Учебно-методическое пособие для студентов-бакалавров базового уровня владения казахским языком всех направлений подготовки Филиала. / Г. Т

96 
 
информатика саласы бойынша қызмет (оказать) пе? 9.Сендер олармен қандай 
мәселе жөнінде (говорить).  Бастық не үшін (собирать)?  
 
2-
жаттығу.  Үлгі  бойынша  етістіктерді  келер  шақтың  формаларына 
қойып, орыс тіліне аударыңыз. 
Үлгі: Мен ертең жұмысмды тапсыр... .  – тапсырамын – тапсырармын -  
тапсырмақпын 
 
1
.Мен  жазда  Балқаш  көліне  бар....  .  2.Сен  Қазақ  Мемлекеттік 
университетіне оқуға түс ... . 3.Сіз актер болуды жоспарла... . 4.Ол курстық 
жұмысын  ертең  тапсыр...  .  5.Біз  ауа  райы  жақсы  болса,  келесі  жексенбіде 
тауға  бар...  .  6.Сендер  қоғамымыздың  қайраткері,  атақты  актер  Асаналі 
Әшімовпен  кездес...  .  7.  Сіздер  демалыста  ауылдарыңа  қайт...  ма?  8.  Олар 
Астана  қаласында өтетін конференцияға қатыс... . 
 
3-
жаттығу. Көп нүктенің орнына керекті сөздерді қойыңыз. 
1. 
Берік  домбыра  тартуды  ...  .  2.  Қазақ  халқының  ұлттық  аспаптары 
жайында  реферат  ...  .  3.  Студенттердің  компьютер  сауатылығын    көтеру 
мақсатында курс ... . 4. Біздің университетте «Наурыз той» атты іс-шара ... .  
5
.  Сенің  отбасың  басқа  қалаға  ...  пе?  6.Сіздер  кино  өнері  жайында  өздік 
жұмыс  ...  ме?  7.Сен  бүгін  жұмысқа  сағат  нешеде  ...  ?  8.Олар  орталық 
емханада ... . 9. Біз түскі тамақты мейрамханада ... .  
Керекті  сөздер:  көшпек,  үйренбек,  ашылмақ,  өткізілмек,  емделмек, 
тапсырмақсыңдар, жазбақпын, бармақсың, ішпекпіз. 
 
4-
жаттығу. Сөйлемді кеңейтіңіз. Үлгі бойынша жұмыс жасаңыз. 
Үлгі: Біз бармақпыз. 
Біз саябаққа бармақпыз. 
Біз саябаққа жексенбіде бармақпыз. 
Біз саябаққа жексенбіде достарымызбен бармақпыз. 
Біз саябаққа жексенбіде достарымызбен жаяу бармақпыз. 
Біз саябаққа жексенбіде демалу үшін достарымызбен жаяу бармақпыз. 
 
5-
жаттығу. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыстаңыз. 
1
.Бұл  әдебиетші  студент  болашақта  болмақ.  2.  Ол  ертең  уақытысында 
курстық жұмысын тапсырмақ ертең курстық. 3.  Оған телефон бұл хабарды 
арқылы  айтпақ.  4.Студенттер  бойынша  пікірталас  осы  тақырып  өткізбек. 
5
.Біздің жетім балалар үйіне қолдау көрсетпек мекемеміздің қызметкерлері. 
6
.Алыстағы  арқылы  туыстарыммен  skype  хабарласпақ.  7.Шолпан 
компьютеріне  орнатпақ  осы  программаны.  8.Ол  туралы  көп  оқымақ 
компьютер.  9.Ол  арқылы  көптеген  әлеуметтік  желі  адамдармен    таныспақ. 
10
.Әкем жұмысты ғаламторда істемек.  
 

97 
 
6-
жаттығу.  Берілген  сөйлемдерге  сұрақ  қойыңыз,  шақ  түрін 
анықтаңыз.  
1
.Адам  -  әлеуметтік  жаратылыс  болып  табылады.  2.Адам  қоғамнан  тыс 
өмір сүре алмайды. 3.Бұл баспа арқылы мыңдаған бейтаныс адамдармен ой 
бөліспекпін.  4.Мен  бүгін  кешке  қарай  әлеуметтік  жүйенің  біріне  кірермін. 
5
.Қазақ  халқы  көпшіл,  қонақжай  халық  болғандықтан,  қазақ  жерінде 
жүздеген  ұлттың  басы  қосылған  шығар.  6.Қазақстанда  жүз  отыздан  артық 
ұлттар тұрады. 7.Бұл деректің өзі қазақтардың кең халық екенін дәлелдемек. 
8.
Адам  қиын-қыстау  уақытты  бастан  кешкенде  достары  тарапынан  қолдау 
табар.  9.  Оның  мінезі  ашық  болғандықтан,  онымен  әркім  жолдас  болғысы 
келеді.  10.Әлеуметтік  желілер  үкімет  адамдарымен  қарым-қатынас  жасауға 
мүмкіндік бермек.11.Меніңше, ең үлкен әлеуметтік желі Фейсбук шығар.  
 
7-
жаттығу. Қазақшаға аударыңыз. 
1.
Ты собираешься  пойти к ней. 2. Они планируют позвать  их в гости. 3. 
Я  намерен  перевести  им  текст.  4.  Они  планируют  прийти  к  нам.  5.  Ты 
намерен    помочь  ему.  6.  Выпланируете  даватьмне  книгу.  7.  Они  намерены 
купить  им  мороженое.  8.  Я  собираюсь  сдать  домашнее  задание.  9.  Вы 
намерены  рассказать  им  интересную  историю.  10.  Она  собираетсякупить 
свежую газету.  
 
8-
жаттығу. Сөйлемдерді мақсатты келер шақ формасына қойыңыз. 
1
.Жолаушылар поездан шықты. 2. Наурыз айының ортасы болды. 3. Мен 
үйге ерте келдім. 4. Бүгін біз үйде боламыз. 5. Қонақтар домбыра тартады. 6. 
Мен досыма сыйлық алдым. 7. Қайрат сағатын жөндеуге кетті. 8. Дүкеннен 
азық-түлік  сатып  алайын  деп  едім.  9.  Мен  саған  хат  жаздым.  10.  Суық  күз 
жақындады.  
 
9-
жаттығу. Үлгі бойынша кімнің қандай ойы бар екенін айтсын. 
Үлгі: Қыс аяқталғанда, ауылға бармақ ойым бар. 
 
1
.Сенің  кешке  ертеңгі  сабаққа  дайындалмақ  ...  ...  ...  ?  2.Оның  үйге 
қонақтарды  шақырмақ  ...  ...  .  3.Біздің  бірге  жиналып  әңгімелеспек  ...  ...  . 
4
.Менің  қонақтарға  ән  шырқап  беремек  ...  ...  .  5.  Сіздің  үй  жұмысын  бүгін 
тапсырмақ... ... ... ?  6. Сендердің өздік жұмысты тапсырмақ ... ... ... ? 7. Сенің 
маған жайуап қайтармақ ... ... ... ? 
 
ЛЕКСИКА: Кино өнерінің тарихы 
 
1-
тапсырма. Мәтінді оқып, аударыңыз.  
Кино өнерінің тарихы 
Тұңғыш  киноны  1895  жылы  ағайынды  Люмьерлер  ойлап  тапқан.  1920 
жылдары дыбыссыз, «мылқау» және ақ-қара түсті кинолар шыға бастады. Ал 
30-
40  жылдары  кинопленкаға  дыбыс  жазу  техникасы  меңгеріліп, 

98 
 
кинодраматургиясы  қаурыт  өркендей  бастады.  Дыбысты  шығарылған 
киноның пайда болуы актерлердің шығармашылығына кең жол ашты. Екінші 
дүние жүзілік соғыс аяқталғаннан кейін кинотехника қарқындап жетіле түсті. 
Осы кезеңде кино өнерінің жаңа кезеңі басталды.  
Ал  қазақ  даласына  кино  қазан  төңкерісінен  кейін  келді.  1928  жылы 
алғашқы хроникалық фильмдер түсіріле бастады. Осы жылы РСФСР Халық 
Комиссарлары  Кеңесінің  жанынан  «Востокофильм»  киноқоғамы  құрылды. 
Аталған  қоғамның  Алматыда  ашылған  өндірістік  бөлімі  Қ
азақ  киносының 
алғашқы  туындыларын  дүниеге  әкеле  бастады.    Мысалы,  Түркістан-Сібір 
теміржол магистральі жайында хабар беретін «Турксиб» атты деректі фильм 
түсіріледі.  1938  жылдан  бастан  қазақ  киносының  өркендеу  дәуірінің  екінші 
кезеңі басталды десек те болады. Олай дейтініміз дәл осы жылы «Ленфильм» 
студиясы қазақтың алғашқы «Аманкелді» көркем фильмін қазақтың алғашқы 
кино  қайраткерлердің  қатысуымен    түсіреді.  Бұл  фильм  ұлт  батыры 
Амангелді  Иманов  туралы  болатын.  Оның  режиссері  Марк  Левин  болса, 
Амангелдіні сомдаған әртіс Елубай Өмірзақов еді. Міне, осылай алғаш қазақ 
киносы өмірге келді.  
Ұлы  Отан  соғысы  жылдарында  «Мосфильм»  мен  «Ленфильм» 
киностудиялары  бөлімшесінің  Алматыда  болуы  қазақ  киносының  одан  әрі 
өркендеуіне  әсерін  тигізді.  Бұл  студиялар  Алматыда  өзара  бірлесіп,  ЦОКС 
(Біріккен  орталық  киностудия)  деген  атпен  өзінің  қызметін  бастады.  1941 
жылы  12  қыркүйекте  Алматыда  көркем  фильмдер  шығаратын  киностудия 
ұйымдастырылды. 1944 жылы ол Алматының көркем және деректі-шежірелік 
фильмдер  студиясы  (1960  жылдан  «Қазақфильм»)  деп  аталды.  Дәл  осы 
мерейлі күн, яғни 12 қыркүйекті «Қазақ киносының күні» деп аталды. 
 
Сөздік 
кең  жол  ашты  –  открылась  широкая 
дорога 
көркемдік тәсілдер – художественные 
приемы 
өндірістік бөлімі – производственный  
отдел 
қазақ киносының күні – день казахского 
кино 
үзбей шығарып тұру – беспрерывно 
выпускать 
деректі-шежірелік – документально- 
летописный 
шығарма – произведение, сочинение 
жұт – джут (массовый падеж скота) 
Қаратау қазынасы – достояние Каратау 
кино қайраткерлері – деятели кино 
ұлт батыры – национальный герой 
өркендеуіне әсерін тигізу – оказывать влияние 
на развитие  
мерейлі күн – счастливый день 
тұңғыш кино – первое кино 
дала әндері – песни степей 
түрлі-түсті кинолар – цветное кино 
ақ-қара түсті кинолар – черно-белое кино 
дыбыс жазу техникасы меңгеру – освоение 
техники звукозаписи
 
 
2-
тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз.  
1.
 
Алғаш түсірілген фильмдер қандай болды? 
2.
 
Дыбысы бар, түрлі-түсті фильмдер қай кезде пайда болды? 
3.
 
Қазақ даласына кино қашан келді? 
4.
 
Қазақ киносының алғашқы туындыларын атап бере аласыз ба? 

99 
 
5.
 
Алғашқы көркем фильм қашан пайда болды? 
6.
 
Оның режиссері кім? 
7.
 
Басты рөлде кім ойнады? 
8.
 
«Қазақ киносының күні» деп қай күн белгіленді? 
 
3-
тапсырма. 
Берілген 
сөз 
тіркесі 
қатарларын 
мәтіннен 
толықтырыңыз. 
Үлгі: 
1920 
жылдары  дыбыссыз,  «мылқау»  және  ақ-қара  түсті  кинолар 
шыға бастады. 
Дыбысты  кино,  жаңа  кезең,  хроникалық  фильмдер,  өндірістік  фильм, 
Түркістан-Сібір  теміржол  магистральі,  кинохроника  студиясы,  өркендеу 
дәуірі, алғашқы кино қайраткерлері, ұлт батыры, Ұлы Отан соғысы, Біріккен 
орталық  киностудия,  деректі-шежерелік  фильмдер  студиясы,  қазақ 
киносының күні. 
 
4-
тапсырма.  Берілген  сөздер  мен  сөз  тіркестерін  қазақ  тіліне 
аударыңыз. 
Үлгі: Кино өнері - киноискусство 
 
Тұңғыш  кино,  ойлап  табу,  ақ-қара  түсті,  дыбыс,  қаурыт  жұмыс,  пайда 
болу,  шығармашылық  табыс,  жаңа  кезең,  көркемдік  тәсіл,  түрлі-түсті  кино, 
қазақ даласы, Қаратау қазынасы, кино қайраткері, алғаш туынды, киностудия 
бөлімшесі,  ұлт  батыры,  ұлы  отан  соғысы,  жаңа  өркендеу  кезеңі,  өзара 
бірлесу, қызмет атқару, іске асыру, көркем фильм, мерейлі күн, қазақ киносы, 
өндірістік бөлім.  
 
5-
тапсырма. Сөздерді орын тәртібемен орналастырыңыз. 
1.
Жақсы актер біткен дарын керек болу үшін адамға туа. 2.Сіз жайында 
ойладыңыз  кино  түсіру  ба?  3.Басты  үшін  актер  рөлді  сомдау  образдың 
болмысын  терең  түсінуі  керек.  4.Киноның  сол  елдің  тарихынан  кезкелген 
жанры  хабар  береді.  5.Алғашқы  фильм  Иманов  туралы  ұлт  батыры 
Амангелді болды. 6.Егер маған, мен режисер таңдау еркіндігі берілсе болуды 
таңдар едім. 7.Маған ерекше кино өнері ұнайды. 
 
6-
тапсырма. Сөздерді сәйкестендіріп, сөз тіркесін құраңыз. 
Кино
 
Фильмдер
 
дыбысты 
 
Өнері 
хроникалық 
 
Қайраткерлері
 
кинохроника 
 
Киностудиясы 
қоғам 
 
Батыры
 
ұлт 
 
Дәуірі
 
өркендеу 
 
Кино
 
Орталық 
 
студиясы
 
 
 

100 
 
7-
тапсырма. Жақшаны ашып жаттығыңыз, аударыңыз. 
1.
Меніңше, жақсы актер болу үшін адамға туа біткен дарын (адамға терең 
білім  керек;  адамға  актерлік  шеберлікті  меңгеру  керек;  адамға  кәсіби 
тәжірибие  керек)  керек.  2.Сіз  кино  түсіру  жайында  (шежерелік  фильмдер 
түсіру  жайында;  режисер  болу  жайында;  актерлік  шеберлікті  меңгеру 
жайында)  ойладыңыз  ба?  3.Басты  рөлді  сомдау  үшін  актер  образдың 
болмысын терең түсінуі (актерге үлкен жауапкершілік;  актерге үлкен дарын; 
актерге үлкен шыдамдылық)  керек. 4.Киноның кез-келген жанры сол елдің 
тарихынан  (сол  елдің  мәдениетінен;  сол  елдің  салт-дәстүрінен;  сол  елдің 
ішкі,  сыртқы  саясатынан)    хабар  береді.  5.Алғашқы  фильм  ұлт  батыры 
Амангелді  Иманов  туралы  (қазақтың  қайраткер  ұлы  Амангелді  Иманов 
туралы;  көтерісшілердің  көсемі  Амангелді  Иманов  туралы;  қазақтың 
мүддесін  қорғаған  Амангелді  Иманов  туралы)  туралы  болды  болды.  6.Егер 
маған  таңдау  еркіндігі  берілсе,  мен  режисер  болуды  (журналист  болуды; 
актер  болуды;  менеджер  болуды)  таңдар  едім.  7.Маған  кино  өнері  (музыка 
өнері; сурет өнері; мүсін өнері)  ерекше ұнайды. 
 
 
21-
САБАҚ
 
 
ГРАММАТИКА: Етіс категориясы  
Етістер  (залоги)  выражают  различные  отношения  между  субъектом  и 
объектом действия, изменяются по временам и лицам. В казахском языке, в 
отличие от русского, имеется 5 залогов. 
Категория залога 
Образуется при 
помощи 
суффиксов 
Примеры 
Негiзгi етiс (основной залог) -  
объект сам совершает действие и 
действие совершается в 
изначальной форме. 
 
Мен келдім (я пришел). 
Сен жедің (ты ел). 
Ол ұйықтады (он спал). 
Өздік етiс (возвратный залог) – 
действие направлено к субъекту. 
-
ын/-iн/-н 
Мен тарандым (я причесался. 
Сен жу- ын «мой-ся», тара-н 
«расчеши-сь» 
Өзгелiк етiс (понудительный 
залог) – действие совершается 
под влиянием кого-то.  
– 
қыз/ - кiз;   
ыз/ - гiз; 
 -
тыр/ -тiр; 
 -
дыр/ -дiр; 
 -
т 
Бiз оған  өлең  айт-қыз-д -қ. 
«Мы заставили его читать стихи». 
Мен көйлек сатып ал- дыр- ды- м. 
«Я попросила купить себе платье». 
Ырықсыз етіс (страдательный 
залог) – объект испытывает 
действие со стороны субъекта. 
-
ыл, -іл, -л, 
-
ын, -ін, -н 
Үй жиналды. «Дома убрано». 
Ортақ етіс (взаимный залог) –
действие является общим для 
нескольких субъектов. 
-
ыс, -іс, -с 
Сен оған жұмыс істеуге көмектес. 
«Ты ему помоги работать». 
 

101 
 
1-
жаттығу.  Берілген  сөздерден  өздік  етіс  жасаңыз,  сөйлемдер 
құраңыз. 
Үлгі:  тарау  –  таран  –  Үйге  кіргенімде,  айнаның    алдында  таранып 
тұрған бойжеткенді көрдім.  
 
Қарау, сүрту, жасыру, тебу, сұрау, жуу, байлау, мақтау, көру, жағу, шешу, 
сайлау, бүркеу. 
 
2-
жаттығу.    Берілген  сөздерден  өзгелік  етіс  жасаңыз,  сөйлемдер 
құраңыз. 
Үлгі: жазу – жаздыр – Мұғалім балаға әріптерді қатарлап жаздырды. 
 
Беру,  айту,  бару,  келу,  тарау,  шешу,  сайлау,  бүркеу,  көру,  алу,  сыйлау, 
қызу. 
 
3-
жаттығу. Қазақ тіліне аударыңыз. 
1
.Письмо  отправлено.  2.Книга  написана.  3.  Он  вылечился.  4.  Гости 
приглашены.    5.  Пол  подметен.  6.  Земля  вскопана.  7.Белье  поглажено.  8. 
Окно  вымыто.  9.  Текст  переведен.  10.  Хорошая  песня  спета.  11.Много  чая 
выпито. 12.Дети собрались. 
 
4-
жаттығу. Сұрақтарға жауап беріңіз.  
1
.Бүгін  жиналыс  сағат  нешеде  басталады?  2.  Бұл  тапсырма  орындалды 
ма?  3.Оқушыларға  бұл  тақырып  түсіндірілген  жоқ  па?    4.  Оқулықтар 
кітапханаға  тапсырылды  ма?  5.  Бүгін  дүкен  ерте  ашылды  ма?  6.  Далада 
нөсердің  ағыны  басылды  ма?  7.Мерекеге  ұлттық  киімдер  киілді  ме?  8. 
Көйлектің  етегіне  ою-өрнек  салынды  ма?  9.  Бұл  мереке  наурыз  тойына 
арналды ма? 10.Мерекеге адамдар көп жиналды ма? 
 
5-
жаттығу. Жақшаны ашып,ортақ етіс формасында аударыңыз. 
1
.  Біз  достарымызбен  (увидились).  2.  Біз  бәріміз  жиналып  осы  мәселе 
туралы  (поговорили).  3.  Сен  маған  мына  мәтінді  аударуға  (помоги).  
4
.Жеңіске  жеткендеріне  қатты  қуанып,  бір-бірімен  (обнимались).    5.  Бұл 
елдер жүз жылдан астам уақыт (воевали). 6. Сол пікірталас жиынынан кейін 
біз (сблизились).  7.Ренжісіп қалған екі дос наурыз тойында (помирились).  
 
6-
жаттығу. Көп нүктенің орнына керекті сөздерді қойыңыз. 
1
.Cен  үй  …  .2.  Сіз  балалармен  ...  .3.  Әселге  қораптарды  ...  .4.  Әпкеңе 
еденді ... .5. Кітаптарды сөреге ... .6. Үлгерімі төмен балаларға ... .7. Сәулеге 
кір ... . 
Керекті  сөздер:  танысыңыз,  апарыс,  жинас,  сыпырыс,  қойыс,  қарайлас, 
жуыс. 
 
 

102 
 
7-
жаттығу. Көп нүктенің орнына тиісті етіс жұрнақтарын қойыңыз. 
1.
Оған  Астана  ең  көрікті  қала  болып  көр...ді.  2.Көңіл-күйі  жақсы  адам 
ешқандайсырқатты  сез...бейді.  3.Мектеп  жасындағыбалаларды  киноға 
кір...беді. 4.Жерге қалың кілемдер төсе...ді. 5.Жүгі ауыр екен көтер...іп жібер. 
 
8-
жаттығу.  Сөйлемдерді  оқып,  қарамен  жазылған  етістіктердің  қай 
етіс тұлғасында жасалып тұрғанын айтыңыз. 
1
.  Марал  көлікті  жаздан  бері 
жүргізіп  жүр.  2.  Жауын  бұл  жолы  тез 
басылды.  3.  Театрдағы  қойылым  ұзаққа  созылды.  4.  Тыңдаушыны 
жалықтырыпалмайық.  5.  Әуез  топтың  басшысы  болып  сайланды.  6. 
Серікбай  ата  соғысқаөзі 
сұранып  барған  екен.  7.Сапар  әкесіне  заттарды 
апарысып жүр.  
 
9-
жаттығу. 
Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңыз. 
1.
...  өссе  елдің  көркі,  ...  өссе  жердің  көркі.  2.  Сүйгеніңді  іздесең,  ... 
оңыңнан тұрады. 3. ... ақылды болса, ... дана болады. 4. ... ақыл жоқ болса, екі 
... күш түседі. 5. ... сөйлесең де, ... сөйле. 6. Атың жақсы болса, ... қалмайсың, 
досың  жақсы  болса,  ...  қалмайсың.  7.  Не  ексең,  ...  орасың.  8.Жөнімен 
жіберсең, бала ... кетеді. 9. Жетімді көрсең, ... жүр. 10. ... алсаң, көгерерсің. 
11. 
болсаң,  жасауын  дайында.  ...  болсаң,  қалыңын  дайында.  12.  Құтты  ... 
келсе, қой егіз табады. 
Көп  нүктенің  орнына  қойылатын  тиісті  сөздер: 
Қыз,  ұ
лды,
  
жолда, 
гүл,  айтушы, 
қызды, 
баста,  аяққа,  ойнап,  тыңдаушы,  ойлап, 
қонақ, 
дауға, 
соны, бетімен, жебей, жел, бата. 
 
10-
жаттығу.  Сөйлемдерді аударыңыз, етіс түрін анықтаңыз.  
1.
Компьютер  сөзі  ағылшын  тілінен  аударылған.  2.Компьютер  - 
«есептеуіш»  деген  мағынаны  білдіреді.  3.Қазіргі  таңда  аса  үлкен 
интеграциялық  деңгейлі  сызбалар  пайдаланылады.  4.Қазіргі  кезде 
компьютерлер  көмегімен  киімдердің  үлгісі  жасалады.  5.Қазіргі  кезде 
компьютерлер  көмегімен  заводтар  мен  ғарыштық  кемелерді  басқару  жүзеге 
асырылады.
 
 
ЛЕКСИКА: Қазақтың ұлттық киімдері 
 
1-
тапсырма. Мәтінді оқып, жаңа сөздерді есте сақтаңыз. 
Қазақтың ұлттық киімдерінің ерекшеліктері 
Қай  халықтың  болмысын  ұлттық  киімдерінің  өзіндік  ерекшеліктері 
болады.  Ұлттық  киімдердің  маңыздылығы  сонда,  олардың    өзіндік 
ерекшеліктері  сол  халықтың  мәдениетінен,  ой-танымынан,  сондай-ақ  өмір 
сүру үрдісінен хабар береді. Осы орайда, біз қазақ халқының ұлттық киімдері 
жайында  Қазақстан  Республикасының  Орталық  мұражайында  қойылған 
киімдерді негізге ала отырып,  сөз еткелі отырмыз. 

103 
 
Жалпы, қазақ ұлттық киімдерінің, нақтылай айтқанда,  ерлер мен әйелдер 
киімдерінің  60-тан  астам  түрі  бар.  Киім  үлгілері,  олардың  сапасы, 
қолданылған  материалдар  -  адамның  қай  әлеуметтік  топқа  жататынынан 
хабардар етеді. Жалпы қазақ елі көшпенді өмір сүру қалпын ұстанғандықтан, 
төрт түлік малды пір еткен халық, сондықтан да болар қазақ киім үлгілерінің 
ішінде  малдың  терісі,  малдың  жүні,  малға  байланысты  айқышты  оюлар 
кеңінен  қолданылады.  Әр  заманғы  киім  үлгілері  қазақ  халқының  даму 
тарихынан хабар бергендей.  
Қазақ  халқының  киім-кешегі  ұлттық,  тұрмыстық  және  рухани 
мәдениетінің  бағалы  ескерткіштерінің  бірі.  Одан  қазақ  халқының  ұлттық 
ерекшеліктері,  мәдени  дәстүрлері,  эстетикалық  талғамы  анық  байқалады. 
Киімнің  тігілуінен  халық  тұрмысының  жай-күйі,  мәдениетінің  қалыптасуы, 
ғасырлар  бойы  жинаған  еңбек  тәжірбиесі  көрінеді.  Киімді  сәндеп  кестелеу, 
зергерлік  және  басқа  әшекей  заттармен  әдіптеу  –  сол  халықтың  сұлулыққа 
құштарлығының дәлелі. Халық шеберлерінің көптеген қолтумалары өнердің 
өлмес туындыларына айналды. Олар -  қазақ халқының мәдени мұрасы. Киім 
үлгілерін Мемлекеттік мұражайдан көруге болады.  
 

жүктеу/скачать 1,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: