Лизосомалар - шар тәріздес көлемі 0,2-0,4 мкм 1 мембранамен қапталған органелла құрамында гидролиттік ферменттер - гидролаза,протеиназа, нуклеаза, гликозидаза, фосфатаза,липазалар болады. Олар биополимерлерді ыдыратады. Лизосоманы 1949 жылы Де Дюв ашқан. Лизосоманың 3 түрі бар.
Біріншілік лизосомалар диаметрі 0.2 - 0.5 мкм құрамында гидролаза, фосфатаза ферменттері эндоплазмалық тордың мембранасында синтезделіп, гольджи аппаратына түсіп, лизосоманың құрамына кіреді. Атқаратын қызметі: Клетка ішілік асқорыту процесіне қатысады. Фагоцитоз не пиноцитоз көпіршіктерімен қосылған лизосомалар асқорыту вакуольдерін түзіп, клеткаға енген бөтен заттарды жояды. Лизосомалардың көмегімен клетка ішіндегі ескірген немесе бұзылған құрылымдық компоненттер, тіпті кейде тұтас клеткалар мен мүшелер ыдырап жойылады.(мысалы, итбалықтың құйрығы)
