы сүю
  • Адамзатты бауырым деп сүю
  • Әділдік жолын сүю

…Өлді деуге сия ма, ойлаңдаршы, Өлмейтұғын артына сөз қалдырған?
1896 жылы Абай екі әйелінен туған ұл­дары­мен бірге түскен суреті. Ортада отырған Абай 51 жас­та. Елағасы ретінде кемеліне келіп, кемеңгерлікке жеткен шағы. Сонымен қатар ол тоғыз баланың әкесі және сегіз немере сүйіп отырған ардақты ата. Абайдың оң жағында бәйбішесі Ділдәдан туған тұңғышы Ақыл­бай 35 жас­та, соның өзінде 5 баланың әкесі. Сол жағында екінші әйелі Әйгерімнен (Шүкі­ман) туған ұлы Тұрағұл 21 жаста, әлі үйленбеген. Екеуі де қазақ әдебиеті мен мәдениетінде өзін­дік із қалдырған тұлғалар. 
Бұл фото Семейде Н.Куз­нецов фотосалонында түсіріл­ген екен. Түпнұсқадағы көлемі – 9 х13см. Суретті жазушы Мұх­тар Әуезов 1941 жылы 6 ақ­пан­да Абай мұра­жа­йына өткізіпті. Егер бұл фото Мұ­­қаң­ның қолына тимегенде бү­гінге жетпей де қалуы мүмкін еді.
ҚОРЫТЫНДЫ

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет