«ТҮркі әдебиеті бастаулары: зерттеу мәселелері мен оқыту әдістемесі»

182 
алмайды, бәрін біртұтас етіп байланыстыра алмайды. Кейбір 
оқушылар жай мәтіндерді енгізсе, кейбіреулер мағынасын 
түсінбеді. Екіншісі 
–
менталды карталарды қолдана отырып, 
сараланған тапсырмаларды әзірлеу, өйткені сіз оқушылардың 
салынған карталарына сүйене отырып, тапсырмалар жасауыңыз 
керек. Алайда, мұнда біз оқушыларға өздерінің ақыл
-
ой 
карталары бойынша тапсырмалар ойлап табуға және сарапшы 
ретінде әрекет етуге мүмкіндік беруге тырыстық.
Қашықтықтан
оқыту жағдайында miro.com онлайн
-
конструкторы қолданылды, бұл 
– 
онлайн
-
тақтаның
көмегімен 
қашықтан
бірлесіп жұмыс істеуге арналған оқыту платформасы. 
Бұл конструктор қашықтан оқыту кезінде ыңғайлы, мұнда сіз 
түстерді, мәтіндердің құрылымын өзгерте аласыз, стикерлер, 
суреттер, пайдалы сайттар қоса аласыз. Жұмысты жеке, топта 
жасауға болады, зерттеу үшін басқаларға беруге болады. Мұғалім 
редакциялауды, түсініктеме беруді немесе тек қарап шығуды 
таңдау арқылы оқушылардың құқықтарын шектей алады. 
Мазмұнды деңгейлер бойынша белгілеуге болады, содан кейін әр 
түрлі оқушыларға бір тақтада әр
түрлі материалдар қол жетімді 
болады.
Ақыл
-
ой карталарын құру процесінде түсті кодтау техникасы 
(Color coding) қолданылды, мұнда карталардың мазмұнын түстің 
көмегімен "кодтауға" болады [4, 360 бет]. Осылайша, 
сызықтардың әр түрлі қалыңдығы, бұтақтардың әр
түрлі түстері, 
кілт сөздердің әр түрлі түстері 
– 
осының бәрі оқушылар оңай 
қабылдайтын
жарқын визуалды өнімді жасайды. Мысалы, әрекет 
элементтері жасыл түске, ал проблемалар қызыл түске боялуы 
мүмкін. Оқушылардың сұхбаттарын талдау түсті кодтау 
техникасын
енгізу оң нәтиже бергенін көрсетеді:
- 
түсті карта тереңірек есте қалады;
- 
пән бойынша сөздік қорын жақсартуға ықпал етеді;
- 
оқуды қызықты етеді және оқушыларды ынталандырады.
"Жүйелік ойлау өнері: жүйелер туралы қажетті білім және 
проблемаларды шешуге шығармашылық көзқарас" кітабында 
авторлар [5, 7 б.]: "жүйеде байланыстар неғұрлым көп болса, 
жүйеге әсер ету мүмкіндіктері де соғұрлым көп болады. Күш 
қолдану
нүктесін дұрыс табу маңызды, содан кейін рычаг жұмыс 
істейді". "Күш қолдану нүктесі" ретінде келесі дағды таңдалды: 

183 
оқушылардың жүйенің негізгі компонентін бөлектеу қабілеті. Біз 
four elements process chart әдісін қолдандық, оның мақсаты 
– 
төрт 
элементтен тұратын ақыл
-
ой картасын құру және оларды әр 
оқушы үшін маңыздылығына қарай саралау. Бақылаулар 
көрсеткендей, оқушылардың пікірлері әр түрлі, сондықтан 
мұғалім оқушыларды бағыттап, негізгі элементті таңдауға 
көмектесуі керек.
Оқушылар арасында деректер жинау мақсатында 
сауалнамалар, сұхбаттар, кері байланыс жүргізілді. Сіздердің 
назарларыңызға сұхбат сұрақтарын және оларды талдауды 
ұсынамыз
: 
1) Mind map мазмұнын пайдалану проблемалық мәселені 
шешуге көмектесті деп ойлайсыз ба? (иә: 100%).
2) Ақыл
-
ой картасын қолдану арқылы элементтер арасындағы 
ұқсастықтар
мен айырмашылықтарды табу оңайырақ деп 
ойлайсыз ба? (иә: 80%).
3) Mind map себеп
-
салдарлық байланыстарды табуға 
көмектеседі ме? (иә: 100%).
4) Сіз сабақтың соңына дейін картаңызға қандай да бір 
түзетулер немесе өзгертулер енгіздіңіз бе? (иә: 32%).
5) Сіздің ойыңызша, mind map құру және қолдану сіздің 
тақырып туралы түсінігіңізді жақсартты ма? (иә: 100%).
6) сіз өзіңіздің ақыл
-
ой картаңызды ғана қолданғыңыз келеді 
ме немесе жұпта немесе топта жұмыс істегіңіз келеді ме? (топта: 
74%). 
Сауалнама сұрақтарын талдау көрсеткендей, барлық 
оқушылар 
ақыл
-
ой 
карталарын 
қолдану 
ақпаратты 
құрылымдауға, визуализациялауға, жоғары тәртіп дағдыларын 
дамытуға, себеп
-
салдарлық байланыстар орнатуға көмектеседі 
деп келіседі. Балалардың көпшілігі ақыл
-
ой карталарын құру 
дағдыларын өмірлік мәселелерді шешуде қолданатындығын атап 
өтті
. 

жүктеу/скачать 3,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: