Тақырып: Байланыстыра сөйлеу. Қарастырылатын сұрақтар
жүктеу/скачать 26,36 Kb.
|
| Ауызша сөйлеуді дамыту сабақтарында байланыстыра сөйлеу мотивациясын арттыруға жағдай жасау бірқатар әдістемелік әдістер мен жұмыс түрлерін қолдануды талап етеді. Психологиялық әдебиеттерден көрнекі түрде қабылданатын объект ақыл-ойы кем оқушыларды тез қызықтырмайтыны белгілі, өйткені олардың бағытталған әрекеті өте қысқа болады. Осы пән бойынша әртүрлі жұмыстар (конструкциялау, сурет салу, үй жұмыстары және т.б.) балаға ұзақ уақыт бойы оқытылатын пәнге зейінін аударуға көмектеседі. Объективті әрекет процесінде формальды вербальды (сөз) жаттығулар жағдайына қарағанда мәлімдеме мотивтері әлдеқайда жеңіл. Мысалы, «Ойыншықтар» тақырыбы бойынша (1-сынып) балалар өздерінің есімдерін білдіретін сөздермен жай сөйлемдер құрастырып қоймайды, нақты ойыншықтарды манипуляциялау арқылы орындалатын әрекеттер туралы айтады. Педагог балалардан баланың неліктен осы немесе басқа ойыншықтарды таңдағанын, қазір онымен не істеп жатқанын және онымен тағы қалай ойнауға болатынын сұрайды.
Мұндай жағдайға тап болған балалар ықыласпен сөйлейді, өйткені сөйлеу мотиві ойын әрекеттерінің мақсатын түсіндіруге ұмтылу болып табылады. Баланың ауызша байланыстыра сөйлеиеуін жеңу үшін пәнге байланысты практикалық іс-әрекеттерін кеңінен пайдалана отырып, педагог сөйлеуді дамыту сабақтарында бұл жұмыстың ерекше бағытын ескереді. Еңбек және сызу сабақтарының мақсаты іс-әрекеттің объективті нәтижесі болса, сөйлеуді дамыту сабағының мақсаты дұрыс қалыптасқан ойды сөйлеммен тұжырымдауға үйрету. Сонымен, байланыстырып сөйлеуі өте баяу дамиды. Ұзақ уақытқа дейін ситуативті және сұрақ-жауап кезеңінде ғана болады. Өзбетімен баяндауға көшу қиын әрі көп жағдайларда жоғары сыныптарға дейін созылуы мүмкін. Балалар үнемі айтқандарын қошеметтеп отырғанды, сұрақ, айту сияқты көмектерді қажет етеді, Ерекше қиындықтағы - сөйлеу тілінің контекстті түрі. Интеллектісі бұзылған балаларға ең жеңілі – ситуативті сөйлеу тілі, яғни көрнекілікке, нақты жағдайға (ситуацияға) сүйеніп сөйлеуі. Балалардың байланыстырып сөйлеуі фрагментарлы, ондағы логикалық кезектілік, жеке бөлшектер арасындағы байланыс бұзылған. Балалар сюжеттің негізгі мәнін білдіретін қажетті бөлшектерін жиі тастап кетеді, олар көбінесе мәтінде жоқ және кез келген ассоциациялар негізінде бөлшектерді, жағдайларды қосып сипаттайды. Байланыстырылған мәтіні бір тұтас емес және қысқа, тар, баяндағанда анық емес. Байланыстырып сөйлеуіндегі баяндау жеңілдетілген, себепті-салды, уақытты, кеңістіктегі қатынастарды түсінбейді. Байланыстырып сөйлеу тілінің жетілмеу себептері сөйлеу белсенділігі, вербальді есте сақтау, тез шаршағыштық, мотивацияның төмен деңгейі сөз қорының аздығымен сипатталады. жүктеу/скачать 26,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|