Таќырыбы: Жаќып Аќбаевтыњ љмірі мен тарихи-саяси кљзќараст
жүктеу/скачать 299,5 Kb.
|
Дип.-Ж.-Ақбаевтың-өмірі-мен-қоғамдық-саяси-қызметі
| Ф-ОБ-001/033
таптық. 1927 жылдың қаңтарында Семей техникумында қоғамның (ОГҚ) мүшесі ретінде қазақтардың шығу тегі туралы көлемді баяндама жасады. “Қазақтардың шығу тегі” Ж. Ақбаевтың соңғы еңбектерінің бірі деп санау керек. 1927 жылғы ақпанда өзі сөз сөйлеген конференция аяқталғаннан кейін іле-шала Ж. Ақбаев Семейден кетіп, өзін алашордалық кезі жөнінен азырақ кінәлар деп Қызылордаға барады. Бірақ онда да болшевиктердің “құрыш қолы” оның алқымынан қатты қысады. Ж. Ақбаев бір жыл жұмыссыз жүреді, тек 1928 жылы ғана көп қиындықпен Сырдария округтік адвокаттар алқасының мүшесі болып орналасады. Өзінің үміттенгеніндей, алуан түрлі очерктер мен саяси айыптаулардан аулақ болу үшін Ж. Ақбаев қазіргі Жамбыл облысының Шу ауданындағы Новотроицкое селосына кетеді. Ж. Ақбаевтың оңашада ғылыми жұмыспен айналыспақшы болған арманы бұл жолы да орындалмайды. 1930 жылғы 14 қыркүйекте ОГПУ жендеттері “контрреволюциялық әрекеті” жөніндегі айып тағып, оны абақтыға отырғызады. Бұл, бар кінәсі өз халқына бақыт пен бостандық тілегені болып табылатын бұрынғы алашордашыларға қарсы жаппай террордың басы болатын. Олардың біреулері өлтірілді, біреулері Сібір лагерълеріне қамалды, біреулері Ресейдің меңіру солтүстік аудандарына айдалды. “Алашорданың” премьер-министрі Әлихан Бөкейханов екі рет 1922 және 1926 жылдары түрмеге қамалды. Ә. Ермеков пен М. Әуезов 1930 жылы тұтқындалып, олар екі жылдан қамауда болды. Міржақып Дулатов 1928 жылы бас бостандығынан айырылып, Соловкиге айдалды. Жүсіпбек Аймауытов 1929 жылы тұтқындалып, 1931 жылы атылды. Халқымыздың даңқты ұлдары Ахмет Байтұрсынов пен Мағжан Жұмабаев та кеңес түрмелерінің сұмдық қапастарында қаза тапты. Онсыз да сырқат, денсаулығы нашар Жақып қамауда большевик тергеушілердің сан алуан азаптары мен қорлықтарын бастан кешірді. Түрме тозаңында бір жарым жыл болғаннан кейін, 1932 жылғы сәуір айында Ж. Ақбаев қайғылы да әйгілі 58-10 және 59-3 баптар бойынша айыпталып, 5 жыл мерзімге Воронеж облысына жер аударылып жіберілді. Онымен берге Алаш қозғалысының көрнекті қайраткерлерінің бірі, жазушы-драматург Қошке 34 жүктеу/скачать 299,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|