-100 % Үздіктердің сыныбы

Кейбір 
австралиялық университетгердегі қолданьшатын 
бағалау бағаны Оксфордгағы жэне Кембридокдегі бағалау 
жүйелеріне негізделген. Мектептерде сонымен қатар келесі жүйе 
пайдаланьшады: А - 90-100 % (тамаша), В - 75-90 % (жақсы); С - 
40-75 % (қанағахтанарлық); Ю - 25-40 % (нашар); Е - 10-25 % 
(ьютасыз); Ғ — 10 % (қанағатганарлықсыз) (кесте 31).
Кесте 31
Австралиядағы оксфордтық жэне кембридждік бағалау 
нұсқалары
Н1
80 % - жэне одан жоғары (окушылардың бірінші 
және жоғары сыныбы)
Н2А
75-79 % (оқушылардың екінші сыныбы (А тобы))
Н2В
70-74 % (екінші, окушылардың анагұрлым төмен 
сыныбы (В тобы))
НЗ
65-69 % (окушылардың үшінші сыныбы)
Р
50-64 % (қанағаттанарлық)
N
50 %-дан төмен (канагатганарлыксыз)
Көптеген бағаналарда Ыоп-Огасіесі Разз (ЖЗР) жэне Ыоп- 
Огасіесі Ғаіі (ЫОҒ) принциптері бойынша сэйкесінше деңіейлік 
бағалау пайдаланылады. Алайда кейбір университеттерде Ғ1 
категориясы «қанағатганарлық минимум» деңгейіне сэйкес бола 
алады. Бұл жағдайда оқушының орташа балы өту балынан жоғары 
болады. Алайда көп жағдайларда мұндай талап сақталмайды да, 
және де өту балы 53-55- тердің шамасыңда болады. Негізінен 
Австралияда үшінші деңгейден төмен орташа балл талабы 
пайдаланылмайды. Бірақ оқушы мамандықгы тандаған кезде ол 
маңызды болып табылады. Бүл балл осы елдің көптеген оқу 
орындары қолданатьга өрнек бойынша есептеледі:
63

Орташа балл = жалпы балл (баллдардың мөлшері х оқу 
бірлігінің мөлшері) / барлық багалардың мөлшері. Мұнда келесі 
белгілер пайдаланьшады:
-жоғары дайындық = 7
- Жақсы дайындық = 6
- жақсы= 5
- қанагаттанарлық= 4
- қанагаттанарлықсыз 1 тип = 1
- қанағаттанарлықсыз 2 тип = 0
Маквайр университеті, технологиялар университеті, Сидней 
университеті, Корольдік Мельбурндік технологиялық институт 
сияқгы кейбір университеттерде жэне Мельбурндегі Монаш 
университетінде орташа бал 0-4 аралыгында шекгелген. Мұнда 4,0 
максимальдық нәтиже, 3.0 жақсы нэтиже, 2.0 -қанағаттанарлық 
баға жэне 1.0 әлсіз нәтиже.
Курс бойынша нәтиже Иоп-Огасіесі Разз жеткенде эр кезде 
нәтиже эдетте, орташа балды есептегенде ескерілмейді.
Курстық бірліктің салмағы термині салмағы бойынша 
курстарды бір-бірінен айыру үшін пайдаланылады. Мысалы, барлық 
курстар бойынша немесе тек бір курс бойынша.
Әр түрлі штаттарда жоғары мектептер үшін берілетін 
аттестаттар бір-бірінен ерекшеленеді. Алайда көптеген штатгарда 
ең бастысы АТАР (Аизігаііап Тегііагу Асітіззіопз Капк). Үкімет оны 
оқушылар үшін пайдалы деп санап, АТАР-ды қолдады. Олар 
оқушылар жақсы нәтижелерге қол жеткізеді деп сенді. АТАР-дың 
мәндері 7 категорияларға бөлінеді. Соның ішінде 12-жылдықты 
сэтті аяқгай алмаған оқушылар үшін де жеке категория бар. Мысал 
ретіне алар болсақ, онда 80,00-ге тең АТАР көрсеткіші бар 
оқушылар 7 жыл оқып, 80 % жинаған оқушылардан нәижелері 
жогары екенін көрсетеді. Бүл 7 жыл бойы оқу барысында
64

оқушыларға 12-ші оқу жылы авоматгы түрде қосылғанын білдіреді. 
Бүл оларға АТАР-ға мүмкіндік береді.
Жаңа Зелаңдияда орташа балл пайдаланылмайды. Алайда 
олардың білім жүйесінде 9-балдық жүйе бар.
Әлемдік тэжірибені жинақтай келғенде төмендеғідей нақгы 
қорытындылар жасауға болады:
1 .Швеңияда төртбалдық жүйе пайдаланылады, алайда бағалау 
түрі басқаша: «тапсырмады», «тапсырды», «өте жақсы тапсырды», 
«ерекше жақсы тапсырды».
2.Австрия, Испания, Португалия (бастауыш жэне кіші орта 
мектеп), Италпя (бастауыш жэне кіші мектеп), Ресей (орта мектеп) 
жэне ТМД-ның кейбір елдері осы уақытқа дейін көптеген онжылдар 
бойы 5-балдық жүйені сақгап келуде. Алайда Европаның елдері 
үшін 5-балдық бағалау жүйесін қолдану бастауыш жэне кіші 
сыныптарда мектептерде ғана тэн.
3.Норвегия, ¥лыбритания орта мектептерде окушылардың 
оқудағы жетістіктерін анықтау үшін 7-балдық бағалау жүйесін 
пайдаланады. Алайда бұл жүйелердің бір-бірінен айырмашьшығы 
бар: ¥лыбританияда эріптік жүйе пайдаланьшады: С, Ғ, Б , С, В, А, 
мұндағы О - «нашар», Ғ - «нашар», 13 - «қанағаттанарлықсыз», С - 
«қанағаттанарлық», В - «жақсы», А - «өте жақсы». Норвегияда -
сандық бағана - 0-2 балл аралығы орташадан төмен, 3-4 - орташа, 
5-6 ортадан жоғары, 7 - өте жақсы.
4.Исландия, Испания, Италия, Нидерланды, Финляндия 
білімді, яғни оқудағы жетістіктерді бағалауда 10-балдық жүйені 
пайдаланады. Европа елдерінде 10-балдык жүйе жоғары орта 
мектептер үшін қабылданған. Сонымен қатар, Италия, мысалы 
жоғары мекгептерде емгихандарда 100-балдық бағалау жүйесін 
қолданады. 100 балл ең жоғары, ал 60 эдетгегідей ең төмен балл.
65

5.Германияда орга білім беруде 6-бавдық кері қарай 
есептелетін жүйе пайдаланылады. 1 - 8еһг 
«өте жақсы», 2 -
«жақсы», 3 - ЬеҒгіесІі^еп «жеткілікті», 4 - аизгеісһепсі «қанағатганар- 
лық», 5 - тап§еІһаІй «қанағатганарлықсыз», 6 - ип§епи§епсі «өте 
нашар».
Сонымен бесбалдық бағалау жүйесі дұрыс көрсеткіштері жоқ 
жэне де дәстүрлі болып қалған, сонымен қатар білім беру жүйесінің 
осы күндердегі талаптарын қанағаттандырмайды. Кең таралған көп 
балдық жүйе өте қызықгы, алайда эр түрлі елдерде эр түрлі балдар 
қойылады. Ең тиімдісі, яғни көптеген елдерде пайдаланьшатын 
жүйеде әріптермен бағалау жақсы иғерілген. Мүнда әріптер нақгы 
балдардың аралығын көрсетеді. Оқушьшардьщ білімдерін бағалау 
бағанасы ерекше көңіл аударады.
Сонымен 
қатар, 
білім 
берудің 
базалық 
мазмүны 
функционалдық оқытуға көбірек бағьггталған пэндік нэтижелерді 
қарастырады. Бағалаудағы қолданылатын балл мөлшерлерінің 
көптеғен жэне осы сүрақ бойынша көгггеғен келіспеушілік оларда 
айырмашьшықтардың болуына қарамастан осы мысалдарда 
қарастырылған жүйелерде критериалдық бағалау жэне оқушының 
пэн бойынша материалды иғеру деңгейінің дифференциалды түрде 
қаралуы ең негізі больт табылады.
Көріп отырғанымыздай, жаңа талаптарға қарасақ дәстүрлі бес 
балдық бағалау жүйесіне жаңа көзқарас қажет екендігі анықгалды. 
Себебі бесбалдық бағалау жүйесі формалдық түрде қолданылады. 
Мысалы сыныгггың ішінде бэрінен де ең жақсы жауап берғен 
оқушыға «5», сэл қателессе «4» қойьшып отырады. Ал білім деңгейі 
жоғары сьшыппен салыстырғанда жаңағы «5» деғен баға алатын 
білімін «4»-ке немесе «3»-ке жақын бағалау да мүмкін.
Бағалаудың дәстүрлік жүйесі 4 деңгейде жүреді жэне 
оқушының пэн бойынша оқу материалын иғеруіне қарай оньщ 
жеке-оқу-қызметтік жетістіктерін ескереді (кесте 32).
66

Кесте 32
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудьщ дэстүрлік жүйесі

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: