В. И. Вернадский Биосфера туралы түсінік
-ДӘРІС Тақырыбы:ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ АДАМЗАТТЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУҒА ӨТУІ
жүктеу/скачать 2,81 Mb.
|
| 6-ДӘРІС
Тақырыбы:ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ АДАМЗАТТЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУҒА ӨТУІ 1 «Тұрақты даму» туралы түсінік Тұрақты даму (ағыл.sustainable development - өзін-өзі ұстап тұратын даму) – адамның өмір жағдайы жақсарып, қоршаған ортаға тиетін әсері биосфераның шаруашылық сиымдылығы шеңберінде болып, адамзаттың табиғи функционалдық қызметі бүлінбейтін қоғамның дамуы. Тұрақты даму кезінде адамзаттың мұқтаждығын қамтамасыз ету болашақ ұрпақтарға зиян тигізбей орындалады. Тұрақты даму концепциясы 1970 жылдардан басталған ғылыми білімдердің экологиялануынан және әлеуметтік-экологиялық дамуға өтуінен, адамзаттың әлемдік экологиялық проблемаларына ұшырауынан қисынды өтуі болады. Мұндай жағдайға жауап Жер бетіндегі ғаламдық процестерді зерттейтін халықаралық үкіметтік емес ғылыми ұйымдардың құрылуы болды. Мысалы, Перспективті зерттеулер институттарының халықаралық федерациясы (ИФИАС), Рим клубы («Өсу шегі» атты әйгілі баяндамасымен), Жүйелік анализ халықаралық институты және т.б. 1980 жылдары экологиялық даму туралы, яғни экожүйелерді бүлдірмей, тұрақты дамытудың қажеттілігі туралы сөз қозғалды. Алғаш рет термин «тұрақты даму» 1980 жылы «Табиғатты қорғаудың әлемдік стратегиясы» деген табиғатты және табиғи қорларды қорғау халықаралық одағының баяндамасында қолданды. 1987 жылы Қоршаған орта және даму бойынша БҰҰ комиссиясы «Біздің ортақ болашағымыз» атты баяндама ұсынды. Ол тұрақты даму деңгейіне шығудың концептуалдық негізі болды. Тұрақты даму – қазіргі уақыттың қажеттілігін қамтамасыз ете отырып, болашақ ұрпақтар өзінің қажеттіліктерін қамтамасыз етуіне қауіп туғызбайтын даму екені айтылды. Бұл түсінік қазіргі кезде кеңінен пайдаланылады. 1992 жылы РИО-де-Жанейрода өткен БҰҰ конференциясында Брундтланд комиссиясы баяндамасымен енгізілген және заңдастырылған тұрақты даму ғылыми термині публицистикалық әдебиеттерде талқыланды. 1989 жылы ақпараттық ортаға «Біздің жалпы келешек» атты кітабының аудармасы шықты, бұл шығарылым ағылшын термині «sustainable development» орыс тіліне тұрақты даму деп аударылған болатын. Егер тұрақты даму терминінің тарихына келетін болсақ, ол алғаш рет 1960 ж. Канадада ауланған балық көрінісіне арналған «sustained yield» термині болатын. 1981 жылы неміс физик – радиотехнигі, әрі Нобель сыйлығының лауреаты Л.Браун «sustainable development» терминін қалалардың, ауыл шаруашылығының, өнеркәсіптердің дамуына және басқа да адамдар қызмет ететін салаларда қолдана бастады. Бұл термин Брундтланд комиссиясының «Біздің жалпы келешек» баяндамасын жариялағаннан кейін кең тарады. жүктеу/скачать 2,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|