Тақырыбы: «Қазақстанның физикалық географиясы» Тақырыбы: Қазақстанның физикалық географиялық орны, ауданы және шекаралары


Тақырыбы: Қазақстанның физикалық-географиялық аудандастырылуы. Аудандастыру принциптері



бет15/23
Дата07.02.2023
өлшемі77,72 Kb.
#65837
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23
Тақырыбы: Қазақстанның физикалық-географиялық аудандастырылуы. Аудандастыру принциптері
1.Аудандастырудың негізгі мәселелері;
2.Аудандастырудың басты принцптеріне жалпы сипаттама;
Физикалық географиялық аудандастырудың негізгі мәселесі – географияның әлі күнге дейінгі жеткілікті деңге йде зерттелмеген күрделі проблемалардың бірі . Қазақстанды физикалық-географиялық аудандастыру үшін көптеген әдеби және картографиялық мәліметтер жинақталған. Қазақстанды алғаш рет кешенді физ-географиялзық аудандастыру жұмыстары мен 1913ж Л.С. Берг, 1930ж Р.И. Аболин, 1944ж А.А. Григорев , 1948 ж, Н.г. Рыбин және 1656ж М.М. Өтемағамбетов шұғылданды. Кеңестік кезеңде физикалық-географиялық аудандастырудың негізгі принцптері бойынша Қазақстан 5 табиғи зонаға , 3 табиғи өлкеге және 9 провинцияға бөлінсе , ал 1969ж .А. Федорович басшылық еткен авторлар колективі республика территориясын 8 өлкеге 25 провминцияға және 70 облысқа бөлді. Аймақтвы өлке және провинцияларға бөлу геология геоморфологиялық факторлар бощйыеша , ол облыстарға бөлу зоналарының бөліктерге негізделіп жүргізіледі .1968 жэылоы Москва мемлекеттік университетінің ғалымдары шығарған ғылыми еңбекте Қазақстанның территориясының бжарлық табиғат жағдайларын қамтитын кешендік принцп негізінде жаңадан физикалық-географиялық аудандастыру жүргұіззіледі. Биік таулы аймақтарда биіктік зоналық құрылымдары жіктеледі. Бұл еңбек бойынша Қазақстан территориясы 7 өлкеге , 14 облысқа жъәне 43 провинцияға бөлінеді.
Жоғарыда аталған жұмыстарға қарамастан осы уақытқа дейін Қазақстан территориясын физикалық-географиялық аудандастырудың нақты жасалған схемасы жоқ. Бірақ 1: 1500000 геологиялық, 1:2500000 топырақ, 1: 1500000 тектоникалық карталар құрастырылған.
1970ж Қазақстанның табиғи-климаттық ерекшеліктері ескере отырып төмендегідей физикалық-географиялық аудандастыру схемасы жасалды.
А) Орыс (Шығыс еуропа ) жазығы.Ол 3 зонаға бөлінген:
1.Қуаң дала зонасы.
2.Шөлейт зонасы.
3.Шөл зонасы.
Провинциялары:
а) Жалпы сырт.
б) Елек.
В)Өзен-Жайық.
г)Жем.
д)Каспий маңы.
Ә)Батыс Сібір жазығы. 3 табиғи зоеаға бөлінеді.
1.Орманды дала.
2.Дала зонасы.
3.Қуаң дала зонасы.
Провинциялары.
а)Есіл.
б)Тобыл маңы
в)Шағалалы Ертіс.
г)Ертіс маңы.
д)Құлынды.
Б)Тұран жазық өлкесі.
1.Қуаң дала зонасы.
2.Шөлейт зонасы.
3.Шөл зонасы.
Провинциялары.
а)Солтүстік Торғай.
б)Оңтүстік Торғай.
В)Маңғыстау.
Г)Үстірт.
Д)Төменгі Сырдария.
Е)Ортаңғы Сырдария.
Ж)Солтүстік Қызылқұм.
З)Бетпақдала.
И)Мойынқұм.
л)Балқаш маңы Алакөл.
В)Орал таулы өлкесі. Ол 1 облысқа бөллінген.
1.Оңтүстік Орал таулы облысы.
Провинциялары.
А)Мұғалжар.
Б)Орал сырты.
Г)Сарыарқа (Қазақтың ұсақ шоқысы) өлкесі. 3 зонаға бөлінеді.
1.Дала зонасы.
2.Қуаң зонасы.
3.Шөлейт зонасы.
Провинциялары.
А)Көкшетау.
Б)Атбасар.
В)Теңіз.
Г)БАянауыл-Қарқаралы.
Д)Ұлытау.
Е)Сарысу-Қызылжар.
Ж)Қызылтас.
З)Шыңғыстау.
Д)Алтай Саян таулы елі. 1облысқа бөлінеді.
1.Алтай облысы.
Провинциялары.
А)Батыс Алтай.
Б)Оңтүстік Алтай.
В)Қалба жотасы.
Е)Жоңғар –Сауыр-Тарбағатай елі. 2облысқа бөлінеді.
1.Сауыр Тарбағатай облысы.
2.Жоңғар облысы.
Провинциялары.
А)Зайсан.
Б)Тарбағатай.
В)Жоңғар Алтайы.
Г)Батыс Жоңғар.
Ж)Тянь-Шань таулы елі. 2 облысқа бөлінеді.
1.Солтоүстік Тян-Шань облысы.
2.Оңтүстік батыс Тянь-Шань облысы.
Провинциялары.
А)Іле.
Б)Шу, Іле.
В)Қырғыз жотасы.
Г)Қаратау.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет