2.2 - сурет. 2.3 - сурет. Жанама бағытының өзгеру жылдамдығын бұрыштың өзгеру бағытын көрсететін, бұрыштың өзгеру жылдамдығын бірлік векторға көбейту түрінде өрнектеуге болады:
мұндағы - берілген нүктеде жанамасына перпендикуляр бағытталған бірлік вектор, яғни қисықтық радиусы бойымен қисықтық центріне қарай бағытталған.
(2.1.4) - тен шығады, бірақ болғандықтан .
Сонда демек бұдан - ді аламыз, яғни
мұндағы - нормаль үдеу немесе центргетартқыш үдеу, өйткені ол векторына перпендикуляр қисықтық центріне қарай бағытталған.
Сонымен, нормаль үдеуі жылдамдық векторы бағытының өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын толық үдеудің құраушысы. Нормаль үдеудің модулі:
Қозғалыс шеңбер бойымен болған кезде - үдеуді центргетартқыш үдеудеп айтады. Ал қозғалыс еркін қисықтың бойымен болған кезде - траекторияның кез келген нүктесіндегі жанамаға перпендикуляр, нормаль үдеу деп айтады.
Сонымен, (2.1.2) өрнегіне оралсақ, нүкте жазық қисық бойымен қозғалғандағы толық үдеу векторын былай жазуға болады:
2.3 - суретте үдеу векторларының өзара орналасуы бейнеленген. Осы суреттен көрініп тұрғандай, толық үдеудің модулі:
Бірнеше шектік (дербес) жағдайларын қарастырайық:
- бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс;
- түзу сызықты бірқалыпты айнымалы қозғалыс;
- шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс;
- үдеуі айнымалы түзу сызықты қозғалыс;
- бірқалыпты қисық сызықты қозғалыс;
- қисық сызықты бірқалыпты айнымалы қозғалыс;
- үдеуі айнымалы қисық сызықты қозғалыс;
Бірнеше пайдалы формулаларды еске түсіріңіз: бірқалыпты қозғалыс:
үдеуі тұрақты қозғалыс:
егер болса, онда