Абай атындағы Қазақ ҧлттық педагогикалық университетінің доценті, п.ғ.д

Университеттің 85 жылдығына арналған «Қазіргі заманғы математика: 
проблемалары және қолданыстары» III халықаралық Тайманов оқуларының 
материалдар жинағы, 25 қараша, 2022 жыл 
141 
Жұмыстың ӛзектілігі, функционалдық сауаттылық қазіргі тез ӛзгеретін әлемде 
үздіксіз білім беруді, оның деңгейін үнемі арттыруды және білімді жаңартуды қамтамасыз 
етеді. Жұмыстың мақсаты: математиканы оқу барысында мектеп оқушыларына 
функционалдық сауаттылықты қалыптастыруға ықпал ететін педагогикалық шарттарды 
анықтау 
С.А. Тангян компьютерлік дәуірдегі сауаттылық тек функционалдық сауаттылық 
болуы керек екенін айтады. Функционалдық сауаттылық адам мен қоғамның 
қажеттіліктері мен басымдықтарына жауап беретін компьютерлік сауаттылықтың қандай 
да бір нысанын қамтуы тиіс, ал компьютерлік сауаттылық функционалдық 
сауаттылықтың құрамдас бӛлігі ретінде ғана пайымдалады [1, 20-б.]. 
Педагогикалық энциклопедияда сауаттылық ұғымын адамның ана тілінің 
грамматикалық нормаларына сәйкес оқу және жазу дағдыларын белгілі бір дәрежеде 
игеруі деп келтіреді. Адамға қатысты «сауаттылық оның әлеуметтік-мәдени дамуының 
негізгі кӛрсеткіштерінің бірі» болып табылады [2]. Сауаттылық тұжырымдамасының 
нақты мазмұны тарихи түрде ӛзгерді, адамның дамуына қойылатын әлеуметтік 
талаптардың ӛсуімен - оқудың, жазудың, санаудың қарапайым дағдыларынан бастап 
әлеуметтік қажетті білім мен дағдыларға ие болды. 
Г. М. Кожаспирова сауаттылық ұғымын сипаттай отырып, «сауаттылықтың белгілі 
бір салада білім алудың белгілі бір дәрежесі және оларды қолдану қабілеті», - деп атап 
ӛтті [3]. 
Педагогикалық энциклопедиялық сӛздікте функционалдық сауаттылық ұғымы 
кеңейіп, адамның әлеуметтік процестерге саналы түрде қатысуына мүмкіндік беретін 
әртүрлі әлеуметтік қажетті білім мен дағдылардың кейбір кешенін игеру ретінде түсініледі 
[4]. 
Жалпыланған, әлеуметтік-философиялық мағынада Г.Ключарев пен Е.И. Огаревтің 
пікірінше, сауаттылық - табиғи және жасанды тілдердің символдық жүйесін белсенді 
игеруде, сондай-ақ осы жүйені қоршаған шындықты білу және практикалық қызмет 
барысында туындайтын мәселелерді шешу үшін пайдалану қабілетінде кӛрінетін 
жүйеленген оқу іс-әрекетінің нәтижесі. Бұл анықтаманы негізгі деп санауға болады, 
ӛйткені ол сауаттылықтың барлық түрлерінің, соның ішінде функционалдық 
сауаттылықтың жалпы белгілерін кӛрсетеді, ӛйткені осы тұрғыдан алғанда, оқу мен 
жазуды білетіндердің бәрі бірдей сауатты емес. Функционалды сауаттылық - бұл 
құзыретті және тиімді әрекет ету қабілеті. Бұл адамның ӛмірлік мүдделерін іске асыру 
шарасы, сондай-ақ оның қоғаммен қарым-қатынасының сипаты тікелей байланысты 
болатын әлеуметтік құбылыс [4]. 
Біз білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру мен дамыту 
бағдарламаларын білім берудің оқу үдерісіне енгізу, сондай-ақ қолданыстағы 
бағдарламаларды жетілдіру және функционалдық сауаттылық деңгейін кӛтерудің жаңа 
әдістерін әзірлеу деп санайтын Т.И.Акатованың пікіріне қосыламыз. [7, 21 б.]. 
Функционалдық сауаттылықтың әрбір элементі - бұл күрделі, кӛп қырлы білім беру 
[6, 57 б.]. Оған мыналар кіреді: 
-
белгілі бір ережелер, нормалар мен нұсқаулықтарды түсінуді және жүзеге 
асыруды қамтамасыз ететін пәндік, пәнаралық, интегративті білім, білік және 
дағдылардың органикалық бірлігі болып табылатын танымдық база; 
-
функционалды мәселелердің мәні және оларды шешу жолдары туралы оқушылар 
игерген ақпарат кӛздерінің жиынтығын ұсынатын білім беру кеңістігі; 
-
іс-әрекет барысында білім алушыларға қажет функционалдық мәселелерді шешу 
әдістері. 
Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру процесінде оқушының ӛзінің 
шешілетін мәселенің қажеттігін түсінгені аса маңызды. 

жүктеу/скачать 12,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: