Жағдайлы тапсырмалардың шешімдері. Ым және қимылдардың көмегімен келесі жағдайлардағы қатысушылардың әрекеттерін көрсетіңдер (жұмыс жұппен немесе топпен жүргізіледі).
а. «Далада». Жолаушы сізден кинотеатрға өту жолын сұрайды. Ал, кинотеатр өте жақын, қарама-қарсы тұр. Жолаушыға жауап берген кезде сіз қандай ым қолданасыз? (ым көрсету: саусақпен емес бүкіл қолымен)
ә. «Мектепке келе жатқан жолда». Келе жатқан жолда (2 ауысым) сіз мұз айданына бара жатқан достарыңызды көресіз. Олар да сізді көріп қалып, бірге шақырады. Сіздің достарыңыздың ымы мен өзіңіздің ымыңы қандай болады? (шақыру-ымы және бас тарту-ымы)
б. «Сабақта». Мұғалім тақтада жазып тұрған оқушыға қатесін үндеме көрсетеді. Оқушы тез арада есіне түсіреді. Оқушы мен мұғалім қандай ымдарды қолданады? (көрсету-ымы және ескертүсу-ымы)
в. Сабақта сіз есеп шығару жолын қатты ойланып қалдыңыз? Сіз бұл жерде қандай ымды қолданасыз?
г. Сіз сабақтан үйге келгенде, жақсы көңіл-күйіңізбен үндемей «бес» алғанынызды көрсетесіз. Қандай ымды қолданасыз?
д. Кешкі аста әжеңіз сізге ботқаны ұсынады, бірақ ал сіз үнсіз келіспейсіз. Қандай ым мен мимикааны қолданасыз? Ал әжені ренжітіп алмас үшін, қандай сөз айтасыз? (ым келіспеу)
е. «Саяхатта». Сіз саяхатта оттың қасында отырасыз. Бір ұл бала өзеннен су алуға кетеді. Бір кезде, ол қобылжып, өзенде көргеннен қорыққанын айтады. Ол қандай ым мен мимиканы қолданады (орынға көрсету-ымы).
ж. «Балық аулауда». Балық қармаққа енді ілінген кезде, сіздің қасынызға досыңыз келеді. Сол кезде сіз оның тыныш болуын қалай ескертесіз?
Қорытынды: Кейбір кездерде вербалды емес құралдармен, сөзсіз де ойынды жеткізуге болады. Мәскеуде пантомима театры бар. Көбінесе сіз бір де бір дыбыс естімейсіз. Бірақ, залы көрермендерге толы.
Ым және қимыл әлемі өте бай. Мысалға, мына ымдар не білдіреді?
Тіл көрсету - мазақтау-ымы.
Маңдайдан соғу - еске түсіру-ымы.
Жұдырықпен қорыту – қорқыту ымы.
Қабағын көтеру - таңғалу-ымы.
Басты екі қолмен ұстау - қорқу-ымы.
Ымдар және жағдайлардың жазылуын лингваәлемтану сөздігінде таба аласыздар. «Орыс сөздігіндегі ымдар мен қимылдыр» А.А. Акишинованың, Х.Кано, Т.Е.Акишининованың редакциясынан (М. 1991ж.).
