Түркі мемлекеттерінің саяси жүйесі мен әлеуметтік құрылымы көшпелі өмір салтына негізделген болатын. Бұл құрылым көшпенді қоғамның ерекшеліктеріне бейімделген әрі оларға еркіндік пен икемділік сыйлады. Түркілердің әлеуметтік құрылымы қатаң иерархияға негізделгенімен, әрбір қоғам мүшесі өз орнын біліп, міндеттерін орындауға тиіс болды.
Түркі қоғамында қаған ең жоғарғы билеуші болды, бірақ оған қолдау көрсететін ақсүйектер мен тайпа көсемдері де маңызды рөл атқарды. Әрбір тайпаның өз басшысы болды, және олар өз тайпасын билеуде еркіндікке ие еді, бірақ қағанға бағынышты болатын. Ақсүйектерден кейінгі маңызды әлеуметтік топ – әскерлер мен жауынгерлер болды. Олар түркі мемлекетінің әскери қуатын құрап, сыртқы жауларға қарсы тұруда шешуші рөл атқарды. Ал қарапайым халық, яғни шаруалар мен қолөнершілер, мемлекеттің экономикалық негізін құрады.
Бартольд В.В. «Туркестан в эпоху Монгольского нашествия» еңбегінде түркі халықтарының әлеуметтік құрылымы мен көшпелі өмір салтының ерекшеліктері терең зерттелген. Бартольд түркілердің қоғамдағы әрбір топтың маңыздылығын және олардың рөлін егжей-тегжейлі сипаттайды. Оның зерттеулері түркі өркениетінің әлеуметтік құрылымының икемділігі мен тұрақтылығын көрсетеді.
Түркі билеушілерінің дипломатиялық саясаты
Түркі мемлекеттері тек әскери күштерге ғана емес, сонымен қатар дипломатиялық байланыстарға да ерекше көңіл бөлді. Түркі қағандары көршілес мемлекеттермен бейбіт қарым-қатынас орнатып, сауда-саттықты дамытуда үлкен рөл атқарды. Олар Қытай, Иран, Византия және араб мемлекеттерімен дипломатиялық қатынастар орнатты. Түркілердің Ұлы Жібек жолы арқылы жүзеге асқан дипломатиялық байланыстары олардың экономикалық дамуына ықпал етті.
Түрік қағанаты мен Қытай арасындағы қарым-қатынас айтарлықтай маңызды болды. Қытаймен бейбіт келісімдер жасау арқылы түркілер Жібек жолының қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, сауданың дамуына жағдай жасады. Бұл қарым-қатынастар түркілерге саяси аренада өз ықпалын күшейтуге мүмкіндік берді.