75
балалығына күле қарап отыр. Оқытушы бір кезде өлеңін тоқтатты
да:
– Осында неше бала барсыңдар? Жиырма бес пе? Жиырма
бесің де үйленерсіңдер, бірақ шын бақытыңды тапсаң, екі-
үшеуің-ақ табарсыңдар! – деді.
«Жүрегімде орын жоқ сүюден бос», – дейтін Сұлтанмахмұт
жасындағы қыз-жігіттерде «бақытты болмаймын» – деген ой бар
дейсің бе? Бұл жастарда бақыт деген қазір ғана алдыңда күтіп
тұрғандай ғой. Олар оқытушыны күлумен шығарып салды.
Бірақ
мен бұл әңгімені ойымнан шығара алмадым: адамның бәрі бұл
өмірге бақытты болсам деп келеді. Ал бақыт неге өлшеулі?
Бақыттың ең шамшырағы – отбасының бақыты. Өмірін жаңа
бастағалы тұрған жас жігіт пен қызға: «Бақытты бол!» – деп
айтумен бірге, оларға бақыттың жолын сілтеуге бола ма? Жоқ,
әлде «не көрсең де – тағдырыңнан», – деп қоя салу керек пе?
Басқа мұғалімдер қалай ойлайтынын қайдам, меніңше, бағыт
сілтеуге болатын секілді.
* * *
Жанып сүюдің рақатын сезіне алмаған адамға махаббат мәңгі
Арман болып қалады деседі жантанушылар.
Оны басынан өткізбегендер ұлы арманын кітаптан, кинодан
іздеп, кейіпкердің басында болған ғажайып махаббатты өз
өміріне үйлестіріп, қиялданады. Жүрегіндегі бос қалған сүю
сезімінің орнын қиялмен толықтырады дейді. Сүйіспеншілік
жайлы киноларға көпшіліктің құмарлығы содан болса керек.
Жас адам үлкендердей емес қой, шын сырын аса жасыра
алмайды. Махаббат туралы әңгіме болса, үйленген-үйленбегені
бар, құлақ тіге қалады. Жүрек түкпірінде бәрі де ақсаулы.
– Қосыла алмаған махаббат қана – шын
махаббат, – дейді
біреуі.
– Қосылғаннан кейін ол махаббат қайда кетеді?
Бақыттыларды көрер ме едік, шіркін! – деп қоямын. Бақыттының
77
күнде-күнде дәлелдеп жатыр. Ұнатып қосылу әркімде де болар,
ал сүйгенін өмір бойы сыйлап өтетін азамат болу және сол
азаматтың қадірін білетін әйел болу үшін үлкен мәдениет керек.
Сыйластық бар жерде барлығы бар. Отбасы парасатын Төле
бидің жанында жүрген Жанкелді ақыннан артық айта алмаспыз:
Тобылғының түбінде торғай да бар,
Бір жаман мен бір жақсы әрқайда бар,
Екі жаман қосылса күнде керіс –
Екі жақсы қосылар күн қайда бар?
Жаман қатын,
жаман ат,
жаман тазы,
Мұңайтады жігітті малдың азы.
Бейнет болар жігітке – өмір сауда
Көлдің сәйкес келмесе қоңыр қазы.
Әйел-еркек әр
істі дана қылар,
Іс болар ма жаманға шара қылар.
Қандай еркек ақылды болғанменен
Бір-ақ әйел өмірін ада қылар.
Жігіттер ренжімесе, соңғы екі жолын:
Қанша ақылды болса да әйел байғұс,
Бір-ақ еркек өмірін ада қылар.
деп қосса да теріс болмас.
Достарыңызбен бөлісу: