1.4 Жұрнақтардың грамматикалық сипаты
Бұл тараушада «Мухаббат-наме» ескерткіші тіліндегі сөз жасайтын жұрнақтар қазақ тіліндегі сол тектес жұрнақтармен салыстырыла отырып, олардың грамматикалық мағынасы, қолданылу аясы, дыбыстық құрамы, тұлғалық сипаты айқындалады.
XIV ғасыр жазба ескерткіші Мн тілінде есім тудыратын жұрнақтар және етістік тудыратын жұрнақтар ұшырасады. Сөз тудырушы жұрнақтардың мына түрлері жиі ұшырайды: 1) есімдерден есімдер тудыратын жұрнақтар; 2) етістіктерден есімдер тудыратын жұрнақтар. Сонымен қатар үстеу жасайтын жұрнақтар да жоқ емес.
Зерттеу барысында Мн ескерткішіндегі кейбір жұрнақтар сөз жасау процесінде көбірек қолданылса, кейбіреулерінің жұмсалу аясы тар бірлі-жарымды сөздердің құрамында кездесетіні байқалды. Яғни сөз тудырушы жұрнақтар өнімді, өнімсізділігімен де ерекшеленеді. Олардың жалпы сипаты төмендегідей.
Достарыңызбен бөлісу: |