Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық республикалық журнал



Pdf көрінісі
бет19/35
Дата21.01.2017
өлшемі2,75 Mb.
#2412
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   35
Глава  государства  наметил  новую  еще  более  сложную  и  амбициозную  цель-вхождение  в  30 
конкурентоспособных стран. 
В 2014 году в Послании развивается стратегия вхождения в 30 конкурентоспособных стран. 
Смысловая  логика  посланий  Президента  очевидна  –  создание  инновационного  общества, 
основанного  на  интеллектуальной  экономике.  А  интеллектуальная  экономика  базируется  на 
инновационном  человеке,  то  есть  личности,  обладающей  специфическими  качествами  –  готовностью 
гражданина  к  значимым  и  креативным  изменениям:  в  собственной  жизни,  экономическом  развитии,  в 
развитии науки и технологий, быть активными инициаторами и производителями этих изменений [5]. 
Циолковский К.Э. отмечал, что двигателем прогресса становятся люди, ведущие все человечество  к 
счастью, радости и познанию. К этой категории он относил ученых, изобретателей, рационализаторов [2]. 
Современные  реалии  диктуют  необходимость  расширения  этой  категории  людей  до  максимально 
постоянной величины. 
В  новом  столетии  показателем  национального  богатства  выступают  не  запасы  сырья  или  запасы 
производства, а количество способных к творчеству людей
Инновационной  экономике  нужны  работники  с  поисковым  менталитетом,  творческой  интуицией, 
ясным видением того, к чему должна привести та или иная новая технология. 
Существующий  уровень  инновационной  культуры  в  стране  не  отвечает  требованиям  времени. 
Предпосылки  для  развития  человека  и  его  творческих  сил  нужно  создавать.  Решение  данной  задачи 
предполагает вложение средств в образование. 
Известно,  что  мы  отошли  от  советской  системы  образования  и  перешли  к  европейской  системе 
образования. Но и она не является бесспорной. В европейской системе есть как свои плюсы, так и минусы. 
Безусловным  достижением  нового  типа  учебной  деятельности  является  креативное  образование, 
имеющее  конкретные  практические  цели  и  содержание:  развитие  творческих  способностей  человека
расширение  возможностей  потенциала  работника  на  реализацию  собственных  идей.  Оно  нацелено  на 
развитие  постоянной  потребности  в  созидании,  поиске  нового,  в  накоплении  интеллектуального 
потенциала и использовании его на практике. 
Значительным 
достижением 
европейской 
системы 
образования 
является 
воспитание 
инициативности,  энергичности,  целеустремленности.  Такие  позитивные  качества  способствуют 
формированию  активных  граждан,  готовых  бороться за  реализацию  своих  целей  и  устремлений.  Однако 
эти  же  качества  ведут  к  острой  борьбе  и  конкуренции,  когда  главным  принципом  в  общении  людей 
становится, кто кого съест, когда «homo homini lupus est». 
Да  и  само  постиндустриальное  общество  чревато    глобальными  противоречиями,  о  которых  мы 
знаем  только  теоретически,  но  и  они  должны  наводить  нас  на  мысль  о  проблематичности  светлого 
будущего, о том, что западный путь развития  не так уж прекрасен, как может показаться некоторым [2]. 
Ведь даже в современном американском обществе разрыв между богатыми и бедными невыразимо высок. 
Доходы Билла Гейтса превышают доходы рядовых граждан в миллионы раз. И что самое сложное в этой 
ситуации,  этот  разрыв  между  богатством  и  бедностью  носит  не  просто закономерный  характер,  а  вполне 
обоснованный  и  справедливый.  Поскольку  в  постиндустриальном  обществе  человек  богатеет  за  счет 
своего  ума,  за  счет  своих  креативных  способностей.  И  такое  противостояние  создает  неимоверную 
напряженность  в  обществе,  которая  может  сниматься  только  усилиями  социально  ориентированного 
государства [3].  
Большим  плюсом  западной  системы  образования  является  высокая  оплата  труда  ученых,  что 
является мощным мотивационным фактором для разработки не просто новых, но прорывных технологий. 
В  этом  плюс  западной  системы  образования.  Однако  если  посмотреть  вглубь,  то  увидим,  что  эти  науки 
преимущественно  технического  и  естественных  циклов  –  обслуживают  общество  потребления,  создавая 

новые  продукты  и  технологии,  которые  не  только  облегчают  жизнь  человека  и  делают  его  жизнь 
комфортной, но и разучивают людей трудиться, мыслить и самостоятельно принимать решение [2]. 
В то время как продвижение вперед требует формирование у студентов креативности, критичности, 
информативности.  Многие  критикуют  современную  систему  образования  с  парадигмальной  установкой 
на  «критическое мышление», которое  дает  человеку  мозаичные знания,  направленные  на  умение  решать 
ряд нескольких  простых задач путем формальных операций. 
Гуманитарная  основа  системы  образования  предполагает  работу  над  личностью  человека,  ее 
ценностными  установками.  Но  какие  ценности  сегодня  постулируются.  Это  ценности  «Доллара», 
прагматичные  и  материальные  -  благосостояние  и  конкурентоспособность  стоят  выше  альтруизма  и 
коллективизма. Можно сказать, что ценности капиталистического общества и рыночных отношений стали 
ценностями человеческой личности [2]. 
Изменить  эти  негативные  тенденции  может  социально  ориентированное  государство,  которое 
должно сместить планку ценностей в сторону духовности. С этой целью происходит укрепление позиции 
религий.  И  в  нашем  государстве    много  делается  для  возрождения  религиозности  общества.  Но  как 
отмечают  многие  философы,  когда  главным  Богом  является  Золотой  Телец,  все  усилия  могут  оказаться 
бесполезными.  Кроме  того,  сами  религиозные  организации  обросли  чиновничье-бюрократическим 
аппаратом, подверженным коррупции. Сегодня необходим радикальный поворот мировоззрения человека, 
важнейшую роль в котором должна играть светская этика, а не только религиозная [4]. 
Преодолеть эту негативную сторону глобализации может  социально ориентированное государство, 
идеологией  которого  является  национальная  доктрина  «Мәңгілік  ел».  Высокий  смысл  этой  доктрины 
заключается  в  мобилизации  казахстанского  общества  на  основе  всеобщего  труда,  этнической 
толерантности, духовности, ради заботы о будущем, ради вечного процветания казахстанского общества, 
чтобы  ветер  истории  не  смыл  с  карты  Земли  Республику  Казахстан.  Поэтому  национальная  доктрина 
«Мәңгілік  ел»-это  не  просто  мобилизующая  философия,  позволяющая  объединить  общество  и  уверенно 
идти  вперед,  но  и  идеология  социально  ориентированного  государства,  а  также  методология 
воспитательного процесса. 
  Если  обратится  к  истокам  мобилизующей  философии  «Мәңгілік  ел»,  то  нужно  вспомнить 
тюркскую ментальность, в которой была развита и тюркская толерантность, и идея мирового государства. 
Девизом этой идеи стали слова «небо – наш шатер, а солнце – наше знамя» [1]. Это значит, что тюркское 
государство  стремилось  предоставить  всем  покоренным  народам  равные  территориальные, 
экономические,  религиозные,  культурные  и  социальные  права.  Целью  тюркского  государства  были 
безопасность, порядок и справедливость. 
 Тюрки,  стремясь  овладеть  миром,  одной  из  важных  целей  считали  привнесение  в  него  мира, 
порядка и справедливости. Они обеспечивали это путем налаживания порядка, четкой административной 
и таможенной системы, безопасной торговли [1]. 
Правовая  сфера  тюркского  общества  включала  такое    основополагающее  начало,  как    возвышение 
моральных ценностей в поведении индивида, то есть мораль была выше права. Именно поэтому у тюрков 
выше  всех  благ  ставили  магическую  силу  совести,  об  этом  свидетельствуют  пословицы  «Жизнью 
жертвую ради чести», «Зайца может убить и шелест камыша, но герой погибает за свою честь» [1]. 
Кочевое  право  тюрков  в  нормативном  порядке  закрепляет  коллективную  взаимопомощь, 
обеспечивающие  благополучие,  распределение  богатства,  защитный  механизм  общества  от  тяжелых 
природных условий [1]. 
Тюркское  правосознание  провозглашало  принцип  родовой  и  коллективной  ответственности  за 
совершенные преступления членами общины.  
Стройная  система  правил  нравственного  поведения  закреплена  в  этикете  гостеприимства,  который 
стал  воплощением  великодушия и  щедрости  тюрка.  Если  у  всех  народов  гостеприимство-  это  негласное 
правило,  то  у  тюрков  оно  было  закреплено  в  правовой  сфере.  Именно  на  основе  тюркского 
гостеприимства  развивается  уважение  и  почитание  своих  родных,  соседей,  а  отсюда  формируется 
толерантность, этническая и религиозная. 
Сегодня  мир  пребывает  в  посткризисном  состоянии, пытается пересмотреть,  переосмыслить заново 
моральные ценности и идеалы для дальнейшего развития, отличного от западного пути. 
Западное мышление долгое время считалось безальтернативным. Но сегодня и Запад ведет поиск тех 
комплементарных  ценностей,  которые  могли  бы  как-то  компенсировать  ограниченность  собственных 
духовных  ресурсов  посредством  включения  новых  измерений  сознания,  получивших  развитие  в 
восточных  культурах  /4/.  Таким  образом,  намечается  парадигмальный  сдвиг  в  сознании  западного 
человека.  Нам  не  надо  искать  новые  ценности  для  духовного  оздоровления  общества,  они  у  нас  есть,  и 
Президент в своей философии «Мәңгілік ел»   напомнил и воспроизвел великие ценности степи. Нам надо 
только им следовать и воплощать их в своей жизни. 
 
Список использованной литературы: 

1. Булекбаев С. К истокам тюркской толерантности// «Мысль», №1, 2014.С.25-35 
2. Изотов М., Сарсенбаева З. Слагаемые инновационного процесса// «Мысль», №1, 2014. С.5-13 
3.  Иноземцев  В.Л.Современное  постиндустриальное  общество:  природа,  противоречия, 
перспективы. М. «Логос»-2000, 185 с. 
4. Качеев Д., Колдыбаев С. Плюсы и минусы общества потребления// «Мысль», №1, 2014. С15-18 
5.  Назарбаев  Н.А.  Новый  Казахстан  в  новом  мире.  Послание  народу  Казахстана.//  Казахстанская 
правда.-2007.Февраль 
 
 
Аnnotation.  In  the  article  of  Gizatullinа  G.A.  and   Taubaevа  S.T.  "National  Doctrine"  Mangіlіk  el  ":  the 
origins and meaning " addressing global challenges of our time in the context of national doctrine "Mangіlіk el." 
Аннотация.  Г.А.  Гизатуллина  мен  С.Т.  Таубаеваның  «Ҧлттық  доктрина  «Мәңгілік  ел»  идеясының 
бастаулары  мен  маңызы»  атты  мақаласында  жаһандық  проблема мен қазірге  кездегі  маңызды  мәселелер 
қарастырылған. 
 
 
 
 
ӘОЖ:37.0 
 
13+34(574) 
 
СЫНЫПТАН ТЫС ЖҦМЫСТАРДА ХАЛЫҚ ПЕДАГОГИКАСЫ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ 
ТУҒАН ӚЛКЕГЕ СҤЙІСПЕНШІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
Қадырқҧлов А.Ж., Джантлеуова Р.В. 
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты 
 
Қазіргі  уақытта  жоғары  оқу  орындар  мен  жалпы  білім  беретін  орта  мектептердің  алдында  тҧрған 
басты  міндет  оқушылардың  ой-ӛрісін  жан-жақты  дамыту,  оларға  қазіргі  заман  талабына  сай  білім  беру 
және  тәрбиелеу.  Оқушыларды  туған  ӛлкені  сҥюге  тәрбиелеу  тікелей  мҧғалімнің  басшылығымен  жҥзеге 
асырылады.  Сондықтан,  ЖОО  болашақ  педагогтарды,  оқушыларды  туған  ӛлкесін  сҥюге  баулу  мен 
тәрбиелеуге  даярлаудың  ғылыми-педагогикалық  негізімен  қаруландыру  қажет.  Ол  ҥшін  орта  мектепте 
оқушыларды  атамекенге  қҧрметпен  қарап,  туған  ӛлкесін  сҥюге  тәрбиелеудің  психологиялық  және 
педагогикалық  негізін  анықтап  алған  жӛн  деп  санаймыз. Ӛйткені,  оқушыны  жан-жақты  дамыту  дегеніміз 
оның  тек  қана  дене  бітімінің  ӛсіп  жетілуі  емес,  сондай-ақ  баланың  ішкі  жан-дҥниесінің  байып,  рухани 
ӛсуі,  қабілеті  мен  дарынының  артуы,  іскерлігі  мен  дағдысының  ӛрістеуі,  ой  мен  адамгершілік 
кӛзқарастарының  қалыптасуы  болып  табылады.  Оқушының  бойында  осындай  ізгі  қасиеттерді 
қалыптастыру,  олардың  іске  асырылуы сыныптан  тыс  жҧмыстарды  ҧйымдастыруға тікелей  байланысты. 
Сол  себепті  орта  мектепте  сыныптан  тыс  жҧмыстарды  ҧйымдастыру  арқылы  оқушылардың  тәрбиесін 
кешенді қалыптастырудың мҥмкіндігінің мол екендігін кӛрсетпекпіз. 
Оқушылардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  қалыптастырудың  осы  аталған  талаптарын  іске  асыру 
және бҧл салада табысқа жету ҥшін жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие ҥрдісінің және сыныптан 
тыс  жҧмыстардың  қандай  жолға  қойылғандығын  ескеру  қажет.  Осыған  орай  жалпы  білім  беретін 
мектептерде  сыныптан  тыс  жҧмыстарды  жҥргізгенде  оқушыларға  тиянақты  білім  беру  мен  туған  ӛлкеге 
сҥйіспеншілігін  қалыптастырудың  міндеті  олардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  дамытып  қана  қоймай, 
оны  халық  педагогикасы  арқылы  ары  қарай  арттырудың  жолдарын  іздестіріп,  сыныптан  тыс 
жҧмыстардың белгілі бір жҥйемен жҥргізілуін де ойластырдық. Ҧлттық салт-дәстҥрлердің озық ҥлгілерін 
ҥйрету  сабақ  жҥйесінде  іске  асырылумен  бірге  сыныптан  тыс  тәрбие  жҧмыстарында  жалғасын  тауып, 
сабақта алған білім, білік, дағдыларды толықтыруға қызмет етуі керек. 
Сыныптан  тыс  жҧмыстарда  оқушылардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  қалыптастыру  мҧғалімнің 
жеке  басының  қасиетіне,  оның кәсіби  білімі мен  шеберлігіне  және  сыныптан тыс  қоғамдық  жҧмыстарды 
ҧйымдастыру  мен  жҥргізу  қабілетіне  тікелей  байланысты.  Егер  осы  қасиеттің  бәрі  бір-бірімен  ҧштасып 
жатса, оқушылардың туған ӛлкеге сҥйіспеншілік сезімдерінің қалыптасуына жол ашады. 
Зерттеу жҧмысының міндетіне сәйкес оқушылардың туған ӛлкеге сҥйіспеншілігін қалыптастыратын 
сыныптан тыс жҥргізілетін жҧмыстарда біз мынадай мақсаттарды белгіледік: 
1. Бағдарлама бойынша берілген материалдар мазмҧнын оқушылардың туған ӛлкеге сҥйіспеншілігін 
қалыптастыратын халық педагогикасымен байланыстыра отырып меңгерту; 
2.  Оқушылардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  қалыптастыру  арқылы  олардың  оқу  іс-әрекетінде 
белсенділіктерін арттыру; 

З.  Сыныптан  тыс  жҧмыстар  ӛткізу  арқылы  оқушыларды  туған  жерге  патриоттық  сезімді 
қалыптастыру; 
4. Қажетті әдебиеттер мен бҧқаралық ақпарат материалдарымен жҧмыс жасаттыру; 
5.  Сыныптан  тыс  жҧмыстарды  оқушылардың  іскерлігін  арттыратын  педагогикалық  білім,  туған 
ӛлкеге сҥйіспеншілігін қалыптастыруда басты орын алатын бағыт ретінде қарастыру. 
Оқушылардың туған ӛлкеге сҥйіспеншілігін қалыптастыратын сыныптан тыс жҧмыстардың тҥрлері, 
ӛзіндік ерекшеліктері кӛп болғанымен, оларда жҥзеге асатын мақсаттар бірдей болуы тиіс. Олар: 
-  сыныптан  тыс  жҧмыстардың  тҥрлеріне  оқушылардың  қатысуының  тек  қана  ерікті  тҥрде  іске 
асырылуы; 
-  сыныптан  тыс  жҥргізілетін  жҧмыс  тҥрлерінің  әр  оқушының  ықыласына,  біліміне,  бейімділігіне, 
қабілетіне, жас ерекшілігіне байланысты ӛткізілуі; 
-  ҧйымдастырылған  қандай  да  жҧмыстың  тҥрі  болмасын  оқушылардың  белсене  қатысуына, 
ізденімпаздығы мен қызығушылығын арттыратындай бағытта болуы; 
-  ҧйымдастырылған  жҧмыстардың  әртҥрлілігі  мен  оқушылардың  арасында  ӛзара  ҥйлесімділіктің 
болуы; 
- жҧмыс нәтижелі болуы ҥшін оның нақты белгіленген кҥні, мерзімі, айқын кестесінің белгіленуі; 
- туған ӛлкеге сҥйіспеншілікті арттыру жҧмыстарының кешенді тҥрде іске асырылып отырылуы; 
- сыныптан тыс жҧмыстарға оқушыларды тҥгелдей қатыстыру жолдарының іздестірілуі. 
Қазіргі  кезде  мектептерде  сыныптан  тыс  жҧмыстар  кӛбінесе  даталы  мерекелерге  байланысты 
ӛткізілетіндіктен, біз зерттеулерімізді жоғарыдағы бағыттарды нысанаға ала отырып жҥргіздік. 
Мектеп  бағдарламасы  бойынша  сабақтардың  мазмҧндары  шектеулі  болғандықтан  оқушылардың 
туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  қалыптастыруға  қажетті  халық  педагогикасын,  кҥнделікті  оқу  процесінің 
ағымындағы  жаңалықтарды  жан-жақты  қамти  алмайды.  Сондықтан  сыныптан  тыс  жҧмыстарда  тиімді 
ҧйымдастырылған  жҧмыстың  әр  тҥрлері  мен  ӛзара  ҥйлесім  тапқан  іс-әрекет  қана  оқушылардың  туған 
ӛлкеге сҥйіспеншілігін қалыптастыруға мҥмкіндік береді. 
Міне,  осы  орайда  сыныптан  тыс  жҧмыстарда  оқушылардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін 
қалыптастыруды тӛмендегідей жҧмыстар негізінде жҥргізген жӛн: 
1. Әртҥрлі кештер мен апталықтар, 
2. Ҥйірме және ондағы атқарылатын іс-шаралар, 
3. Танымжорықтар мен топсеруендер, 
4. Ӛлкетану жҧмыстары және "Ӛлкетану" мҥйісін ашу. 
Халық педагогикасының оқып-ҥйрету сабақ жҥйесінде іске асырылумен бірге сыныптан тыс тәрбие 
жҧмыстарында  жалғасын  тауып,  оқушылардың  сабақта  алған  білім,  білік,  дағдыларын  толықтыруға 
қызмет етуі керек. 
Оқушыларды  халық  педагогикасы  арқылы  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілікке  баулуда  тӛмендегідей 
міндеттерді негізге алдық: 
-  халық  педагогикасын  пайдалана  отырып,  оқушылардың  бойында  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілік 
қасиеттерін қалыптастыру; 
- қазақ жеріне, еліне, тіліне деген сҥйіспеншілігін арттыру; 
- Қазақстан Республикасының туына, елтаңбасына, әнҧранына деген қҧрмет сезімін қалыптастыру; 
-  ғылымға,  білімге  деген  ықыласын  арттыру,  ӛмірлік  мақсаттарын  айқындауға,  жеке  бастың  жақсы 
қасиеттерінің қалыптасуына кӛмектесу; 
-  халқымыздың  әдет-ғҧрпы  және  салт-дәстҥрімен  таныстыра  отырып,  атамекенің  сҥйетін  және 
қорғайтын азаматтарды тәрбиелеу: 
Оқушыларды  халық  педагогикасы  арқылы  сҥйіспеншілікке  тәрбиелеуде  Ә.Ашай,  А.Аронов, 
А.Д.Алгазин, В.А.Сухомлинский, Н.Ф.Щитов, С.Ешімханов, П.Ф.Лукин, Г.П.Лебедев, А.П.Кабаченко т.б. 
ғылыми-зерттеу тҧжырымдары мен еңбектерін басшылыққа алдық. 
Мысалы,  Ә.Ашай  –  оқушы  жастарды  ҧлттық тәлім-тәрбие  негізінде  оқытып  тәрбиелеу мақсатында 
Баян-Ӛлгей  аймағының  орта  мектептерінің  10-11  сыныптарында  1991-1992  оқу  жылынан  бастап  «Әдеп 
әліппесі»  пәнің  енгізді.  Нәтижесінде  пән  ҧстаздар  қауымы  мен  ата-аналар  тарапынан  кең  қолдау  тауып, 
оқушыларды  ӛз  атамҧраларын,  халқын,  елін,  жерін  сҥйетін,  сонымен  бірге  басқа  ҧлттарды  да  қадірлей 
білетін, қоғамдагы келеңсіз жағдайларга сын кӛзбен қарайтын оқушыларды тәрбиелеуге қол жеткізді. 
Біз  сыныптан  тыс  жҧмыстарымызды  оқушылардың  бойында  туған  ӛлкеге  деген  суйіспеншілікке 
жетелейтін қасиеттерді іздеуден бастадық. Ол қасиеттерді тӛмендегіше белгіледік: 
- атамекенді жақсы кӛру сезімі; 
- туған ӛлкеге бауыр басып, сағыну; 
- атамекенді қорғау жолында шайқасқан батырлар ерлігіне еліктеу; 
- атамекен тарихына деген қызығушылық; 
- туған ӛлкеге деген адалдық; 
- мәдени және тарихи мҧраларға деген мақтаныш; 

- ӛткен шежірелер мен салт-дәстҥрлерге деген қҧрмет. 
Оқушылардың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілігін  қалыптастыруда  атамекен  жайлы  білім  мен  тәрбиенің 
ӛлшемдері мен белгілерін анықтадық. 
Мектеп жасына дейінгілер: баланың – туған жер, ауыл, атамекен тӛңірегіндегі әңгімелерге араласуы. 
Бастауыш мектеп оқушылары: атамекенінің ӛткен тарихынан мағлҧматы болуы, атамекенді қорғауға 
және аялауға бағытталған халық дәстҥрін меңгеруі. 
Жасӛспірім:  атамекендегі  жер-су  аттарының  шығу  тарихын  зерделеу,  қорғау  жолында  қҧрбан 
болғандарды қҧрметтеу, халық дәстҥрлері арқылы атамекенді жырлауға, аялауға даяр болу. 
Жоғары  сынып  оқушылары:  халқымыздың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілікті  қалыптастыратын 
дәстҥрлерін  қолдана  білуі,  оралмандардың  ӛз  атамекендеріне  оралу  жағдайларын  сараптаулары, 
атамекенін қорғау жолына даяр болуы, ауылым – алтын бесік акциясына ат салысулары. 
Туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілікті  қалыптастыратын  қасиеттер,  міндет,  мақсаттар  мен  тәрбиенің 
ӛлшемдері  мен  белгілерін  және  ғалымдардың  еңбектерін  басшылыққа  ала  отырып,  сыныптар  бойынша 
тӛмендегідей талаптарды қойдық: 
- 6-7 сынып оқушыларына қойылатын талаптар: ауыл, туған жер, атамекен, Отан ҧғымдарының ара 
жіктерін  саралауы,  атамекенді  аялауды,  қорғауды,  сҥюді  қалыптастыратын  қасиеттер  мен  халық 
педагогикасының дәстҥрлерінен хабары болуы, атамекеннің тарихи шежірелері мен ескерткіштерін, киелі 
орындарын біліп, қадір тҧтуы, оларды меңгеріп, білім мен тәрбиеде ҧштастыруы; 
-  8-9  сынып  оқушыларына  қойылатын  талаптар:  Кӛне  тҥркі,  қазақ  елінің  және  XVIII-ғасырдағы 
халқымыздың  атамекенді  қорғау  жолында  жанын  пида  еткен  ірі  тҧлғалары  туралы  мағлҧматтарының 
болуы, тарихи тҧлғалардың қалыптасуына ортаның, ҧлттық салт-дәстҥр, әдет-ғҧрыптардың ықпалын білуі, 
халқымыздың  туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілікке  тәрбиелейтін  дәстҥрлерге  деген  кӛзқарастары,  ӛз  пікірлерін 
толық айта алуы; 
-  10-11  сынып  оқушыларына қойылатын  талаптар:  ата-бабалар  ғасырлар  бойы  жинақтаған  дәстҥрге 
деген  қҧрмет,  туған  ӛлкеге  деген  сҥйіспеншілікке  байланысты  туындыларды  ажырата,  талдай,  бағалай 
білуі,  туған  жерге,  елге  деген  сезімдерінің  дамуы,  мемлекеттік  рәміздердің  шығу  тарихын,  оған  деген 
қҧрмет  және  оны  қорғауды  ӛзінің  борышы  деп  санауы,  ата-баба  дәстҥрінен  тәжірибе  ала  отырып,  адам 
бойында туған ӛлкеге деген сҥйіспеншілікті қалыптастыратын қасиеттерді меңгеруі. 
Сыныптан тыс жҧмыстарда оқушылардың туған ӛлкеге деген сҥйіспеншілігін қалыптастыруға негіз 
болатын, халықтық дәстҥрлермен қамтылған, білім мен тәрбие мазмҧнына сәйкестендірілген тәлім-тәрбие 
жҧмыстарының сыныптар бойынша ҥлгі тақырыптарын ҧсынып, сол бойынша жҧмыс жасадық. 
6-7 сыныптарда жҥргізілетін тәлім-тәрбие жҧмысының ҥлгілік тақырыптары: 
-  Қазақстан  Республикасьшың  рәміздері  (ҧлттық  байрақ,  елтаңба,  әнҧранға  деген  қҧрмет).  Қазақ 
жерін дҥние жҥзіне танытудағы байрақ пен әнҧранды спорт шеберлерінің жеңісімен байланыстылығы. 
-  "Атамекен",  "Отан",  "Туған  жер",  "Ауыл"  ҧғымдарында  туған  ӛлкеге  деген  сҥйіспеншіліктің 
белгісін анықтау. 
- "Ауылым – алтын бесігім" (туған жердің әсем табиғаты мен кӛрікті жерлері). 
-  "Туған  жердің  тарихы"  (туған  жер  атауының  шығу  тарихы  мен  оны  қорғау  жолындағы 
батырлардың ерліктері). 
-  "Атамекен  –  жыр  арқауы"  (ақын-жазушылардың  атамекен,  туған  жер  туралы  поэзия  кештерін 
ҧйымдастыру). 
-  Шаһар  бағыты  бойынша  Жамбыл  облысы  мен Тараз  қаласының  киелі  жерлеріне  танымжорықтар 
ҧйымдастыру. 
8-9 сыныптарда жҥргізілетін тәлім-тәрбие жҧмысының ҥлгілік тақырыптары: 
-  Жыр  әніміз  –  атамекен  (оқушылардың атамекен  жайында  жазған  жырлары мен әндерінен кештер 
ҧйымдастыру). 
- Жібек жолы (ӛз ӛлкеміздегі Жібек жолының бағыттары мен кенттерін анықтау). 
- Жер-су ҧғымдары (жергілікті жердегі жер-су аттарының шығу тарихымен жҧмыс жасау). 
- Ауылым - алтын бесігім (осы тақырыптарда сынып аралық КТК ҧйымдастыру). 
- Хош келдің, бауырым (атамекеніне келген оралмандар жайында пікір-талас ӛткізу). 
- "Кісі елінде сҧлтан болғанша, ӛз еліңде ҧлтан бол" атты диспут ҧйымдастыру. 
10-11 сыныптарда жҥргізілетін тәлім-тәрбие жҧмысының ҥлгілік тақырыптары: 
-  "Ауылым  –  алтын  бесігім"  акциясын  ҧйымдастыру  (ауылды  қалпына  келтіру  және  кӛркейту 
шараларына атсалысу). 
-  Атамекен  –  халық  даналығында  (атамекен  жайындағы  XV-XVIII  ғғ.  ақын-жыраулардың  батырлар 
жырларының тәрбиелік мәндері жайында кеш ӛткізу). 
- Ӛлкедегі киелі орындар мен ескерткіштерге экскурссия жасау. 
-  Алыстағы  бауырлар  (ӛз  Отаны  мен  атамекенінен  жырақта  жҥргендер  жайында  пікір-таластар 
ӛткізу). 
- Астана – мақтанышым (Қазақстан астаналары мен қазіргі Астана туралы кеш ӛткізу). 

- Туған жердің тҥтіні де қымбат (дӛңгелек ҥстел ӛткізу). 
Туған  ӛлкеге  сҥйіспеншілікті  қалыптастыруға  бағытталған  сыныптан  тыс  жҧмыстардың  әр 
тҥрлерінің  (кештер,  тәрбие  сағаттары,  КТК,  пікір-талас,  конференция  т.б.)  ӛлкетану,  тарихи-аймақтану 
бағытындағы  саяхаттардың  тәжірибелі-эксперименттік  жоспарларын  (сценарийлерін)  жасау,  тәрбие 
жҧмыстарын  ҥнемі  ҧйымдастырып  тҧру  керек.  Отаның,  атамекенің  сҥйетін  ҧлтжанды  азаматтар 
тәрбиелеуде танымдық ой-әрекеттерін дамытатын тәрбие сағаттарының маңызы зор. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   35




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет