Syllabus пәннің атауы



Pdf көрінісі
бет26/78
Дата22.12.2023
өлшемі1,4 Mb.
#142730
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   78
№14 дәріс тақырыбы:
Сәбилік кезең. 
Дәрістің мазмұны:
1. Сөздің дыбыстық, ерекшеліктерінің қалыптасуы. 
2. Үш жастағы балаларда жаңадан пайда болатын дағдарыстар. 
Белсенді сөздікті және сөзді дұрыс айтуды игеру жүзеге асады.
Грамматикалық құрылысты, игерудің
өз даму кезеңдері болады. Бірінші кезең бір 
мен екі жасқа дейін – түбірлі сөздержен құралатын сөйлемдер кезеңі. Бұл кезеңде бір 
буынды және екі буынды сөйлемдер ажыратылады. 
Белсенді сөйлеуді қалыптастыру баланың бүкіл психикалық дамуының негізі 
болады. Заттарды өз қолымен ұстап, әрекет етіп көріп, қасиетін ажыратады. Осының өзі 
баланың сөздік қорын дамытады. «
 Киіміңді әкел! «Әжені шақыр! « Атаға таяғын алып 
бер» 
десе баланың түсінігі кеңейіп, қарым-қатынас шеңбері артады. 3 жасқа қарағанда әр 
сөздің мәнін, қолданылатын орнын ажыратып, түсінеді. 2 жастың соңында сөздің мәні мен 
мазмұңын түсініп, қысқаша қызықты ертегіні тыңдап, бірнеше қайталап айтып беруі талап 
етеді. Әңгіме, ертегіні тыңдау арқылы қабылдау, есте сақтау, зейін қою, ойлаудың 
алғашқы белгілері байқалады. 
Ерте балалық шақ және мектепке дейінгі жас арасында 3 жас дағдарысы болады. 
Өзінің «менін» бөлініп шығу дағдарысы, әлеуметтік қатынастар жүйесін қайта қарау. Бала 
бағыты өзгереді. Егер де жаңа қатынастар дұрыс қалыптаспаса, оның ұсынысы қолдау 
таппаса, дербестілік шектеледі, балада үлкендермен қарым-қатынасында көрінетін 
дағдарыстық құбылыстар пайда болады. Л.С.Выготский, Э.Келлер 3 жас дағдарысының 7 
сипаттамасын суреттейді. 
3 жас дағдарысының 7 сипаттамалары: 
1.
Негативизм
- бала ересектер қойған талаптарға жағымсыз реакция көрсетеді. 
Негативизм таңдамалы да болуы мүмкін, ол отбасы мүшесінің біреуінің тілін ғана 
алмайды немесе бір ғана тәрбиешіні тыңдамайды, ал басқаларымен қалыпты қатынаста 
болады. Әрекеттің басты мотиві- барлығын керісінше жасау. 
2.
Қыңырлық ( упрямство)-
бұл баланың өзі қалаған нәрсесін жасауға ұмытылуы. 
Өтпелі кезеңде 
қырсықтық ( строоптивость)
көрініс беруі мүмкін. Бұл нақты бір адамға 
емес, ерте балалық шақта қалыптасқан қатынастар жүйесіне бағытталған. Дербестілік 
тенденциясы байқалады: бала барлығын өзі жасап өзі шешкісі келеді. Негізінен бұл жақсы 
құбылыс, дегенмен дағдарыс кезінде бұл өз 
еріктілікке 
алып келуі мүмкін. 
3.
Наразылық 
– 
бүлікші ( қасарыспалық)-
кейбір балаларда ата-аналарымен 
конфликтілі жағдай жиі кездеесуі мүмкін, олар үлкендермен үнемі соғыс күйінде болады. 
4.
Деспотоизм ( шексіз билеушілік)-
отбасында бір ғана бала болса көрініс береді. 
Бала қоршаған адамдарға өзінің билігін көрсетеді. 
5.
Бағасыздану (обесценивание)-
3 жас дағдарысының ең қызық сипаттамасы. 3 
жасар бала ұрыса бастайды, сүйікті ойыншығын лақтырып тастауы мүмкін, бұл 
құбылыстың барлығы баланың басқа адамдарға деген өзіне деген қатынасының өзгеруі 
жайында хабар береді. Бала 3 жасқа келгенде көптеген жаңа әрекеттердің түрі пайда бола 
бастайды. Осы кезде психикасы да ерекше қарқынмен дамиды. Мұндай жаңа әрекеттерге
сәбидің ойнайтын 
ойынының түрленуі, сурет салуы, жапсыру, құрастыруы жатады.


Бейнелеу әрекетінің әр түрі мен шұғылданып, қарандашпен қағазға өзінше жазу жазып, 
шимайлап, түзу таяқшалар сыза бастайды. Бұлар сурет салу дегеннің өзі бір заттың 
бейнесін қағазға түсіру екенін түсінеді. Баланың алғашқы сурет салуы үлкендердің 
басшылығымен жүзеге асады. 
Сәбилік кезеңде пайда болатын негізгі әрекеті рөлддік дидактикалық қимылды 
ойындар. Осы кезде бала үлкендердің әрбір әрекетіне еліктеп, көптеген заттармен әрекет 
етуді меңгереді. Қоршаған орта туралы түсінігі кеңейеді. Барлық психикалық үрдістер 
дамиды. Заттар мен әрекеті де ойын арқылы дамиды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   78




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет